Lặn biển vớt được tượng thần khỉ Champa 800 năm tuổi, được trả 2 tỉ vẫn không bán

Ngày 21-8, UBND tỉnh Quảng Ngãi ban hành quyết định xác lập quyền sở hữu toàn dân đối với tượng Hanuman do người dân phát hiện. Bảo tàng Tổng hợp tỉnh được giao nhiệm vụ tiếp nhận, bảo quản; Sở VH-TT&DL tỉnh chịu trách nhiệm hướng dẫn, phối hợp các đơn vị liên quan, chi thưởng cho ông Dương Đình Lục (trú xã Vạn Tường, tỉnh Quảng Ngãi).

Tượng thần khỉ Hanuman ngư dân tìm thấy ở vùng biển Quảng Ngãi.

Theo các chuyên gia, tượng thần khỉ Hanuman có niên đại thế kỷ XI-XII, phản ánh lịch sử vùng đất, thể hiện kỹ thuật điêu khắc tinh xảo và chịu ảnh hưởng Ấn Độ giáo. Đây là hiện vật độc đáo, cần được bảo tồn và giới thiệu đến công chúng.

Ông Lục kể rằng trong một lần đi câu cá ngoài biển, ông phát hiện tượng đá nằm chìm dưới lớp cát, cách bờ khoảng 50m, ở độ sâu 4m. Tượng nặng, ông phải huy động người thân và thuê xe cẩu trục vớt đưa về nhà.

Sau đó, nhiều người hiếu kỳ đến xem, thậm chí giới buôn đồ cổ tìm đến hỏi mua. Có người trả giá 2 tỉ đồng nhưng ông không bán. Chính quyền địa phương sau đó vận động ông bàn giao cổ vật cho Nhà nước.

Ông Lục bên tượng thần khỉ.

Năm 2023, ông Lục đã bàn giao tượng cho Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi để nghiên cứu, giám định giá trị. Hội đồng giám định xác định tượng Hanuman được làm từ đá sa thạch hạt mịn, cao 84 cm, ngang 40 cm, nặng 150 kg.

Tượng gồm bệ đá bát giác cao 14 cm và thân tượng cao 70 cm trong tư thế ngồi. Các chi tiết như khối đầu tròn, mắt lồi, sống mũi cao, miệng rộng, cùng hoa văn vòng tròn, tua lục lạc quanh bụng mang phong cách điêu khắc Champa muộn, đồng thời chịu ảnh hưởng Khmer.

Tượng Hanuman ở Quảng Ngãi được đánh giá có kích thước lớn, còn nguyên vẹn, mang giá trị so sánh quan trọng. Các nhà nghiên cứu nhận định hiện vật có thể xuất phát từ phế tích tháp Chánh Lộ, nơi từng khai quật hàng trăm tác phẩm điêu khắc Champa vào năm 1927.

NGUYỄN YÊN