[Loạt Megastory] Khoa học và công nghệ Đồng Nai 'cất cánh' cùng Sân bay Long Thành (Kỳ 3)

Để cụ thể hóa các mục tiêu của Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) quốc gia trên địa bàn tỉnh, Đồng Nai xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm đó là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao nhằm đáp ứng lộ trình phát triển KHCN, ĐMST và CĐS.

Tỉnh đã và đang chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao về KHCN, ĐMST và CĐS. Đặc biệt, phong trào Bình dân học vụ số được địa phương quan tâm triển khai một cách đồng bộ, thực chất và bền vững. Qua đó, tạo tiền đề giúp Đồng Nai cụ thể hóa những mục tiêu của Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Đồng Nai là một trong những địa phương quan tâm hưởng ứng, triển khai phong trào Bình dân học số từ sớm với nhiều hoạt động tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, hội thảo chuyên đề… Vào tháng 5-2025, Ban Chỉ đạo về phát triển KHCN, ĐMST, CĐS và Đề án 06 tỉnh đã tổ chức Lễ phát động phong trào Bình dân học vụ số tại Đồng Nai. Bên cạnh đó, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 192/KH-UBND về việc triển khai chương trình Bình dân học vụ số trên địa bàn tỉnh Đồng Nai năm 2025.

Các đại biểu nhấn nút phát động phong trào Bình dân học vụ số tại Đồng Nai vào tháng 5-2025. Ảnh: Khánh Lộc

Về mục tiêu chung, phong trào này giúp người lao động kết nối với kho tri thức nhân loại thông qua công nghệ số hóa; hình thành văn hóa số và tư duy số trong giải quyết các vấn đề trong thực tiễn, giúp cộng hưởng trí tuệ cá nhân của mỗi người với trí tuệ nhân tạo (AI).

Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn Đồng Nai Nguyễn Minh Kiên nhấn mạnh: “Chúng tôi xem phong trào Bình dân học vụ số là một trong những phong trào quan trọng nhất. Bởi chỉ khi nắm bắt được yêu cầu cơ bản của kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, tổ chức Đoàn mới có thể kịp thời thích nghi và vận hành với một xung lực mới, đảm bảo được sứ mệnh thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đoàn trong giai đoạn mới”.

Đoàn viên thanh niên hướng dẫn người dân thực hiện thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Hố Nai, tỉnh Đồng Nai. Ảnh: Hà Lê

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo về phát triển KHCN, ĐMST và CĐS tỉnh Đồng Nai, tính đến đầu tháng 10-2025, hơn 118 ngàn lượt cán bộ, công chức, viên chức và người dân đã được tập huấn kỹ năng số, kỹ năng ứng dụng AI; đã có 29,5 ngàn cán bộ, công chức được bồi dưỡng ứng dụng AI trong công việc; hơn 2,5 ngàn đồng bào dân tộc thiểu số được phổ cập kiến thức cơ bản về CĐS…

Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở KHCN tỉnh Đồng Nai Phạm Văn Trinh cho biết: Về kết quả triển khai Chương trình Bình dân học vụ số trên địa bàn tỉnh, tính đến tháng 10-2025, Đồng Nai đã đạt 3/5 chỉ tiêu. Trong đó, tỷ lệ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong các cơ quan nhà nước trên địa bàn tỉnh có hiểu biết về CĐS, kỹ năng số và sử dụng được các nền tảng, dịch vụ số phục vụ công việc đạt 100%. Tỷ lệ học sinh trung học và sinh viên được trang bị kiến thức, kỹ năng số để phục vụ học tập, nghiên cứu và sáng tạo, có kỹ năng an toàn trong học tập và tương tác xã hội trên môi trường số đạt 100%…

Hội nghị Phổ cập kiến thức và kỹ năng trí tuệ nhân tạo (AI) cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn tỉnh vào cuối tháng 3-2025. Ảnh: Hải Quân

Tỉnh đã xây dựng và cập nhật các chương trình, nội dung học tập của tỉnh lên nền tảng Bình dân học vụ số do Bộ Công an phát triển, tổ chức thành công 2 khóa học trực tuyến về Bảo vệ an toàn thông tin cá nhân trên môi trường số và Phổ cập kiến thức và kỹ năng ứng dụng AI trên trang https://binhdanhocvuso.gov.vn của Bộ Công an, với tổng gần 61,2 ngàn cán bộ, công chức, viên chức và người dân tham gia.

Chị Ngô Thị Huyền Trang (ngụ phường Tam Hiệp, tỉnh Đồng Nai) bày tỏ: “Thông qua việc tham gia những chương trình, hội nghị tập huấn về ứng dụng AI do Sở KHCN tổ chức giúp cho tôi nắm bắt thêm nhiều ứng dụng, phần mềm mới trong việc quản lý văn bản, hỗ trợ lập kế hoạch, báo cáo… Đặc biệt, việc tập huấn này giúp bản thân tôi sử dụng công nghệ, ứng dụng một cách hiệu quả trong công việc, lưu ý thêm những vấn đề bảo mật thông tin cá nhân, dữ liệu của hệ thống khi sử dụng, ứng dụng các công cụ AI…”.

Ngoài ra, Sở KHCN đã tổ chức sát hạch kiến thức và kỹ năng ứng dụng AI, cấp giấy chứng nhận điện tử cho hơn 20,5 ngàn cán bộ, công chức, viên chức thuộc các sở, ban, ngành và UBND cấp xã thông qua nền tảng trực tuyến https://binhdanhocvuso.dongnai.gov.vn...

PGS-TS Nguyễn Thanh Bình, Trưởng bộ môn Ứng dụng tin học, Trường đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) chia sẻ: Trong thời gian tới, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục phối hợp với tỉnh Đồng Nai tăng cường các chương trình đào tạo, mở rộng đối tượng tham gia tập huấn về ứng dụng công nghệ số, nhất là các chương trình tập huấn trực tuyến dành cho cán bộ, công chức với chủ đề, nội dung xoay quanh đến hoạt động “Bình dân học vụ số”, CĐS…

Song song với việc đẩy mạnh triển khai phong trào Bình dân học vụ số, với quyết tâm chuyển đổi từ chính quyền quản lý sang chính quyền phục vụ, lấy công nghệ làm “đòn bẩy” và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, Đồng Nai đang từng bước xây dựng một nền hành chính hiện đại, hiệu quả, vì một tương lai phát triển bền vững.

Lãnh đạo phường Bình Lộc, tỉnh Đồng Nai thường xuyên khảo sát, kiểm tra tình hình hoạt động tại Trung tâm Phục vụ hành chính công của phường. Ảnh: Hải Quân

Trong đó, Tỉnh ủy Đồng Nai đã kịp thời xây dựng và ban hành Kế hoạch hành động số 469-KH/TU ngày 16-5-2025. Kế hoạch không chỉ là sự cụ thể hóa các mục tiêu của Trung ương mà còn thể hiện một tư duy hành động mới, với các nhiệm vụ trọng tâm được xác định rõ ràng: xây dựng chính quyền số, kinh tế số, xã hội số; nâng cao năng lực cạnh tranh của kinh tế địa phương; và đặc biệt là chú trọng “xây dựng văn hóa số, đạo đức công vụ và đạo đức nghề nghiệp trong môi trường số”.

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Tấn Đức, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo về phát triển KHCN, ĐMST và CĐS tỉnh Đồng Nai nhấn mạnh: Với những định hướng và giải pháp cụ thể, rõ ràng, tỉnh Đồng Nai quyết tâm tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng phục vụ, xây dựng một nền hành chính ngày càng hiệu quả, đáp ứng sự mong đợi, sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

Trọng tâm của sự chuyển đổi này là thực thi nhất quán quan điểm “lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm; lấy sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp là thước đo đánh giá chất lượng phục vụ” - một nguyên tắc cốt lõi đã được Chính phủ thể chế hóa trong Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021-2030 tại Nghị quyết 76/NQ-CP.

Đoàn công tác của Bộ Khoa học và Công nghệ do Phó Cục trưởng Cục An toàn bức xạ và hạt nhân (Bộ Khoa học và Công nghệ) Trần Bích Ngọc dẫn đầu về khảo sát thực tế tại Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Đồng Nai vào cuối tháng 8-2025. Ảnh: Hải Quân

Đặc biệt, để tạo đột phá trong cải cách hành chính và nâng cao chỉ số Cải cách hành chính (PAR Index), tỉnh Đồng Nai xác định giải pháp then chốt là đề cao vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu trong việc lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt việc thực hiện kế hoạch cải cách hành chính của năm. Chính quyền tỉnh Đồng Nai xác định nguyên tắc "gần dân, bám dân" là kim chỉ nam cho mọi hoạt động. Đây không chỉ là khẩu hiệu mà là phương châm được thể hiện bằng hành động cụ thể.

Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Phú Hòa Trần Nam Biên nhấn mạnh: Đảng bộ, chính quyền xã chú trọng phát huy tinh thần trách nhiệm, tính tiên phong, gương mẫu, xây dựng khối đoàn kết nội bộ, làm tốt vai trò người đứng đầu tại các cơ quan cấp xã. Qua đó, mở ra một cách làm mới tinh gọn hơn, hiệu quả hơn, gần dân hơn… Sự đổi mới, sáng tạo, minh bạch và hiệu quả là những giá trị cốt lõi để xã hướng tới phát triển, chủ động thích ứng trong tình hình mới.

Người dân đến thực hiện các thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Phú Hòa, tỉnh Đồng Nai. Ảnh: Hải Quân

Gần đây nhất, tỉnh Đồng Nai còn triển khai Chiến dịch “Phổ cập chữ ký số cho người dân trong 30 ngày” với mục tiêu đến năm 2025 sẽ có 50% dân số trưởng thành có và sử dụng chữ ký số cá nhân.

Phó Chủ tịch UBND xã Đồng Tâm, tỉnh Đồng Nai Nguyễn Văn Hải chia sẻ: Xã đẩy mạnh triển khai cao điểm về hỗ trợ người dân cài đặt chữ ký số từ đầu tháng 10-2025. Trong đó, bên cạnh việc bố trí khu vực, nhân sự hỗ trợ, tuyên truyền người dân cài đặt chữ ký số cho người dân tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Đồng Tâm, xã còn bố trí nhân sự, phân công lịch đến tất cả 23 khu dân cư trên địa bàn xã để cùng với các doanh nghiệp viễn thông tuyên truyền, hỗ trợ người dân cài đặt chữ ký số.

Sau giờ hành chính, các tổ công tác của UBND xã Đồng Tâm, tỉnh Đồng Nai đến từng nhà người dân để hỗ trợ người dân cài đặt chữ ký số. Ảnh: Thanh Tuyền

Bà Lê Ánh Hồng, ngụ phường Bình Lộc, tỉnh Đồng Nai bày tỏ: “Tôi được hỗ trợ cài đặt chữ ký số khi đến làm thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công của phường. Tôi thấy việc cài đặt chữ ký số này mang lại nhiều tiện ích, kết nối nhiều ứng dụng thuận tiện, cũng như nâng cao tính bảo mật về thông tin cá nhân trên môi trường trực tuyến”.

Từ nền tảng của những thành quả CĐS đạt được, đồng thời đẩy mạnh triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị trong thời gian qua sẽ tạo tiền đề quan trọng để Đồng Nai hiện thực hóa các mục tiêu tăng trưởng bền vững trong giai đoạn phát triển mới, cũng như tạo cơ hội phát triển đột phá trong kỷ nguyên số.

Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Nai tham quan triển lãm công nghệ số tại sự kiện Techfest Dong Nai 2025. Ảnh: Hải Quân

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nhân lực số giữ vị trí then chốt để thực hiện CĐS, đổi mới công nghệ, thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Do đó, tỉnh luôn chú trọng thu hút đội ngũ chuyên gia trong và ngoài nước, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực về CĐS, công nghệ cao… tại địa phương.

Tiến sĩ Phạm Hùng Đức, Phó Hiệu trưởng Trường đại học Đồng Nai (phường Tam Hiệp, tỉnh Đồng Nai) chia sẻ: Trong giai đoạn hiện nay, tỉnh Đồng Nai đang chuyển mình rất mạnh mẽ, hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm công nghiệp, dịch vụ, đô thị hiện đại của khu vực phía Nam. Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển này, đòi hỏi tỉnh phải có nguồn nhân lực chất lượng cao, không chỉ am hiểu, thành thạo về mặt chuyên môn mà còn đáp ứng các kỹ năng về ĐMST.

“Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, nguồn nhân lực chất lượng cao càng trở nên cấp thiết, bởi tỉnh Đồng Nai là một trong những địa phương tập trung số lượng doanh nghiệp, khu công nghiệp thuộc tốp đầu cả nước, nhất là ở những ngành công nghệ cao, logistics, tự động hóa. Điều này càng đòi hỏi đội ngũ lao động phải thích ứng nhanh, làm chủ công nghệ và có tư duy ĐMST” - Tiến sĩ Phạm Hùng Đức nhấn mạnh.

Sinh viên Trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế Lilama 2 thực hành điều khiển những dây chuyền công nghệ, tự động hóa. Ảnh: Bích Nhàn

Tháng 4-2025, Trường đại học Lạc Hồng ở Đồng Nai và Tập đoàn CT Group (Thành phố Hồ Chí Minh) đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác về đào tạo, nghiên cứu, phát triển nhân lực, trong đó có các ngành công nghệ cao. Việc kết nối, hợp tác này mở ra cơ hội về đào tạo nhân lực chất lượng cao, nhất là đối với các ngành về công nghệ cao, ĐMST. Đồng thời, thúc đẩy chiến lược gắn kết giữa nhà trường - doanh nghiệp - xã hội.

Lãnh đạo Tập đoàn CT Group (Thành phố Hồ Chí Minh) và Trường đại học Lạc Hồng ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác (MOU) về đẩy mạnh nghiên cứu, đào tạo phát triển nhân lực, nhất là đối với các ngành công nghệ cao vào tháng 4-2025. Ảnh: CTV

PGS.TS Nguyễn Vũ Quỳnh, Phó Hiệu trưởng Trường đại học Lạc Hồng (phường Trấn Biên, tỉnh Đồng Nai) chia sẻ: Một trong những giải pháp then chốt để Đồng Nai phát triển KHCN, ĐMST và CĐS thành công trong thời gian tới đó là phát triển nguồn nhân lực số, nâng cao hiệu quả hợp tác chặt chẽ giữa Nhà nước - các viện/trường - doanh nghiệp; đồng thời cần đầu tư hạ tầng số đồng bộ, đặc biệt là dữ liệu mở, kết nối thông tin. Song song với đó, chính quyền số sẽ tạo môi trường thuận lợi, minh bạch, khuyến khích hệ sinh thái ĐMST.

Thời gian qua, nhiều trường đại học đã có những đề xuất, hợp tác với tỉnh về phát triển hoạt động đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng trung tâm thí nghiệm với công nghệ hiện đại, kỹ thuật cao tại địa phương. Việc hợp tác này không chỉ có ý nghĩa với các trường đại học và địa phương, mà còn góp phần hiện thực hóa mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Đơn cử, Trường đại học Giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh đề xuất thực hiện Dự án Trung tâm Nghiên cứu, phát triển đường sắt tốc độ cao và đào tạo nguồn nhân lực logistics trên địa bàn Đồng Nai. Mới đây, vào tháng 6-2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 1576/QĐ-BGDĐT về việc thành lập Phân hiệu Trường đại học Sư phạm kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh với tổng diện tích khoảng 9ha tại phường Bình Phước, tỉnh Đồng Nai.

Vào tháng 5-2025, Sở KHCN phối hợp với Viện Phát triển năng lực lãnh đạo (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) tổ chức lớp bồi dưỡng kiến thức và nâng cao năng lực thiết kế vi mạch, công nghệ vi chế tạo linh kiện bán dẫn, linh kiện vi cơ điện tử - vi hệ thống.

Lãnh đạo Sở Khoa học và công nghệ tỉnh Đồng Nai và Viện Phát triển năng lực lãnh đạo (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) chúc mừng các giảng viên, nhà khoa học của Đồng Nai đã hoàn thành lớp bồi dưỡng kiến thức về vi mạch bán dẫn vào cuối tháng 5-2025. Ảnh: Hải Quân

Đây chính là những “viên gạch” đầu tiên để tỉnh xây dựng lực lượng nhân lực có năng lực chuyên sâu, góp phần đưa Đồng Nai trở thành tỉnh công nghiệp công nghệ số bền vững vào năm 2030.

Thầy Trần Công Đời, Trưởng bộ môn Tin học (Trường đại học Đồng Nai) - một trong những học viên tham gia lớp bồi dưỡng, chia sẻ: “Khi tham gia lớp bồi dưỡng, chúng tôi đã được tiếp cận những kiến thức nền tảng và cốt lõi về thiết kế vi mạch, công nghệ chế tạo linh kiện bán dẫn. Những trải nghiệm này mang lại giá trị thực tiễn rất lớn trong công tác giảng dạy, giúp giảng viên như chúng tôi tự tin hơn trong việc truyền đạt kiến thức, giảng dạy một cách sinh động, dễ hiểu, đồng thời cập nhật nội dung học tập sát với thực tiễn công nghệ hiện nay”.