Lo ngại lạm dụng 'nhà ở duy nhất' để né thu giữ tài sản nợ xấu

Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao lo ngại việc coi “nhà ở duy nhất” là tài sản được bảo vệ có thể bị lợi dụng. Ảnh: LÊ VŨ

Ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến để hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định điều kiện thu giữ tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu.

Bộ Tư pháp và Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đề nghị làm rõ phạm vi điều chỉnh của Nghị định, cho rằng tài sản bảo đảm có thể thuộc sở hữu cá nhân, vợ chồng, hộ gia đình hoặc tổ chức, chứ không chỉ dừng lại ở cá nhân như trong dự thảo.

Điều 3 về giải thích từ ngữ là nội dung gây nhiều tranh luận, đặc biệt với khái niệm “nhà ở duy nhất” và “công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất”. Bộ Nội vụ yêu cầu làm rõ để tránh chồng chéo với Luật Nhà ở 2023.

Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao lưu ý rằng “nhà ở duy nhất” có thể là biệt thự, chung cư gắn liền quyền sử dụng đất, nên cần bổ sung điều kiện bảo đảm mức sống bình thường và xem xét cả “quyền sử dụng đất duy nhất”. Bộ Tư pháp thì đề nghị bỏ các thuật ngữ mơ hồ như “ổn định”, “lâu dài”, “thường xuyên”.

Trên cơ sở góp ý, Ngân hàng Nhà nước chỉnh sửa định nghĩa “Chỗ ở duy nhất là chỗ ở hợp pháp thuộc sở hữu cá nhân, nơi đăng ký thường trú hoặc tạm trú; nếu bị thu giữ thì bên bảo đảm không còn chỗ ở nào khác”.

Với “công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất”, định nghĩa mới giới hạn là động sản trị giá tối đa 120 triệu đồng, được dùng để tạo thu nhập chính cho cá nhân; nếu bị thu giữ, người bảo đảm không còn đủ thu nhập tối thiểu theo mức lương vùng.

Điều 4 của dự thảo về điều kiện thu giữ cũng được nhiều bộ ngành góp ý. Bộ Công an đề nghị mở rộng khái niệm “chỗ ở hợp pháp” để bao gồm cả tàu, thuyền, phương tiện di chuyển.

Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đề xuất bổ sung cơ chế bảo vệ khi tài sản là chỗ ở hoặc nguồn thu nhập chính của vợ chồng, hộ gia đình. Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh cần có cơ chế xử lý khi thông tin tài sản bảo đảm không đúng thực tế.

Tiếp thu các ý kiến, Ngân hàng Nhà nước đã chỉnh lý theo hướng phân loại tài sản thành hai nhóm. Đó là tài sản ảnh hưởng đến an sinh xã hội (nhà ở duy nhất, công cụ lao động duy nhất) và các loại tài sản khác.

Cả hai nhóm chỉ được thu giữ khi đáp ứng đầy đủ điều kiện theo Điều 198a Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi, bổ sung năm 2025).

Bình Dương