Leo thang căng thẳng biên giới Pakistan – Afghanistan
Các cuộc đấu pháo và đụng độ biên giới giữa Pakistan và Afghanistan khiến hàng chục binh sĩ thương vong. Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định khả năng bùng nổ chiến tranh quy mô lớn giữa hai quốc gia vẫn thấp.
Binh sĩ Pakistan gác tại cửa khẩu Torkham ở biên giới với Afghanistan. Ảnh: THX/TTXVN
Căng thẳng tại khu vực biên giới giữa Afghanistan và Pakistan đã leo thang đến mức độ nghiêm trọng với các vụ pháo kích và tấn công đồn biên phòng qua lại. Sự gia tăng bạo lực này xuất phát từ tranh chấp lãnh thổ kéo dài và việc Pakistan truy tìm thủ lĩnh của một nhóm vũ trang chống chính phủ ẩn náu tại Afghanistan. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia được báo Izvestia (Nga) phỏng vấn ngày 13/10, tình hình khó có thể leo thang thành một cuộc chiến tranh quy mô lớn.
Quan hệ Afghanistan-Pakistan luôn rất phức tạp, với yếu tố then chốt xoay quanh cái gọi là Đường Durand, được vạch ra từ thời thuộc địa và Afghanistan vẫn chưa công nhận là biên giới chính thức. Ông Alexey Kupriyanov, Giám đốc Trung tâm Khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương thuộc Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nhận xét: "Chính quyền Taliban mới tuyên bố đại diện cho toàn bộ quốc gia và cũng kêu gọi sửa đổi biên giới. Ngược lại, Pakistan cáo buộc phía Afghanistan hỗ trợ các chiến binh thuộc phong trào Tehrik-i-Taliban Pakistan (TTP)".
Mối lo ngại của Islamabad còn gia tăng khi Afghanistan và Ấn Độ có mối quan hệ ngày càng gần gũi, điều này có thể khiến Pakistan đối mặt với nguy cơ xung đột trên cả hai mặt trận, theo chuyên gia Kupriyanov. Các cuộc đụng độ biên giới diễn ra trong bối cảnh Ngoại trưởng Afghanistan đang có chuyến thăm Ấn Độ đầu tiên kể từ năm 2021. Tuy nhiên, ông Kupriyanov cho rằng đây có thể chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên.
Về phần mình, nhà khoa học chính trị Ấn Độ Nandan Unnikrishnan không loại trừ khả năng hành động của quân đội Pakistan có thể phản ánh sự bất bình của Islamabad liên quan đến một tuyên bố chung của các nhà ngoại giao hàng đầu từ Ấn Độ và Afghanistan.
Leo thang bạo lực và thương vong
Các cuộc đụng độ gần đây là một trong những đợt leo thang bạo lực gay gắt nhất giữa hai nước láng giềng trong nhiều năm qua. Lực lượng Taliban của Afghanistan đã phát động các cuộc tấn công vào quân đội Pakistan dọc theo biên giới chung vào ngày 11/10, gọi đó là "sự trả đũa cho các cuộc không kích do quân đội Pakistan thực hiện tại Kabul" hôm 9/10.
Cả quan chức Pakistan và Afghanistan đều tuyên bố lực lượng của họ đã chiếm giữ và phá hủy một số đồn biên phòng, đồng thời gây thương vong cho binh lính của phía đối phương.
Zabihullah Mujahid, người phát ngôn của chính phủ Taliban, được AFP dẫn lời ngày 12/10 cho biết 58 binh sĩ Pakistan đã thiệt mạng và khoảng 30 người bị thương trong các cuộc giao tranh, trong khi 9 chiến binh Taliban đã thiệt mạng. Trong khi đó, quân đội Pakistan cho biết 23 binh sĩ của họ và hơn 200 quân Taliban và các lực lượng liên kết đã thiệt mạng.
Giao tranh đã dừng lại vào lúc nửa đêm sau khi có yêu cầu từ Qatar và Saudi Arabia. Ông Mujahid cho biết “tình hình dọc theo tất cả các đường biên giới chính thức và ranh giới phân định của Afghanistan đang được kiểm soát hoàn toàn”, đồng thời cảnh báo rằng “bất kỳ hành vi vi phạm chủ quyền nào của Afghanistan chắc chắn sẽ bị đáp trả”.
Về phần mình, Bộ trưởng Ngoại giao Afghanistan Amir Khan Muttaqi ngày 12/10 cũng tuyên bố "tình hình đã được kiểm soát". Ông phát biểu trong chuyến thăm Ấn Độ: "Chiến dịch của chúng tôi đêm qua đã đạt được mục tiêu. Và sau đó, những người bạn của chúng tôi như Qatar và Saudi Arabia đã kêu gọi chấm dứt chiến tranh ngay lập tức, và chiến tranh đã chấm dứt ngay bây giờ".
Hướng đến ngoại giao
Tuy bạo lực ở khu vực biên giới đã "đẩy mối quan hệ giữa hai nước láng giềng xuống mức thấp nhất mọi thời đại", nhưng cựu quan chức ngoại giao cấp cao của Pakistan, Maleeha Lodhi, nhận định với AFP rằng các bên sẽ phải "quay trở lại con đường ngoại giao để tìm ra giải pháp cho cuộc đối đầu".
Trong khi đó, chuyên gia về Đông Nam Á Vladimir Sotnikov nói với Izvestia rằng các hoạt động quân sự ở biên giới thường xuyên bùng phát trong những năm gần đây, nhưng các bên thường nhất trí chấm dứt chúng. Theo ông, không có lý do gì để coi căng thẳng hiện tại là khúc dạo đầu cho một cuộc chiến tranh quy mô lớn giữa Pakistan và Afghanistan.
