Lai Châu đồng bộ chính sách hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS: Giảm lây nhiễm, bảo vệ quyền lợi người bệnh

1. Diễn biến HIV/AIDS tại Lai Châu

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Lai Châu, HIV/AIDS chủ yếu lây nhiễm trong nhóm người nghiện ma túy, đặc biệt là tiêm chích, với nam giới chiếm tỷ lệ cao. Tại một số xã vùng sâu, vùng xa, việc chuyển từ hút hít sang tiêm chích ma túy làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV qua đường máu.

Các nhóm dân di biến động, thanh thiếu niên và đồng bào dân tộc thiểu số cũng được xác định là đối tượng nguy cơ cao do hạn chế tiếp cận thông tin, dịch vụ y tế và điều kiện sinh hoạt phức tạp.

2. Can thiệp giảm tác hại và dự phòng HIV

Để hạn chế lây lan HIV trong cộng đồng, Lai Châu triển khai các giải pháp can thiệp đồng bộ. Hoạt động truyền thông được triển khai tại 100% xã, phường, đặc biệt thường xuyên tại khoảng 50 xã trọng điểm, với hàng trăm buổi mỗi năm thu hút hàng chục nghìn lượt người tham gia.

Nội dung hướng tới người nghiện ma túy, người nhiễm HIV và gia đình, thanh thiếu niên, dân di biến động và đồng bào dân tộc thiểu số. Đồng thời, tỉnh cấp phát bơm kim tiêm, bao cao su thông qua mạng lưới đồng đẳng viên và y tế thôn bản tại 41 xã trọng điểm, duy trì các phòng tư vấn và xét nghiệm tự nguyện (VCT) để phát hiện sớm ca nhiễm và chuyển gửi điều trị kịp thời.

Chương trình điều trị Methadone giúp người nghiện giảm hành vi nguy cơ, hạn chế lây truyền HIV trong cộng đồng. Bệnh nhân HIV được điều trị ARV, xét nghiệm và theo dõi tải lượng virus định kỳ, duy trì ức chế virus và giảm nguy cơ lây lan.

Chương trình điều trị Methadone giúp người nghiện giảm hành vi nguy cơ, hạn chế lây truyền HIV trong cộng đồng…

3. Chính sách an sinh cho người nhiễm HIV/AIDS

Lai Châu chú trọng song song giữa y tế và an sinh xã hội nhằm đảm bảo người nhiễm HIV ổn định sức khỏe và hòa nhập cộng đồng. Ngân sách nhà nước, Chương trình mục tiêu và các dự án quốc tế chi trả thuốc ARV, tư vấn sức khỏe, xét nghiệm và các can thiệp giảm tác hại.

Hơn 1.100 người nhiễm HIV/AIDS đang được điều trị ARV miễn phí, đồng thời được bảo hiểm y tế chi trả theo quy định dành cho hộ nghèo. Người nhiễm HIV và bạn tình, vợ/chồng, con được xét nghiệm miễn phí và tư vấn dự phòng lây nhiễm. Phụ nữ mang thai nhiễm HIV được hỗ trợ điều trị dự phòng lây truyền từ mẹ sang con, bảo vệ sức khỏe trẻ sơ sinh.

Cán bộ y tế, nhân viên biên phòng, lực lượng tuyến đầu và người dân trong tình huống phơi nhiễm cũng được cấp thuốc ARV dự phòng sau phơi nhiễm (PEP) miễn phí, giúp bảo đảm an toàn trong công việc và đời sống, giảm nguy cơ lây nhiễm.

4. Giảm kỳ thị – tăng tiếp cận dịch vụ

Kỳ thị và phân biệt đối xử là rào cản lớn trong phòng, chống HIV/AIDS. Lai Châu tăng cường truyền thông thay đổi nhận thức cộng đồng, giúp người dân hiểu HIV có thể kiểm soát và người nhiễm sống khỏe nếu điều trị sớm, tuân thủ phác đồ. Giảm kỳ thị giúp người bệnh tự tin hòa nhập, ngành y tế dễ dàng tiếp cận, quản lý, xét nghiệm và điều trị, từ đó giảm nguy cơ lây nhiễm mới.

5. Hướng đi và mục tiêu trong tương lai

Lai Châu tiếp tục mở rộng độ bao phủ dịch vụ dự phòng, xét nghiệm và điều trị HIV/AIDS, duy trì bền vững chương trình Methadone và ARV, đồng thời huy động nguồn lực tại chỗ trong bối cảnh viện trợ quốc tế giảm dần.

Tỉnh tăng cường phối hợp liên ngành từ chính quyền cơ sở, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể đến lực lượng biên phòng, tạo thế trận phòng, chống HIV/AIDS rộng khắp và bền vững. Với cách làm đồng bộ, kiên trì và đúng trọng tâm, Lai Châu đã từng bước khống chế tốc độ lây lan HIV/AIDS, đặc biệt trong nhóm nguy cơ cao, đồng thời bảo đảm quyền lợi chính đáng của người nhiễm, tạo nền tảng quan trọng để giảm lây nhiễm mới, giảm tử vong, giảm kỳ thị và tiến tới chấm dứt dịch HIV/AIDS.

Chiến lược phòng, chống HIV/AIDS tại Lai Châu là sự kết hợp giữa y tế, chính sách an sinh và truyền thông cộng đồng. Sự đồng bộ này không chỉ kiểm soát dịch bệnh mà còn nâng cao chất lượng sống, tạo cơ hội hòa nhập xã hội cho người nhiễm HIV/AIDS và giảm thiểu rào cản kỳ thị, phân biệt đối xử. Đây là mô hình đáng chú ý có thể nhân rộng cho các địa phương vùng cao, biên giới khác.

T. Chi