Làng hoa Sa Đéc : Từ nếp rẫy xưa đến 'thủ phủ' hoa - kiểng miền Tây

TỪ TRỒNG HOA THƯỞNG NGOẠN

Ngược dòng thời gian về cuối thế kỷ XIX, Làng hoa Sa Đéc ban đầu chỉ là những mảnh vườn nhỏ lẻ tại làng Tân Quy Đông.

Một góc Làng hoa Sa Đéc nhìn từ trên cao, rực rỡ sắc màu. Ảnh: HOÀI THẢO

Theo lời kể của các bậc cao niên, khởi điểm của nghề không phải là những cánh đồng bát ngát, mà xuất phát từ thú vui điền viên của những hộ dân bên rạch Thông Lưu và Rạch Dầu.

Thuở ấy, ông Tư Tôn (tên thật là Dương Hữu Tài) vốn là nông dân làm rẫy. Mang trong mình tình yêu với cây cỏ, ông vừa làm lúa, làm rẫy, vừa theo các bậc tiền bối học cách trồng những loại hoa dân dã như vạn thọ, cúc mâm xôi để thưởng ngoạn.

Ông Dương Văn Quế (con trai thứ bảy của cố nghệ nhân Tư Tôn) bên vườn hoa hồng của gia đình. Hiện ông đang nỗ lực phục dựng lại không gian xưa; đồng thời, lai tạo nhiều giống hoa hồng mới để làm phong phú thêm bộ sưu tập của gia đình.

Ông Tư Tôn vốn là tá điền cho một gia đình có người thân định cư tại Pháp. Nhờ đó, các giống hồng quý từ phương Tây được mang về đây trồng.

Vào những năm 50 - 60 của thế kỷ trước, nhu cầu chơi hoa của tầng lớp trung lưu và giới thương gia tại các đô thị lớn tăng cao.

Hiện vườn hoa hồng Tư Tôn là một trong những điểm check-in độc đáo của du khách vào dịp lễ, tết.

Ông Tư Tôn nhạy bén biến mảnh vườn rẫy thành vườn hoa với hàng trăm giống hồng ngoại nhập. Có những đợt, ông nhập về cả trăm gốc hồng quý từ Pháp để thuần dưỡng trên đất phù sa màu mỡ.

Tiếng lành đồn xa, cứ mỗi cuối tuần, những chiếc xe sang của giới nhà giàu lại đổ về Sa Đéc tìm mua những giống hoa lạ. Vườn hồng Tư Tôn không chỉ là nơi sản xuất, mà còn là nơi hội tụ của những tâm hồn yêu cái đẹp. Chính từ “hạt nhân” này, nghề trồng hoa lan rộng từ vài chục hộ lên hàng trăm, hàng ngàn hộ.

ĐẾN TRỒNG HOA TRÊN GIÀN

Một trong những điểm làm nên thương hiệu hoa Sa Đéc là trồng hoa trên giàn cao.

Đây không chỉ là nét thẩm mỹ, mà là sự sáng tạo độc đáo của nông dân để thích ứng với địa hình đất thấp, thường xuyên chịu ảnh hưởng của triều cường và lũ lụt từ sông Tiền.

Làng hoa Sa Đéc hôm nay quy tụ hơn 2.000 chủng loại hoa - kiểng.

Ông Dương Văn Quế (con trai thứ bảy của ông Tư Tôn) nhớ lại: “Hồi đó, ba tôi đã bắt đầu làm giàn.

Ban đầu, giàn làm bằng tre nứa, chậu đan bằng tre lót lá dừa nước, dùng rơm mục làm giá thể.

Trồng trên giàn giúp cây thông thoáng, không bị úng rễ và tránh được sâu bệnh từ đất”. Ngày nay, những chiếc giàn tre xưa được thay thế bằng hệ thống khung sắt, ống nhựa kiên cố với chi phí đầu tư khoảng 15 triệu đồng/1.000 m².

Hình ảnh nông dân chèo xuồng len lỏi giữa những luống hoa trên cao trở thành biểu tượng du lịch độc đáo, minh chứng cho sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.

Nông dân chèo xuồng len lỏi giữa các luống hoa trên giàn cao - một sự sáng tạo độc đáo để thích ứng với thiên nhiên vùng đất thấp.

Sau năm 1975, Làng hoa Sa Đéc bước vào giai đoạn phát triển rực rỡ, không còn bó hẹp ở Tân Quy Đông, mà lan rộng sang khu vực lân cận.

Theo cách lý giải của những người trồng hoa nơi đây, sự phát triển này không chỉ đến từ sự kế thừa, mà còn do nhu cầu tinh thần của xã hội ngày càng cao.

Khi đất nước phát triển, đời sống văn hóa đi lên, “nghề này sau này cung sẽ không đủ cầu” như lời dự báo của cố nghệ nhân Tư Tôn.

Tính đến nay, Làng hoa Sa Đéc đạt diện tích gần 1.000 ha với hơn 2.000 chủng loại hoa - kiểng. 3 yếu tố then chốt tạo nên sự đột phá trong những năm gần đây là việc đầu tư hạ tầng giao thông đồng bộ; chiến lược kết hợp sản xuất nông nghiệp với du lịch và tình nghề của người dân Sa Đéc.

Sự kiện Festival Hoa - Kiểng Sa Đéc lần đầu tiên vào năm 2023 và tiếp nối là Festival Hoa - Kiểng Sa Đéc lần thứ II, năm 2025 khẳng định vị thế “vương quốc hoa” của khu vực.

Từ những nhành hồng của ông Tư Tôn bên rạch Thông Lưu năm nào, Sa Đéc hôm nay trở thành trung tâm sản xuất hoa - kiểng hiện đại, không chỉ cung ứng cho thị trường trong nước, mà còn tự tin vươn tầm quốc tế.

MỸ NHÂN