Loạt chiến thắng của ông Trump trong 'canh bạc' ở Trung Quốc, Bắc Kinh có 'kho báu' lớn, tự tin đàm phán thương mại với Washington

Ngay sau khi trở lại Nhà Trắng, Mỹ đã áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc ở mức tối thiểu 20%, rồi tăng lên 145% hồi tháng 4/2025. (Nguồn: Shutterstock)

Thị trường chứng khoán Mỹ đang gần đạt mức cao kỷ lục, nền kinh tế lớn nhất thế giới phục hồi trong quý II/2025 và lạm phát không tăng mạnh như người ta vẫn đồn đoán.

Dù vậy, Trung Quốc cũng gặt hái không ít lợi ích. Ngày 12/8, ông Trump đã mở đường cho Trung Quốc xuất khẩu chip trí tuệ nhân tạo (AI). Và bất chấp thuế quan của Washington, Bắc Kinh đã thành công trong việc tìm kiếm các thị trường mới, đưa hàng hóa ra nhiều nước khác trên toàn thế giới.

Nhưng Chủ tịch Tập Cận Bình vẫn đang nắm giữ quân át chủ bài trong "canh bạc" này. Đó là: Trung Quốc vẫn là nước xuất khẩu hàng hóa lớn nhất thế giới, nắm giữ quyền lực đáng kể trên toàn cầu. Đất nước này cũng nắm quyền kiểm soát gần như toàn bộ nguồn cung cấp đất hiếm quan trọng của thế giới - vốn rất quan trọng đối với an ninh quốc gia Mỹ.

Chiến thắng của Tổng thống Trump

Ngay sau khi trở lại Nhà Trắng, ông Trump đã áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc ở mức tối thiểu 20%, rồi tăng lên 145% hồi tháng 4/2025. Trên thực tế, mức thuế này đã chặn đứng thương mại giữa Mỹ với đối tác thương mại lớn thứ hai.

Vào tháng 5/2025, hai nước đã giảm mức thuế quan mà Mỹ áp dụng đối với hàng hóa Trung Quốc xuống còn 30%. Điều này khiến các công ty Washington phụ thuộc vào hàng hóa Bắc Kinh cảm thấy thoải mái hơn - ngay cả khi mức thuế này vẫn là mức cao nhất trong gần một thế kỷ qua.

Vài tháng qua, các nhà đàm phán của Tổng thống Trump đã đạt được một số nhượng bộ từ Trung Quốc, bao gồm việc mua đậu nành và dừng các cuộc điều tra chống độc quyền đối với một số công ty lớn của Mỹ - vốn đe dọa đến khả năng kinh doanh của họ tại đó.

Đó có thể không phải là những nhượng bộ lớn, nhưng khi các cuộc đàm phán vẫn đang tiếp diễn, hàng chục tỷ USD tiền thuế quan chảy vào kho bạc Mỹ mỗi tháng, phần lớn là do mức thuế quan khổng lồ áp dụng cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Trong khi đó, lạm phát tại Mỹ chỉ tăng nhẹ. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) quý II/2025 tăng 3%, đảo chiều sau khi giảm trong quý I/2025. Tăng trưởng việc làm đã chậm lại đáng kể trong những tháng gần đây, nhưng sự bất ổn về thuế quan phần lớn đã giảm bớt và một số nhà kinh tế dự đoán, các doanh nghiệp sẽ bắt đầu tuyển dụng trở lại trong những tháng tới.

Đặc biệt, thị trường chứng khoán Mỹ đã bùng nổ. Chốt phiên giao dịch 12/8, chỉ số S&P 500 tăng 1,1% lên 6.445 điểm. Nasdaq Composite tăng 1,4% lên 21.681 điểm.

Với những nền tảng kinh tế nói trên, ông Trump vừa có thể trở thành một đối trọng mạnh mẽ với Trung Quốc vừa ngăn chặn nền kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái - ít nhất là trong ngắn hạn.

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới nắm giữ "kho báu" lớn, là 90% hoạt động chế biến đất hiếm trên toàn cầu. (Nguồn: Atlasobscura.com)

Trung Quốc đang "chờ thời"

Dù vậy, không thể phủ nhận, những tuần gần đây, căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã bắt đầu hạ nhiệt.

Mới nhất, phía Washington đã cam kết tiếp tục điều chỉnh các biện pháp tăng thuế đối với hàng hóa của đất nước tỷ dân - bao gồm hàng hóa từ Khu hành chính đặc biệt Hong Kong và Macau (Trung Quốc) - và tạm dừng việc áp dụng mức thuế quan đối ứng 24% trong 90 ngày kể từ ngày 12/8.

Lập trường này được xem là khá khoan dung so với các đồng minh của Mỹ như Liên minh châu Âu và Brazil. Đó là bởi vì Chủ tịch Tập Cận Bình cũng đang thể hiện một thế trận rất mạnh.

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới nắm giữ "kho báu" lớn, là 90% hoạt động chế biến đất hiếm trên toàn cầu. Đất hiếm là thành phần thiết yếu trong mọi thứ, từ ô tô đến máy bay chiến đấu.

Mỹ coi đây là yếu tố then chốt đối với các ngành quốc phòng và công nghiệp, nhưng Trung Quốc lại kiểm soát 90% hoạt động chế biến đất hiếm trên toàn cầu.

Trong nhiều vòng đàm phán thương mại, Washington cho biết, họ đã giành được những nhượng bộ, cho phép doanh nghiệp Mỹ tiếp cận và được hưởng ưu đãi về đất hiếm của Bắc Kinh. Dù vậy, các công ty Mỹ vẫn tiếp tục phàn nàn rằng, Trung Quốc còn chậm trễ trong việc cấp giấy phép xuất khẩu.

Để đổi lấy việc cung cấp thêm đất hiếm, đất nước tỷ dân cũng yêu cầu Mỹ nới lỏng kiểm soát xuất khẩu đối với các mặt hàng thiết yếu, đặc biệt là các vi mạch trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến. Và Mỹ đã "gật đầu".

Ngày 11/8, Tổng thống Trump cho biết, chip H20 của Nvidia - vốn cung cấp năng lượng cho mô hình AI Deepseek gây chấn động của Trung Quốc - có thể được tự do lưu thông vào đất nước tỷ dân. Ông thậm chí còn tiết lộ sẽ cân nhắc cho phép Nvidia xuất xưởng phiên bản rút gọn của chip Blackwell cao cấp nhất, một sự nhượng bộ mà Nhà Trắng trước đó đã tuyên bố là không thể.

Về phía Trung Quốc, nền kinh tế nước này vẫn duy trì đà tăng trưởng bằng cách xuất khẩu sang các thị trường mới, bao gồm các quốc gia Nam Mỹ và châu Phi.

Theo Tập đoàn Tài chính ING, xuất khẩu của Trung Quốc tăng trưởng 5,9% trong nửa đầu năm 2025, tương đương với tốc độ của 6 tháng đầu năm 2024. Cũng trong nửa đầu năm nay, thặng dư thương mại của nước này đạt 586 tỷ USD, một kỷ lục mới chưa từng được ghi nhận. Đây là một con số ấn tượng trong bối cảnh thương mại thế giới đầy bất ổn.

Hiện tại, nhiều chuyên gia cho rằng, Trung Quốc đang "chờ thời", tận dụng nguồn lực của đất nước và ưu thế xuất khẩu. Đây là một nước cờ mạnh để đất nước tỷ dân có thể tự tin mặc cả với các mức thuế quan cao của Mỹ trong các cuộc đàm phán thương mại tiếp theo.

(theo CNN)

LInh Chi