Lao đao vì nạn trộm cắp cây sâm Ngọc Linh

Trên đỉnh Ngọc Linh, người trồng sâm đang đối mặt với tình trạng bị kẻ gian rình rập trộm cắp cây sâm. Hàng trăm hộ dân, doanh nghiệp trồng sâm ở các xã Măng Ri, Đăk Sao, Đăk Tờ Kan, Tu Mơ Rông (tỉnh Quảng Ngãi) lo đến mất ăn mất ngủ

Rời nhà 1 ngày bị trộm sạch cả vườn sâm

Tại xã Măng Ri, nhiều vụ trộm đã xảy ra từ đầu năm gây thiệt hại lớn cho người dân. Đơn cử, gia đình anh Nguyễn Hữu Nam mất 100 cây sâm 7-8 năm tuổi; anh Quách Văn Nghi mất 178 cây, trong đó có 80 cây gần đến kỳ thu hoạch.

Núi Ngọc Linh là vùng trồng nhiều sâm Ngọc Linh tại tỉnh Quảng Ngãi.

Một cán bộ xã Măng Ri kể, có 1 cán bộ xã này hùn vốn trồng sâm Ngọc Linh với 2 người khác. Sau Tết Nguyên đán trở lại vườn thấy sâm Ngọc Linh bị trộm sạch. Đó là chưa kể có trường hợp chỉ rời nhà một ngày đã mất sạch cả vườn sâm. Trước đây, kẻ gian thường bán sâm trộm ngay trong vùng nên vẫn có cơ hội lần ra dấu vết. Nay, sâm bị đưa sang các địa phương khác tiêu thụ, việc truy tìm gần như không thể.

Thép được mua về làm hàng rào ngăn trộm tiếp cận vườn sâm.

Nhiều vụ mất hàng chục đến hàng trăm cây sâm, đáng nói có cây 7–8 năm tuổi chuẩn bị được thu hoạch. Dù sâm có chỉ dẫn địa lý, song việc truy tìm thủ phạm rất khó vì sâm bị tuồn sang địa phương khác.

Các công ty trồng sâm lớn ít bị mất trộm hơn nhờ trang bị hệ thống hàng rào kiên cố, khóa cổng và bố trí bảo vệ trực 24/24. Còn các hộ dân nhỏ lẻ thường ở sâu trong núi, điều kiện bảo vệ hạn chế, vườn dễ trở thành mục tiêu cho những tên trộm. Dịp Tết hoặc mùa mưa, khi chủ vườn phải rời đi, nguy cơ mất sâm càng cao hơn.

Công ty Cổ phần Sâm Ngọc Linh TumơRông có thời điểm từng bị trộm khoắng sạch 400 cây sâm đến kỳ thu hoạch. Để ngăn chặn tình trạng này, công ty đã xây dựng nhiều lớp hàng rào thép gai, gắn camera, chuông báo động, tăng cường các đội bảo vệ túc trực liên tục nhằm hạn chế bị mất trộm.

Chốt bảo vệ tại khu vực vườn sâm thuộc Công ty Cổ phần Sâm Ngọc Linh TumơRông.

"Nạn trộm sâm gây thiệt hại lớn cho các hộ dân, doanh nghiệp trồng sâm. Ngoài sử dụng các biện pháp bảo vệ như trên, công ty chúng tôi còn xây dựng sự gắn kết với các hộ trồng sâm để tăng khả năng phát hiện và cảnh báo khi có người lạ xâm nhập vườn”, ông Trần Đức An, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Sâm Ngọc Linh TumơRông cho hay.

Giải pháp trước mắt và lâu dài

Ông Phạm Xuân Quang, Chủ tịch UBND xã Măng Ri, cho biết hiện công an xã đang điều tra các vụ trộm, cùng với đó sẽ triển khai nhiều biện pháp phòng ngừa.

Chính quyền khuyến khích người dân liên kết thành nhóm 5-7 hộ thay phiên nhau canh giữ. Xã cũng kiểm kê số lượng sâm của từng hộ nhằm dễ dàng xác minh nguồn gốc khi phát hiện sâm nghi bị trộm mang đi bán. Ngoài ra, việc lắp đặt camera giám sát đang được đẩy mạnh.

Hàng rào thép gai nhiều lớp tại một vườn sâm.

“Xã hiện có 4 camera, sắp lắp thêm 5 chiếc nữa. Chúng tôi cũng vận động người dân tự trang bị để bảo vệ vườn sâm của mình,” ông Quang nói.

Tuy nhiên, các giải pháp hiện tại vẫn mang tính ứng phó tạm thời. Về lâu dài, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, lực lượng bảo vệ rừng và các đơn vị chuyên môn để xây dựng phương án tổng thể. Trong đó, tăng cường an ninh với hệ thống cảnh báo sớm cùng cơ chế truy xuất nguồn gốc nghiêm ngặt để hạn chế tiêu thụ sâm trộm.

NGUYỄN YÊN