Liên Hợp Quốc cảnh báo Afghanistan cần tiền để ngăn chặn sự sụp đổ

Đặc phái viên của Liên Hợp Quốc về Afghanistan, Deborah Lyons, cho biết cần phải tìm ra một cách để nhanh chóng đưa tiền chảy về đất nước "nhằm ngăn chặn sự sụp đổ hoàn toàn của nền kinh tế và trật tự xã hội" và có các biện pháp bảo vệ để đảm bảo rằng Taliban không sử dụng sai mục đích.

Bà Lyons nói với Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc rằng Afghanistan có thể được thiết lập "trở lại trong nhiều thế hệ."

Phần lớn tài sản trị giá 10 tỷ USD của ngân hàng trung ương Afghanistan được gửi ở nước ngoài, nơi được coi là công cụ chủ chốt để phương Tây gây sức ép với Taliban. Bộ Tài chính Hoa Kỳ cho biết họ không nới lỏng các biện pháp trừng phạt Taliban hoặc nới lỏng các hạn chế đối với quyền truy cập của nhóm Hồi giáo vào hệ thống tài chính toàn cầu.

Liên Hợp Quốc cảnh báo Afghanistan đang đối diện với cuộc khủng hoảng toàn diện - Ảnh: AP

Quỹ Tiền tệ Quốc tế cũng đã chặn Taliban tiếp cận với khoản dự trữ khẩn cấp mới trị giá 440 triệu USD. Nga và Trung Quốc đều tranh luận về việc giải phóng các tài sản bị đóng băng của Afghanistan.

"Những tài sản này thuộc về Afghanistan và nên được sử dụng cho Afghanistan, không phải là đòn bẩy cho các mối đe dọa hoặc kiềm chế", Phó Đại sứ Liên Hợp Quốc Geng Shuang của Trung Quốc nói.

Vào đầu năm 2021, một nửa dân số Afghanistan - hơn 18 triệu người - cần được giúp đỡ. Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc đã cảnh báo hôm thứ Năm rằng Afghanistan sẽ phải đối mặt với tình trạng nghèo đói phổ biến vào giữa năm tới.

Đại sứ Liên hợp quốc tại Afghanistan Ghulam Isaczai, người được bổ nhiệm bởi chính phủ do Mỹ hậu thuẫn bị Taliban lật đổ, kêu gọi Hội đồng Bảo an "từ chối bất kỳ sự công nhận nào đối với bất kỳ chính phủ nào ở Afghanistan trừ khi chính phủ đó thực sự bao gồm và được hình thành trên cơ sở ý chí tự do của người dân".

Các nhà lãnh đạo Taliban đã tuyên bố tôn trọng quyền của phụ nữ theo luật Sharia, hay còn gọi là luật Hồi giáo. Tuy nhiên, theo quy định của họ từ năm 1996-2001, phụ nữ không được làm việc và trẻ em gái bị cấm đến trường. Phụ nữ phải che mặt và phải có một người thân nam giới đi cùng khi ra khỏi nhà.

Bà Lyons cho biết Liên hợp quốc đang nhận được ngày càng nhiều báo cáo về việc những hạn chế đó lại được lặp lại đối với phụ nữ.

Bà nói thêm: “Họ đã hạn chế quyền tiếp cận giáo dục của trẻ em gái ở một số khu vực và phá bỏ Bộ Phụ nữ trên khắp Afghanistan".

Người đoạt giải Nobel Hòa bình Malala Yousafzai, người bị một tay súng Taliban ở Pakistan bắn khi rời trường học vào năm 2012, kêu gọi hội đồng công nhận "giáo dục trẻ em gái là một công cụ mạnh mẽ để xây dựng hòa bình và an ninh" và bảo vệ phụ nữ và trẻ em gái Afghanistan.

"Tôi đã lên tiếng đòi quyền được đến trường của mọi trẻ em gái. Tôi đã thấy một tay súng chặn xe buýt của trường, gọi tên tôi và bắn một phát đạn vào tôi. Khi đó tôi mới 15 tuổi", cô nói với Hội đồng Bảo an hôm thứ Năm (9/9). "Đây sẽ là thực tế mà nhiều cô gái Afghanistan có thể gặp phải nếu chúng ta không hành động".

Mai Bùi