Lan tỏa tinh thần thượng tôn pháp luật

Lễ phát động hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2025 tại Trường THCS Khương Đình (Hà Nội). Ảnh Hồng Thái

Ngày Pháp luật - điểm nhấn trong xây dựng Nhà nước pháp quyền

- Thưa ông, có thể thấy đến nay Ngày Pháp luật Việt Nam (9/11) đã trở thành hoạt động thường niên có sức lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội. Ông đánh giá thế nào về ý nghĩa và tác động thực tế của Ngày Pháp luật trong việc xây dựng ý thức thượng tôn pháp luật của người dân?

- TS. Lê Vệ Quốc : Trong công cuộc đổi mới đất nước, nhất là ở giai đoạn hiện nay, việc tăng cường vai trò, hiệu lực của Hiến pháp, pháp luật ngày càng quan trọng hơn bao giờ hết. Thượng tôn Hiến pháp và pháp luật là một trong những nội dung cơ bản, cốt lõi, biểu hiện đặc trưng của Nhà nước pháp quyền XHCN. Đồng thời còn là yếu tố căn bản để thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Vì vậy, để xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN thì trước tiên phải xây dựng được một hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, ổn định, kịp thời, khả thi, công khai, minh bạch, dễ tiếp cận, mở đường cho đổi mới sáng tạo, phát triển bền vững và cơ chế tổ chức thực hiện pháp luật nghiêm minh, nhất quán, tạo động lực mới cho phát triển nhanh và bền vững của đất nước. Những yêu cầu đặt ra đối với việc xây dựng hệ thống pháp luật trong Kỷ nguyên mới đã được xác định rõ trong Nghị quyết số 66-NQ/BCT ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong Kỷ nguyên mới.

Cùng với đó, việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN chỉ thành công khi các quy định của Hiến pháp và pháp luật được nghiêm chỉnh chấp hành, từng bước trở thành nhu cầu tự thân của mỗi người. Do đó, ý thức pháp luật được coi là tiền đề củng cố và phát triển nền pháp chế, là cơ sở để xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN. Bảo đảm thượng tôn Hiến pháp và pháp luật là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được xác định tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 của Ban Chấp hành T.Ư về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới và Nghị quyết 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị.

Điều 8 Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật quy định Ngày Pháp luật Việt Nam được tổ chức để tôn vinh Hiến pháp, pháp luật, giáo dục ý thức thượng tôn pháp luật cho mọi người trong xã hội, góp phần nâng cao hiệu quả xây dựng pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật.

Từ năm 2013 đến nay, hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam đã được thực hiện định kỳ hàng năm với các chủ đề phù hợp, có nhiều điểm nhấn; xây dựng ý thức thượng tôn Hiến pháp, pháp luật, khơi dậy niềm tin, tình cảm, thái độ ứng xử phù hợp với pháp luật. Có thể khẳng định, việc triển khai thực hiện Ngày Pháp luật Việt Nam ngày càng đi vào cuộc thiết thực hơn, trở thành một hoạt động chính trị, pháp lý thường niên, được tổ chức thực hiện nghiêm túc, đi vào nền nếp; thu hút sự quan tâm của toàn xã hội, lan tỏa rộng rãi tinh thần thượng tôn Hiến pháp, pháp luật, góp phần quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.

Năm 2025, Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) T.Ư đã chủ động hướng dẫn, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương tổ chức thực hiện với mục tiêu được mọi cấp, mọi ngành tổ chức thực hiện và thu hút sự tham gia, hưởng ứng tích cực người dân. Trước yêu cầu và bối cảnh mới hiện nay, Ngày Pháp luật Việt Nam sẽ được triển khai theo tinh thần thực chất, tiết kiệm, hiệu quả, góp phần thực hiện thành công các quyết sách quan trọng, đột phá của Đảng trong đó có Nghị quyết số 66-NQ/TW.

- Thưa ông, Ngày Pháp luật Việt Nam được tổ chức đa dạng về nội dung và hình thức trên phạm vi cả nước. Ông có thể chia sẻ những điểm nhấn trong hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam năm nay?

- TS. Lê Vệ Quốc: Thực hiện nhiệm vụ được giao, Bộ Tư pháp đã tham mưu Hội đồng Phối hợp PBGDPL T.Ư ban hành văn bản hướng dẫn, định hướng việc tổ chức, hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2025. Đồng thời xây dựng kế hoạch triển khai Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2025 của Bộ Tư pháp với điểm nhấn là Lễ hưởng ứng với quy mô quốc gia kết hợp tôn vinh Gương sáng pháp luật lần thứ III.

Năm nay, Lễ hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam được tổ chức vào chiều ngày 7/11/2025 tại Hội trường Bộ Tư pháp kết hợp trực tuyến tại 34 điểm cầu tỉnh, TP. Lễ hưởng ứng có ý nghĩa chính trị, pháp lý sâu sắc trong bối cảnh đất nước đã và đang triển khai nhiều quyết sách quan trọng trong cải cách tổ chức bộ máy, vận hành chính quyền địa phương hai cấp thông suốt, hiệu quả; hoàn thiện thể chế, chính sách với phương châm lấy người dân, DN làm trung tâm; thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, thực hiện đổi mới, sáng tạo khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong Kỷ nguyên mới. Đặc biệt, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân đang tích cực phấn đấu, nỗ lực triển khai các nhiệm vụ để hoàn thành các mục tiêu phát triển - kinh tế đề ra trong năm 2025 và lập thành tích chào mừng tổ chức Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV. Tại buổi lễ, Bộ Tư pháp tổ chức nghi thức bấm nút ra mắt phiên bản mới của Cổng Pháp luật Quốc gia với nhiều tính năng mới ưu việt. Buổi lễ cũng là dịp tôn vinh, trao tặng bằng khen cho những tập thể, cá nhân tiêu biểu, xuất sắc trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật, đồng thời biểu dương các cá nhân, tập thể được bình chọn, tôn vinh Gương sáng pháp luật lần thứ III.

Đổi mới truyền thông, đẩy mạnh phổ biến pháp luật trên môi trường số

- Việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong PBGDPL được xem là bước tiến quan trọng. Bộ Tư pháp đã triển khai những giải pháp cụ thể nào để lan tỏa tinh thần Ngày Pháp luật Việt Nam tới từng người dân trên môi trường số?

- TS. Lê Vệ Quốc : Ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác PBGDPL là xu hướng tất yếu, khách quan nhằm thay đổi cách thức quản lý, triển khai hoạt động PBGDPL cho người dân, DN. Yêu cầu và nhiệm vụ này càng quan trọng hơn trong bối cảnh ban hành và triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đồng thời tại Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong Kỷ nguyên mới cũng yêu cầu: "Ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số đồng bộ trong PBGDPL".

Để lan tỏa tinh thần Ngày Pháp luật Việt Nam tới từng người dân trên môi trường số, hàng năm, Bộ Tư pháp đều có văn bản hướng dẫn bộ, ngành, địa phương quan tâm triển khai các hoạt động hưởng ứng thiết thực, phù hợp, cụ thể; hướng về cơ sở; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong truyền thông, PBGDPL, đẩy mạnh PBGDPL trên các phương tiện thông tin đại chúng, Cổng/Trang thông tin điện tử, mạng viễn thông, mạng xã hội.

Đặc biệt Lễ hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2025 được tổ chức livestream trên Cổng Pháp luật quốc gia; trực tuyến với 34 điểm cầu tỉnh, TP; đồng thời Bộ Tư pháp đã tham mưu Hội đồng Phối hợp PBGDPL T.Ư đề nghị các thành viên Hội đồng là Ban Tuyên giáo và Dân vận T.Ư, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam tăng cường chỉ đạo, phối hợp triển khai các hoạt động truyền thông về mục đích, ý nghĩa của Ngày Pháp luật Việt Nam cũng như các hoạt động tổ chức, hưởng ứng Ngày Pháp luật trên Zalo, Facebook, Cổng Thông tin điện tử Bộ Tư pháp, Cổng Pháp luật quốc gia; phối hợp với các báo, đài xây dựng, đăng tải tin, bài hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam trong tháng cao điểm (tháng 10-11/2025)…

-Xin ông cho biết, Bộ Tư pháp tập trung triển khai các giải pháp gì để nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL và tổ chức Ngày Pháp luật Việt Nam?

- TS. Lê Vệ Quốc : Để nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL cũng như tổ chức Ngày Pháp luật Việt Nam trên phạm vi cả nước, Bộ Tư pháp đã xác định một số định hướng lớn tập trung thực hiện trong thời gian tới, cụ thể:

Thứ nhất, tiếp tục truyền thông, nâng cao nhận thức của mỗi người dân về vị trí, vai trò, giá trị của Hiến pháp, pháp luật trong quản trị và phát triển đất nước, trong bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Thượng tôn Hiến pháp và pháp luật phải được thấm sâu vào ý thức của người dân và trở thành nhu cầu tự thân, trở thành chuẩn mực ứng dụng của mọi chủ thể trong xã hội.

Thứ hai, đổi mới nội dung, hình thức PBGDPL và tổ chức Ngày Pháp luật Việt Nam theo hướng tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số. Gắn kết công tác xây dựng pháp luật với tổ chức thi hành pháp luật. Đặc biệt triển khai kịp thời, hiệu quả, nghiêm túc trách nhiệm truyền thông chính sách, dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật theo đúng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, qua đó nâng cao chất lượng văn bản, tạo đồng thuận trong xã hội, thuận lợi cho việc tổ chức thi hành pháp luật sau khi văn bản được ban hành.

Phát huy vai trò của các phương tiện truyền thông, báo chí, các thiết chế văn hóa, thông tin cơ sở, cổ động trực quan; chú trọng tổ chức đối thoại chính sách, tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý trong hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt

Thứ ba, phát huy vai trò của Hội đồng Phối hợp PBGDPL các cấp trong chỉ đạo hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam, tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong PBGDPL và hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam. Các cơ quan tư pháp, tổ chức pháp chế cần phát huy vai trò đầu mối, tính chủ động, sáng tạo trong tham mưu tổ chức thực hiện. Việc hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam không chỉ dừng lại ở sự tôn vinh, được thực hiện trong tuần lễ cao điểm, mà quan trọng hơn, đây là việc làm thường xuyên, hằng ngày để mỗi ngày trong năm đều là ngày thực hiện pháp luật.

Thứ tư, đẩy mạnh huy động nguồn lực trong xã hội tham gia vào công tác PBGDPL, hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam; phát huy vai trò của nhà trường, các cơ sở nghiên cứu, đào tạo luật, các tổ chức xã hội nghề nghiệp về pháp luật, tổ chức hành nghề pháp luật tham gia hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam.

Thứ năm, chú trọng kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết việc thực hiện; xây dựng và nhân rộng các mô hình PBGDPL, hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam hiệu quả, thiết thực, hướng tới nhóm đối tượng đặc thù; quan tâm khen thưởng, tôn vinh các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác xây dựng, PBGDPL, thi hành pháp luật.

- Xin trân trọng cảm ơn TS. Lê Vệ Quốc - Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp!

Tôi cho rằng, tinh thần Ngày Pháp luật Việt Nam cần phải thấm sâu hơn nữa trong các hoạt động xây dựng pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật, từ soạn thảo, thẩm định, thẩm tra đến kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật, phổ biến, giáo dục pháp luật và phải được đo đếm, đánh giá thông qua các sản phẩm, văn bản cụ thể trên tinh thần thượng tôn pháp luật. Qua đó, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, cục bộ trong công tác xây dựng pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh

Thái San (thực hiện)