Lạng Sơn: Phối hợp đẩy nhanh tiến độ xây dựng cửa khẩu thông minh

Hàng hóa xuất nhập khẩu qua Cửa khẩu Bắc Luân 2-Cửa khẩu quốc tế Móng Cái. (Ảnh minh họa: Văn Đức/TTXVN)

Chiều 10/12, tại Lạng Sơn, Cục Hải quan đã khảo sát thực tế và làm việc với lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn về việc phối hợp, triển khai thực hiện Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh trên địa bàn.

Cục Hải quan cho biết, Cục được giao thực hiện 3 nhiệm vụ gồm: Một là xây dựng thỏa thuận giữa Bộ Tài chính Việt Nam và Tổng cục Hải quan Trung Quốc về việc thống nhất về chủng loại hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; nội dung, phương thức, tần suất tiếp nhận, xử lý dữ liệu thông tin tờ khai hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện vận chuyển qua lại giữa hai bên để triển khai thực hiện thí điểm mô hình cửa khẩu thông minh giữa tỉnh Lạng Sơn (Việt Nam) và tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc).

Hai là xây dựng quy định tạm thời về quy trình, thủ tục hải quan và giám sát, kiểm soát hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu thông minh.

Ba là xây dựng kế hoạch mua sắm các trang thiết bị chuyên dùng phục vụ trong công tác kiểm tra, giám sát, kiểm soát Nhà nước về hải quan cần thiết để triển khai thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh. Hiện Cục Hải quan đang thực hiện các nhiệm vụ này theo đúng kế hoạch.

Quá trình thực hiện các nhiệm vụ được giao, Cục Hải quan gặp một số khó khăn, do chưa có thỏa thuận về chia sẻ thông tin với phía Trung Quốc; chưa có doanh nghiệp đầu tư tại cửa khẩu thông minh/doanh nghiệp quản lý, vận hành phương tiện IGV và cẩu gắp container tự động.

Hiện chưa có quy hoạch xác định phân khu chức năng; chưa có quy định về việc chuyển đổi số, đưa toàn bộ các thủ tục hành chính tại khu vực cửa khẩu để thống nhất một phương thức quản lý trên Cổng thông tin một cửa quốc gia đảm bảo cho các tổ chức, cá nhân chỉ khai, nộp hồ sơ một lần và nhận kết quả trực tuyến...

Lực lượng chức năng tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Lạng Sơn) điều tiết phương tiện tránh ùn tắc. (Ảnh: Văn Đạt/TTXVN)

Từ thực tế đó, các bộ, ngành Trung ương, địa phương cần nghiên cứu, đưa ra các giải pháp về thể chế, ứng dụng công nghệ thông tin; giải pháp về cơ sở hạ tầng cửa khẩu, xây dựng quy hoạch tổng thể khu vực cửa khẩu, trong đó cần phân định rõ các khu chức năng, phân luồng giao thông. Các trang thiết bị chuyên dùng phải đồng bộ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu vận hành, hoạt động...

Tại cuộc làm việc, ông Âu Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Hải quan khẳng định, xây dựng cửa khẩu thông minh giữ vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương xuất nhập khẩu hàng hóa.

Để hoàn thành các nhiệm vụ được giao, Cục Hải quan và tỉnh Lạng Sơn phải thường xuyên trao đổi thông tin, phối hợp chặt chẽ với nhau để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc phát sinh, đẩy nhanh tiến độ dự án này.

Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Nhân dân tỉnh Lạng Sơn Đinh Hữu Học thông tin, thời gian qua, tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan tập trung triển khai các hạng mục của Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh; yêu cầu đặt ra là đẩy nhanh tiến độ các hạng mục dự án.

Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Nhân dân tỉnh Lạng Sơn đề nghị, Cục Hải quan trao đổi với Tổng cục Hải quan Trung Quốc sớm có phản hồi đối với bản dự thảo Thỏa thuận và tiến hành đàm phán, ký kết Thỏa thuận hợp tác về chia sẻ thông tin dữ liệu hàng hóa xuất nhập khẩu.

Cùng với đó, Cục Hải quan trao đổi, đề nghị Hải quan Trung Quốc chia sẻ kinh nghiệm chi tiết về quy trình thủ tục, quản lý và vận hành đối với các giải pháp công nghệ kỹ thuật cửa khẩu thông minh, đặc biệt là phương tiện tự hành (xe container không người lái) và hệ thống điều hành.

Hai bên phối hợp cùng nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ số và tự động hóa trong quản lý, vận hành hoạt động logistics qua biên giới; từng bước hình thành hệ thống quản lý logistics thông minh, đồng bộ, hiện đại...

Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh được triển khai tại đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1119-1120 và đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1088/2-1089 thuộc cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Việt Nam)-Hữu Nghị Quan (Trung Quốc).

Thời gian thực hiện Đề án từ quý 3/2024 đến hết quý 3/2029; trong đó, giai đoạn 1 (xây dựng cơ sở hạ tầng), thực hiện từ quý 3/2024 đến hết quý 2/2026; giai đoạn 2 (thực hiện thí điểm), từ quý 3/2026 đến hết quý 3/2029.

Mục tiêu, phấn đấu đến năm 2030, nâng cao năng lực thông quan tại đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1119-1120 và đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1088/2-1089 gấp 4-5 lần so với thời điểm hiện nay.

Đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1119-1120 tăng từ 800 xe/ngày lên 3.000-3.500 xe/ngày; đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1088/2-1089 tăng từ 400 xe/ngày lên 2.000 - 2.500 xe/ngày.

Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tất cả các loại hình qua đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1119-1120 đạt khoảng 85 tỷ USD, qua đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1088/2-1089 đạt khoảng 25 tỷ USD...

Triển khai giai đoạn 1 của Đề án, Ủy ban Nhân dân tỉnh Lạng Sơn tập trung chỉ đạo xây dựng hạ tầng gồm: Xây dựng nhà làm việc liên ngành cho các lực lượng chức năng tại đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa mốc 1088/2-1089; mở rộng đường vận chuyển hàng hóa chuyên dụng khu vực mốc 1119-1120 và mở rộng đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1088/2-1089. Đây là những hợp phần hạ tầng trọng yếu, đóng vai trò nền tảng trong triển khai Đề án cửa khẩu thông minh.

Hiện đã có 2/3 dự án thuộc Đề án cửa khẩu thông minh được khởi công xây dựng và đang được tổ chức thi công theo kế hoạch.

Cuối tháng 11/2025, Ủy ban Nhân dân tỉnh Lạng Sơn và Chính quyền nhân dân Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc) đã phối hợp tổ chức khánh thành, đưa vào sử dụng đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa (nâng từ 4 lên 6 làn) tại dự án mở rộng đường vận chuyển hàng hóa chuyên dụng khu vực mốc 1119-1120./.

(TTXVN/Vietnam+)