'Làn sóng xanh' trên phố Hà Nội - Đi đúng nhịp, về nhanh hơn

Ảnh minh họa

Tại Hà Nội, các kết quả ban đầu cho thấy sự thay đổi rõ rệt khi hành trình qua nhiều trục đường trung tâm được rút ngắn khoảng 20 - 30% so với trước đây.

Về bản chất, “làn sóng xanh” (Green Wave) là sự phối hợp nhịp nhàng giữa các nút đèn tín hiệu liên tiếp, cho phép dòng phương tiện di chuyển liên tục nếu giữ vận tốc ổn định. Thay vì dừng - chờ - đi như trước, người tham gia giao thông có thể “bắt nhịp” đèn xanh trên cả tuyến đường.

Trước kia, mô hình này chủ yếu dựa trên các tính toán cố định: khoảng cách giữa các ngã tư, vận tốc trung bình của phương tiện và thời gian trễ hợp lý để đèn xanh tại nút sau “đón” dòng xe từ nút trước. Cách làm này phát huy hiệu quả trong điều kiện lưu lượng ổn định, nhưng dễ bị phá vỡ khi xe đông, vận tốc thực tế không đạt thiết kế, hoặc khi các luồng xe từ đường nhánh nhập vào làm đứt mạch di chuyển.

Điểm khác biệt của “làn sóng xanh” hiện nay nằm ở việc tích hợp công nghệ AI. Hệ thống không còn vận hành theo chu kỳ cứng, mà trở thành một mô hình điều khiển giao thông thích ứng.

Camera AI đóng vai trò như “mắt thần”, liên tục ghi nhận số lượng xe, vận tốc và mật độ trên từng hướng. Khi dòng xe di chuyển chậm hơn dự kiến, hệ thống sẽ tự động kéo dài pha đèn xanh ở nút kế tiếp để chờ đoàn xe, giữ cho làn sóng không bị ngắt quãng.

Không chỉ ưu tiên trục chính, AI còn phân tích tình trạng ở các đường nhánh. Nếu đường chính đã thông thoáng trong khi đường nhánh ùn ứ, chu kỳ ưu tiên sẽ được điều chỉnh linh hoạt để giải tỏa kịp thời.

Ngay cả trong tình huống một hướng quá tải, hệ thống cũng có thể kéo dài đèn xanh để “xả” xe, đồng thời rút ngắn thời gian chờ ở những hướng vắng hơn, qua đó cân bằng lợi ích giữa các luồng phương tiện.

Trên thế giới, “làn sóng xanh” đã trở thành tiêu chuẩn của nhiều đô thị thông minh. Copenhagen triển khai làn sóng xanh riêng cho xe đạp, giúp người dân đi làm liền mạch mà không phải dừng chân. Singapore vận hành hệ thống điều phối bằng AI với độ chính xác cao, trong khi tại Đức các chu kỳ đèn được lập trình nhằm giảm tiêu thụ nhiên liệu, đặc biệt với xe tải nặng…

Tại Việt Nam, việc Hà Nội và TP.HCM thí điểm mô hình này cho thấy sự chuyển dịch trong tư duy quản lý: từ điều hành dựa trên kinh nghiệm sang quản trị bằng dữ liệu.

Theo Phòng CSGT Công an TP Hà Nội, hệ thống camera và đèn tín hiệu tích hợp AI cho phép cảnh báo sớm các điểm ùn tắc, điều chỉnh chu kỳ đèn theo thời gian thực, qua đó giảm đáng kể nhu cầu bố trí lực lượng CSGT trực tiếp tại hiện trường.

Hà Nội hiện đã thiết lập 6 tuyến “làn sóng xanh” trên các phố Huế, Hàng Bài, Trần Hưng Đạo, Trần Phú, Nguyễn Thái Học và Quán Sứ.

Trong đó, tuyến phố Huế - Hàng Bài cho thấy hiệu quả rõ nét khi thời gian hành trình rút ngắn tới 31%, tốc độ trung bình tăng lên, số lần dừng chờ đèn đỏ và chiều dài hàng xe chờ tại các nút đều giảm đáng kể…

PHÚC BÌNH