Lãi suất tăng trở lại, dòng tiền rút bớt khỏi thị trường chứng khoán?
Gần đây, lãi suất huy động và cho vay có xu hướng tăng trở lại, bắt đầu gây ảnh hưởng lên cả dòng tiền và tâm lý của khối nội khiến cầu mua giảm sút. Điều này cũng gây sức ép mạnh lên nhóm cổ phiếu nhạy cảm với lãi suất như ngân hàng, chứng khoán và bất động sản.
Trong giai đoạn VN-Index vượt 1.500 điểm và tăng mạnh lên mốc 1.700 điểm trong tháng 8, thị trường chứng khoán đã ghi nhận dòng tiền tham gia mạnh chưa từng có. Thanh khoản sàn HoSE thường xuyên ở mức trên dưới 50.000 tỷ đồng, cá biệt có những phiên vượt 70.000 tỷ đồng.
Tuy nhiên, từ cuối tháng 10 tới nay, tổng giá trị giao dịch trên sàn HoSE thường xuyên dưới 30.000 tỷ đồng/phiên, thấp hơn hẳn so với những tháng thị trường sôi động trước đó. Nhiều đơn vị phân tích cho rằng, đây là biểu hiện rõ nét cho thấy tâm lý thận trọng vẫn chiếm áp đảo và khuyến nghị nhà đầu tư hạn chế giao dịch ngắn hạn.
Việc dòng tiền có xu hướng rút khỏi thị trường được các chuyên gia đánh giá có lý do liên quan đến lãi suất ngân hàng.
Theo nhóm phân tích của SGI Capital, chu kỳ "tiền rẻ" kéo dài từ tháng 5/2023 tới nay đang "đi tới những giới hạn cuối cùng".
Lãi suất huy động tăng khiến thanh khoản thị trường chứng khoán giảm.
Thời gian trước, số tài khoản mở mới, thanh khoản và lượng margin tăng kỷ lục là kết quả của môi trường lãi suất thấp kéo dài, cũng như niềm tin, kỳ vọng vào tăng trưởng kinh tế. Đến cuối quý III, tổng dư nợ margin trên thị trường đạt kỷ lục khoảng 384.200 tỷ đồng.
Giống như các chu kỳ trước, không ít cá nhân và cả doanh nghiệp đã sử dụng những nguồn tiền vay và tiền ngắn hạn khác nhau để mua cổ phiếu cũng như các tài sản khác trong thời gian qua, và buộc phải bán khi thị trường có những pha rung lắc mạnh.
Theo SGI Capital, gần đây, lãi suất huy động và cho vay có xu hướng tăng trở lại, bắt đầu gây ảnh hưởng lên cả dòng tiền và tâm lý của khối nội khiến cầu mua giảm sút. Điều này cũng gây sức ép mạnh lên nhóm cổ phiếu nhạy cảm với lãi suất như ngân hàng, chứng khoán và bất động sản.
Một chuyên gia cũng phân tích, có thể hiểu rằng, khi lãi suất tăng, gửi tiết kiệm ngân hàng trở nên hấp dẫn hơn vì rủi ro thấp và lợi tức cao. Ngược lại, khi lãi suất giảm, nhà đầu tư có xu hướng tìm kiếm các kênh đầu tư có lợi nhuận cao hơn. Đây là lúc thị trường chứng khoán, đặc biệt là cổ phiếu, trở nên thu hút nhờ thanh khoản cao và yêu cầu vốn không lớn. Ngoài ra, lãi suất thị trường còn đóng vai trò quan trọng trong việc định giá các chứng khoán có lãi suất cố định như trái phiếu. Do đó, thay đổi lãi suất chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến lợi tức của trái phiếu.
Ông Trần Ngọc Báu, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần WiGroup cho hay, các ngân hàng thương mại lớn đã bắt đầu điều chỉnh tăng lãi suất kỳ hạn ngắn từ cuối tháng 9 và đầu tháng 10. Còn nhóm ngân hàng nhỏ điều chỉnh tăng lãi suất sớm hơn nhóm ngân hàng lớn, bắt đầu từ 1 - 2 tháng trước. Điều đó cho thấy, lãi suất huy động đang bước vào một chu kỳ tăng mới.
Theo TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam, mặt bằng lãi suất tiền gửi rục rịch tăng trong quý IV phản ánh việc huy động vốn gia tăng nhằm đáp ứng nhu cầu tín dụng có xu hướng tăng mạnh về cuối năm theo chu kỳ mùa vụ. Đây là quy luật tất yếu của thị trường.
Một lý do nữa, theo vị chuyên gia này, là mặt bằng lãi suất tiền gửi đã duy trì ở mức thấp trong thời gian dài, nếu ngân hàng không điều chỉnh tăng, dòng tiền sẽ tìm tới các kênh đầu tư khác như vàng, bất động sản, chứng khoán… khiến ngân hàng khó thu hút nguồn vốn. Khi đó, khả năng đáp ứng nhu cầu vay vốn của người dân và doanh nghiệp cũng sẽ bị ảnh hưởng.
Sau thời gian dài ít biến động, lãi suất huy động tại nhiều ngân hàng đã đồng loạt tăng từ đầu quý IV/2025. Trong tháng 10 và đầu tháng 11, ghi nhận hàng chục ngân hàng nâng lãi suất tiết kiệm, bao gồm cả các nhà băng lớn như Sacombank, VPBank, SHB, HDBank, Techcombank... với mức lãi suất tăng từ 0,1 -0,5 điểm phần trăm, chủ yếu áp dụng cho các kỳ hạn ngắn. Trong đó, nhiều ngân hàng đưa lãi suất kỳ hạn dưới 6 tháng lên mức trần 4,75%/năm.
Đã hơn một tháng, chị Phương Thúy (Hà Nội) chưa đăng nhập tài khoản chứng khoán, dù trước đó vào tháng 7-8, chị gần như mua bán cổ phiếu mỗi tuần, chủ yếu "lướt" các mã vừa và nhỏ. Nhà đầu tư này cho biết đã cảm nhận được rủi ro thị trường từ tháng 9 nên quyết định rút vốn dần, dù có thời điểm Vn-Index lập đỉnh gần 1.800 điểm sau đó.
"Thực tế, nhiều nhà đầu tư vẫn chưa dám trở lại thị trường vì giai đoạn này khó 'lướt' hơn hẳn, nếu không cẩn thận còn dính bẫy tăng giá", chị Thúy chia sẻ. Trong thời gian chờ thị trường ổn định hơn, chị Thúy đang "tạm gửi" tiền vào ngân hàng chờ thời cơ. "Lãi suất ngắn hạn đã tăng so với thời điểm đầu năm, trong khi thị trường chứng khoán đang có "khoảng nghỉ" gián đoạn, vì vậy tôi gửi tiền vào ngân hàng để tối ưu hiệu quả đầu tư", chị Thúy nói.
