Lấy đất phục vụ cao tốc, doanh nghiệp 'quên' hoàn thổ

Khu vực Nổng Bồ, xã Duy Trung, huyện Duy Xuyên tiềm ẩn nguy cơ sạt lở sau khi doanh nghiệp khai thác đất. Ảnh: T.Thành.

Năm 2014, Tổng Công ty Xây dựng nông nghiệp Việt Nam được UBND tỉnh Quảng Nam cấp phép để khai thác khoáng sản tại mỏ đất đồi Châu Mỹ, xã Bình Quý, huyện Bình Sơn (Quảng Nam) với diện tích gần 15ha để thi công dự án cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi. Sau khi đền bù cây trồng cho người dân, doanh nghiệp khai thác được 7,8ha thì giấy phép hết hạn. Sau đó, doanh nghiệp rời khỏi địa phương, không hoàn thổ theo quy định gây bức xúc trong nhân dân.

Ông Trần Văn Mãi (thôn Châu Mỹ, xã Bình Quý) cho biết: 7 năm trước, tôi nhận hơn 100 triệu đồng tiền hỗ trợ đền bù rồi giao 7ha đất rừng cho địa phương bàn giao cho doanh nghiệp (DN) khai thác đất làm cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi. Thế nhưng khi dự án này hoàn thành, DN rời khỏi địa phương để lại vùng đất bị cày xới, nham nhở đất đá và một số khu vực tạo hố sâu. Việc DN né tránh phục hồi môi trường sau khai thác đất đã diễn ra nhiều năm khiến người dân ở đây phải sống trong cảnh lo lắng vì vào mùa mưa bão nguy cơ xảy ra lở đất đá rất cao.

Tại khu vực mỏ đất ở thôn Châu Mỹ hiện với một vùng đất rộng lớn hàng nghìn m2 bị cày xới, có nhiều mỏm đá cao và hố sâu hàng chục mét đọng nước nên tiềm ẩn tai nạn đối với người dân địa phương qua lại khu vực này. Việc DN lấy đất chở đi phục vụ thi công dự án đã để lại đá và hố sâu nên bà con khó có thể trồng các loại cây, chăn nuôi ở khu vực này.

Ông Nguyễn Hữu Luân - Phó Chủ tịch UBND xã Bình Quý cho biết, sau khi trúng thầu mỏ đất tại thôn Châu Mỹ, Tổng Công ty Xây dựng nông nghiệp Việt Nam ủy quyền cho Công ty Hoàng Lộc khai thác đất phục vụ thi công dự án cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi. Năm 2018, dự án cao tốc hoàn thành nhưng DN này mới hoàn thổ được khoảng 2ha rồi rời khỏi địa phương khi mới nộp khoảng 1,8 tỷ đồng trong tổng số 3 tỷ đồng tiền ký quỹ để thực hiện khôi phục, hoàn thổ. Sau đó, Công ty Hoàng Lộc phá sản nên việc hoàn thổ không thực hiện được.

Theo ông Luân, UBND tỉnh Quảng Nam đã giao UBND huyện Thăng Bình, UBND xã Bình Quý thực hiện việc hoàn thổ, đóng cửa mỏ và phục hồi môi trường đối với mỏ khoáng sản đất tại đồi Châu Mỹ. Năm 2023 mới có quyết định đóng cửa mỏ xong và thực hiện đấu thầu qua mạng. Công ty 19/5 ở Đà Nẵng trúng thầu với tổng nguồn vốn 1,6 tỷ đồng để san lấp, hoàn thổ. Hiện chính quyền địa phương đã thương thảo và sắp tới sẽ san lấp nhưng không thể san lấp như nguyên trạng được. Chỉ san lấp cục bộ một số điểm sâu để không gây nguy hiểm cho người và gia súc, đảm bảo mặt bằng cho việc trồng cây.

Tương tự, tại khu vực Nổng Bồ, xã Duy Trung, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, gần đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi với một khu vực rộng lớn bị đào xới để lấy đất. Những quả đồi bị khoét sâu chỉ còn trơ lại những tảng đá lớn và xuất hiện nhiều hố sâu, không có rào chắn để cảnh báo.

Ông Nguyễn Văn Ba - Chủ tịch UBND xã Duy Trung cho biết, khu vực này các DN đã hết giấy phép khai thác đất nhiều năm nay. Lúc trước DN được cấp phép khai thác đất phục vụ dự án đường cao tốc trên và một số công trình khác trên địa bàn. Việc này, địa phương đã nhiều lần đề nghị cấp trên về việc hoàn thổ, đóng cửa mỏ, cải tạo, phục hồi môi trường tại các mỏ đất.

Theo báo cáo của Phòng Tài nguyên và Môi trường (TNMT) huyện Duy Xuyên, tính đến tháng 5/2024, trên địa bàn huyện có tổng cộng 18 đơn vị đã hết giấy phép khai thác, đang hoàn thành thủ tục đóng cửa mỏ, phục hồi môi trường. Trong đó, Công ty TNHH Tuấn Trí đã nộp đề án đóng của mỏ cho Sở TNMT thẩm định. Riêng đối với Công ty TNHH xây dựng và thương mại Duy Nguyễn (đã có Công văn số 211 của UBND huyện đôn đốc thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường); Công ty TNHH xây dựng Công trình Giao thông 4-CTCP (đã có Công văn số 213 của UBND huyện Duy Xuyên đôn đốc thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường). Tuy nhiên, 2 đơn vị này chưa nộp đề án đóng cửa mỏ khoáng sản cho Sở TNMT.

Ông Bùi Ngọc Ảnh - Giám đốc Sở TNMT tỉnh Quảng Nam cho biết: Sở sẽ tiếp tục làm việc với DN để thực hiện việc đóng cửa mỏ theo đúng quy định. Thứ hai, các DN bỏ khỏi nơi cư trú hoặc phá sản, có tình trạng chây ỳ, Sở sẽ dùng nguồn quỹ từ nguồn ký quỹ phục hồi môi trường để đóng cửa mỏ theo đúng quy định.

Liên quan vấn đề này, ông Hồ Quang Bửu - Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, UBND tỉnh đã có văn bản gửi Sở TNMT cùng các ngành chức năng và UBND huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh về việc thực hiện nghĩa vụ đóng cửa mỏ, cải tạo, phục hồi môi trường của các đơn vị hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh.

“UBND các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh phải kiểm tra, đôn đốc các đơn vị khai thác khoáng sản trên địa bàn mình quản lý, đã hết thời hạn hoạt động theo giấy phép khai thác khoáng sản được cấp mà Sở TNMT đã gửi thông báo hết thời hạn khai thác khoáng sản chấp hành thực hiện việc nộp đề án đóng cửa mỏ khoáng sản về Sở TNMT;... Kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm và không đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết việc cấp phép thăm dò khoáng sản, khai thác, gia hạn, chuyển nhượng giấy phép hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh đối với các đơn vị không chấp hành thực hiện việc đóng cửa mỏ, phục hồi môi trường trong khai thác khoáng sản theo quy định của pháp luật” - ông Bửu nói.

Tấn Thành - Chí Đại