Liên hoan phim Quốc tế Toronto và nửa thế kỷ ghi dấu

Được tờ Variety gọi là "nơi thứ hai sau Cannes có các ngôi sao và hoạt động điện ảnh nhộn nhịp nhất thế giới", còn tờ TIME nhận định "từ một liên hoan phim mùa thu đã trưởng thành thành một liên hoan phim nổi bật bậc nhất", TIFF trong các năm qua đã trở thành cái tên sánh ngang Cannes, Venice, Berlin… - những LHP hàng đầu thế giới.

Được chờ đón mỗi khi khởi động vào tháng 9 hàng năm, sở dĩ có danh tiếng này vì ở TIFF không có các ban giám khảo chuyên môn mà giải thưởng "People's Choice Award" hoàn toàn dựa trên sự bình chọn của khán giả, vì vậy đây được coi là nơi mà các giá trị điện ảnh được đánh giá công bằng và thường dự đoán chính xác những tên tuổi sẽ góp mặt vào tháng 2 năm sau ở Lễ trao giải Oscar. Việc tổ chức giữa 2 LHP lớn là Cannes và Venice càng giúp TIFF có thêm sức hút, khi nhiều phim sẽ trở lại cũng như chiếu trước tại đây trước khi tranh giải Sư tử vàng.

Brendan Fraser (bìa phải) và 4 cá nhân được vinh danh thành tựu tại TIFF 50.

Mới đây, những người chiến thắng đầu tiên của TIFF 50 đã được công bố. Theo đó Tribute Awards là chuỗi giải thưởng vinh danh thành tựu, ghi nhận những đóng góp nổi bật cho ngành điện ảnh của các cá nhân là diễn viên, thành viên đoàn phim. Để nhận được vinh dự này, các tên tuổi phải có phim tham gia TIFF năm đó và do một Chủ tịch danh dự luân phiên chọn ra. Với lần thứ 7 tổ chức, vai trò này sẽ do nam diễn viên "The Mummy", "Người Mỹ trầm lặng", "The Whale"…

Brendan Fraser đảm nhận và 4 cá nhân được vinh danh gồm: Guillermo del Toro (giải thưởng Đạo diễn Ebert vì trí tưởng tượng phong phú), Jodie Foster (Share Her Journey Groundbreaker, tôn vinh những phụ nữ đã có những nỗ lực đáng kể trong việc ủng hộ và hỗ trợ những người phụ nữ khác trong ngành công nghiệp điện ảnh), Hikari (Tài năng mới nổi) và Lee Byung-hun (Tôn vinh đặc biệt). Những cái tên này không gây bất ngờ bởi đều là những tên tuổi nổi tiếng, có dấu ấn riêng.

Trong đó nhà làm phim gốc Mexico Guillermo del Toro được biết đến nhiều nhất với "Hình hài của nước", "Mê cung Thần Nông"… sẽ trở lại với "Frankenstein" chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của Mary Shelley. Đây là bộ phim đã được "thai nghén" gần 2 thập kỷ, hứa hẹn khai thác một cách sâu sắc tâm lý của tên quái vật thay vì trung thành với tác phẩm gốc. Với motif khai thác nỗi sợ thầm kín của người xem, khán giả kỳ vọng tác phẩm sẽ là cú hích tiếp theo của đạo diễn này trong "vũ trụ quái vật" nổi bật của mình. Tại TIFF, phim sẽ xuất hiện ở hạng mục Trình chiếu đặc biệt (không tranh giải) bên cạnh hàng loạt những tên tuổi khác, trước khi cạnh tranh ở LHP Venice và chính thức lên sóng Netflix vào tháng 11 tới.

Hạng mục này cũng ghi nhận những tên tuổi lớn, như Baz Luhrmann với "EPiC: Elvis Presley in Concert" sau phim điện ảnh "Elvis" thành công vang dội cũng như một loạt tác phẩm tranh giải trước đó tại LHP Cannes, từ người chiến thắng giải Cành cọ vàng là đạo diễn Iran Jafar Panahi với "It Was Just an Accident" đến phim cùng tên chuyển thể từ tiểu thuyết "Cảnh đồi mờ xám" (A Pale View of Hills) của nhà văn đoạt giải Nobel Văn chương 2017 Kazuo Ishiguro. Danh sách này còn nối dài với "Sentimental Value" (Joachim Trier), "Sirât" (Oliver Laxe), "The Secret Agent" (Kleber Mendonca Filho)…

Châu Á cũng đánh dấu sự xuất hiện đặc biệt của các nhà làm phim Hàn Quốc như Byun Sung-hyun (từng gây tiếng vang với "Kill Bookson") cùng phim "Good News" hay Yeon Sang-ho nổi tiếng với tác phẩm zombie "Train to Busan" cũng trở lại với "The Ugly". Nữ biên kịch Nhật Bản Hikari cũng góp mặt tại hạng mục này với "Rental Family" có sự góp mặt của Brendan Fraser.

Đặc biệt, đạo diễn Leon Lê của Việt Nam cũng sẽ xuất hiện tại Trình chiếu đặc biệt với phim điện ảnh thứ 2 mang tên "Quán Kỳ Nam" do Liên Bỉnh Phát và Đỗ Hải Yến ("Chuyện của Pao", "Cha và con và...", "Người Mỹ trầm lặng"…) đóng chính, sau thành công lớn của "Song Lang".

Trang web TIFF giới thiệu đây là tác phẩm xoay quanh mối tình đặc biệt của một dịch giả trẻ và một góa phụ lớn tuổi lấy bối cảnh Sài Gòn thập niên 1980. Ban tuyển chọn đánh giá đây là tác phẩm "tinh tế và nhẹ nhàng của Leon Lê" với "sự góp mặt của 2 diễn viên nổi danh quốc tế".

Đặc biệt, bộ phim được quay hoàn toàn bằng phim nhựa 35mm thay vì các công nghệ kỹ thuật số, giúp mang đến chất lượng hình ảnh vượt trội. Mới đây, teaser đầu tiên của "Quán Kỳ Nam" cũng được ra mắt, gây chú ý với bối cảnh hoài cổ và diễn xuất nổi bật của 2 diễn viên. Dự kiến phim sẽ ra mắt khán giả trong năm sau.

Jodie Foster - nữ diễn viên từng gây ấn tượng trong phim "Sự im lặng của bầy cừu" hay mới nhất là "Nyad" và "True Detective: Night Country" - cũng sẽ trở lại với "A Private Life" do Rebecca Zlotowski đạo diễn. Phim nằm trong hạng mục Gala Presentations nơi các đoàn làm phim sẽ ra mắt khán giả. Trong khi đó Lee Byung-hun - ảnh đế Hàn Quốc, người gây tiếng vang gần đây với cả "KPop Demon Hunters" và mùa cuối của "Squid Game" trên Netflix cũng xuất hiện cùng tác phẩm mới mà mình đóng chính của đạo diễn Park Chan-wook mang tên "No Other Choice". Đây là bộ phim rất được chào đón của nhà làm phim Hàn Quốc sau 3 năm kể từ tuyệt tác điện ảnh "Quyết tâm chia tay" có sự góp mặt của Thang Duy.

Nằm cùng hạng mục và đến từ châu Á cũng có "Tương Viên Lộng" (She's Got No Name) mang màu sắc tâm lý tội phạm của Trần Khả Tân. Phim có sự xuất hiện của dàn sao Hoa ngữ đình đám, trong đó Chương Tử Di thủ vai chính, Triệu Lệ Dĩnh và Dương Mịch đóng các vai phụ. Bộ phim thứ 3 của nữ đạo diễn gốc Trung từng thắng giải Oscar Chlóe Zhao cũng sẽ có màn ra mắt được chờ đón. Lần này cô sẽ mang đến bản chuyển thể điện ảnh của tiểu thuyết "Hamnet" từ Maggie O'Farrell.

Cuốn sách đã thắng giải Women's Prize for Fiction năm 2020, kể câu chuyện về vợ chồng đại văn hào William Shakespeare sau cái chết đau đớn của con trai mình. Một tên tuổi nổi bật khác cũng hiện diện là nữ minh tinh Scarlett Johansson cùng phim "Eleanor the Great" đầu tay được quan tâm đặc biệt trước đó tại LHP Cannes. Nhiều tác phẩm có sự tham gia của những tên tuổi như Sandra Oh, Keanu Reeves (Good Fortune), Da'Vine Joy Randolph (Eternity)… cũng hứa hẹn sẽ làm phong phú hạng mục nổi bật này.

Những bộ phim nổi bật tại TIFF 50.

Tương tự trường hợp của Scarlett Johansson, một nữ diễn viên cũng lần đầu trở thành biên kịch kiêm đạo diễn nhưng gây được tiếng vang lớn là Thư Kỳ cùng phim "Girl". Tác phẩm theo đó sẽ góp mặt tại hạng mục Centrepiece vinh danh tác phẩm mới của nhà làm phim tiềm năng, hứa hẹn sẽ làm nên chuyện trong tương lai gần. Trước đó phim này cũng được thông báo sẽ tranh giải Sư tử vàng ở LHP Venice, cho thấy tài năng đặc biệt của nữ minh tinh khi lần đầu chuyển sang vai trò mới.

Lấy bối cảnh cuối những năm 1980, phim kể về một cô gái hướng nội đang cố gắng thoát khỏi quá khứ đau buồn của mình. Thư Kỳ cho biết tác phẩm có sự ảnh hưởng đặc biệt từ Hầu Hiến Hiền - người đã chọn cô thủ vai chính trong rất nhiều tác phẩm, góp phần đưa cô ra với quốc tế. Có thể nói năm nay điện ảnh Trung Quốc đã trở lại mạnh mẽ hơn bao giờ hết sau rất nhiều năm bị Hàn Quốc, Nhật Bản chiếm thế thượng phong.

Và để kỷ niệm nửa thế kỷ đặc biệt, năm nay chuỗi chương trình "The TIFF Story in 50 Films" cũng sẽ được tổ chức xuyên suốt tháng 6, 7 và 8. Tại đây 50 bộ phim Canada và quốc tế đóng vai trò quan trọng trong lịch sử LHP, chẳng hạn góp phần định hình tầm nhìn hoặc vị thế của LHP như nền tảng và người dẫn đầu xu hướng sẽ được tái trình chiếu.

Các tác phẩm sẽ xuất hiện có thể kể đến "After Life" (Hirokazu Kore-eda), "Thiếu niên và chim diệc" (Hayao Miyazaki), "The Fabelmans" (Steven Spielberg), "Love in the Time of Hysteria" (Alfonso Cuarón), "Hồi ức kẻ sát nhân" (Bong Joon Ho)… Danh sách này cho thấy sự cân bằng giữa các tác phẩm mang tính nghệ thuật cũng như thị trường, trong khi nhiều trong số đó đã góp mặt tại giải Oscar, qua đó khẳng định giá trị của LHP Toronto như sân chơi của những tác phẩm nổi bật và có giá trị trong nền điện ảnh thế giới.

Đoàn Tuấn Anh