Lãnh đạo không cần giỏi công nghệ, chỉ cần biết đặt đúng câu hỏi cho AI

Điều quan trọng không phải là bạn biết AI hoạt động ra sao, mà là bạn có thể đặt ra những câu hỏi đúng, những câu hỏi chạm vào vấn đề cốt lõi của doanh nghiệp và khai mở hướng giải quyết. Chính năng lực đặt câu hỏi mới là chìa khóa giúp lãnh đạo biến AI thành một cộng sự chiến lược, chứ không chỉ là một công cụ.

Một lãnh đạo giỏi không cần biết cách AI xử lý dữ liệu ra sao, mà cần xác định đâu là dữ liệu có giá trị để hỏi AI. Nếu bạn hỏi những câu chung chung như “Tình hình kinh doanh thế nào?”, câu trả lời sẽ mơ hồ và thiếu tính hành động. Nhưng nếu bạn hỏi: “Dữ liệu ba tháng gần đây cho thấy xu hướng mua hàng của nhóm khách hàng A thay đổi như thế nào?”, bạn sẽ nhận lại thông tin cụ thể và sát thực tiễn hơn nhiều. AI phản chiếu chất lượng tư duy của người lãnh đạo: câu hỏi càng rõ, câu trả lời càng giá trị.

Một lãnh đạo giỏi không cần biết cách AI xử lý dữ liệu ra sao, mà cần xác định đâu là dữ liệu có giá trị để hỏi AI.

Điều này đòi hỏi lãnh đạo phải có tư duy hệ thống và biết xác định đúng vấn đề. Khi doanh nghiệp gặp khó khăn về dòng tiền, một số lãnh đạo vội vã yêu cầu AI “tư vấn cách tăng doanh thu”. Nhưng câu hỏi đúng hơn có thể là: “Chi phí nào trong ba nhóm hoạt động đang làm giảm biên lợi nhuận nhanh nhất?” hoặc “Nếu doanh thu giữ nguyên, chúng ta cần cắt giảm chi phí nào để bảo vệ dòng tiền trong ba tháng tới?”. Sự chính xác trong cách đặt câu hỏi giúp AI trở thành công cụ ra quyết định, thay vì chỉ là một “người trợ lý” đưa ra thông tin chung chung.

Ngoài ra, lãnh đạo còn cần biết cách đặt câu hỏi để thúc đẩy sự đổi mới. AI không chỉ giúp phân tích những gì đã xảy ra, mà còn có thể mô phỏng những kịch bản tương lai. Thay vì dừng lại ở việc hỏi “Chúng ta đang ở đâu?”, hãy hỏi “Nếu đầu tư thêm 10% ngân sách marketing, lợi nhuận dự kiến sẽ thay đổi thế nào?” hoặc “Nếu xu hướng tiêu dùng dịch chuyển sang kênh online nhanh hơn dự kiến, chiến lược bán hàng nào sẽ phù hợp hơn?”. Những câu hỏi mang tính giả định mở ra nhiều góc nhìn mới, giúp lãnh đạo ra quyết định không chỉ dựa trên hiện tại, mà còn hướng đến tương lai.

Một điểm quan trọng khác là AI không thể thay thế vai trò của người lãnh đạo trong việc đưa ra quyết định cuối cùng. AI đưa ra gợi ý dựa trên dữ liệu, nhưng việc chọn phương án nào vẫn cần đến giá trị, tầm nhìn và bản lĩnh của con người. Câu hỏi đúng sẽ giúp lãnh đạo khai thác AI như một tấm gương phản chiếu, để nhìn rõ bức tranh toàn cảnh, nhưng trách nhiệm cuối cùng trong hành động vẫn thuộc về người lãnh đạo. AI không làm thay bạn, nó chỉ giúp bạn quyết định với ít rủi ro hơn và nhiều cơ sở hơn.

Trong một thế giới nhiều biến động, lãnh đạo không thể ôm đồm tất cả kiến thức công nghệ. Điều họ cần là một tư duy rõ ràng, biết tập trung vào những điều quan trọng, và đặc biệt là khả năng đặt những câu hỏi thông minh để biến AI thành “người đồng hành” đáng tin cậy. Nếu bạn không giỏi công nghệ, đừng lo. Chỉ cần bắt đầu từ việc rèn luyện kỹ năng đặt câu hỏi, AI sẽ trở thành công cụ mạnh mẽ giúp bạn dẫn dắt doanh nghiệp một cách sáng suốt, chính xác và bền vững hơn.

ThS. Trần Gia Thông