Lớp học thắp ánh sáng tri thức và niềm tin

Thầy Hiển tận tình kèm cặp, uốn nắn cho học viên từng nét chữ.

Những bài học đầu đời ở tuổi xế chiều

Cứ đều đặn 7 giờ 30 phút hàng ngày, ông Cà Văn Tiếu, học viên 62 tuổi của Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Điện Biên, lại cắp sách tới lớp. Ở tuổi mà nhiều người đã yên bề gia thất, an dưỡng tuổi già, thì ông Tiếu mới lần đầu tiên trong đời được cầm bút, ghép vần, học viết tên mình.

Sinh ra trong một gia đình nghèo ở bản Phiêng Pẻn, xã Mường Mùn, ông Tiếu từng phải bỏ học từ nhỏ để theo bố mẹ lên nương rẫy kiếm sống. Cuộc sống bấp bênh, cộng với thiếu hiểu biết, ông dần sa vào nghiện ngập, trượt dài trong bóng tối suốt nhiều năm.

“Có những lúc tôi tưởng như chẳng còn gì để níu giữ mình với cuộc sống này nữa. Nhưng rồi khi vào đây, được các thầy cô cầm tay dạy từng con chữ, tôi như bừng tỉnh, thấy mình vẫn còn giá trị, vẫn có thể làm lại từ đầu”, ông Tiếu chia sẻ, giọng nghèn nghẹn.

Với ông, những con chữ không đơn thuần là kiến thức. Đó là chìa khóa mở ra cánh cửa tự do, là ánh sáng le lói giữa đêm dài quá khứ. Ông mong đến một ngày không xa có thể viết được tên mình, đọc được giấy tờ, để tự tin bước vào đời mà không cần phải nhờ người khác.

Cùng lớp với ông Tiếu, học viên Lò Văn Tuấn (SN 1997, bản Pa Ham, xã Pa Ham) lặng lẽ ghi chép từng dòng chữ vào vở. Lò Văn Tuấn từng học qua lớp 4 nhưng sau đó nghỉ học, rời khỏi nhà đi lang bạt và rồi rơi vào nghiện ngập.

“Trước đây, tôi từng bị xã hội xa lánh. Mỗi lần đối diện với người khác là cảm giác xấu hổ, tự ti lại trào dâng. Nhưng giờ đây, khi được ngồi trong lớp, được gọi tên, được khích lệ như bao người bình thường khác, tôi thấy mình có giá trị hơn”, Lò Văn Tuấn bộc bạch.

Với Lò Văn Tuấn, lớp học không chỉ là nơi để học chữ, mà còn là nơi chữa lành. Những nét chữ đầu tiên sau bao năm quên lãng trở thành phép màu đưa anh từng bước vượt qua mặc cảm, tìm lại chính mình và bắt đầu hành trình quay về với cuộc sống bình thường.

Điều trị tại Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Điện Biên, học viên không chỉ được học chữ, mà còn được dạy nghề, kỹ năng sống.

Lớp học đặc biệt, hành trình gian nan

Lớp học xóa mù chữ được chính thức tổ chức từ đầu tháng 7/2025, sau khi Công an tỉnh Điện Biên tiếp nhận công tác quản lý cơ sở từ Sở Lao động, Thương binh và Xã hội (cũ). Ngay sau đó, các cán bộ Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy được điều động về đã nhanh chóng triển khai nhiều hoạt động cải thiện đời sống học viên, trong đó có lớp học này.

Thượng tá Lù Văn Thưởng - Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy - Công an tỉnh Điện Biên, cho biết: “Chúng tôi nhận thấy, phần lớn học viên là người dân tộc thiểu số, từng sống ở vùng sâu, vùng xa, vì nghèo khó mà chưa từng được đến trường. Việc tổ chức lớp học không chỉ để dạy chữ, mà còn giúp học viên khơi lại niềm tin vào bản thân và vào cuộc đời”.

Lớp học được xây dựng bài bản, phối hợp giữa Công an tỉnh và Sở GD&ĐT. Giáo trình được thiết kế riêng phù hợp với người trưởng thành: Từ viết tên, đọc biển báo đến tính toán đơn giản phục vụ các hoạt động mua bán, lao động. Mỗi bài học đều gắn liền với đời sống thực tế, giúp học viên chuẩn bị sẵn sàng cho quá trình tái hòa nhập.

Người trực tiếp đứng lớp là thầy Phan Văn Hiển - một giáo viên tình nguyện từ ngành Giáo dục. Ở đây, dạy học không đơn thuần là truyền đạt kiến thức, thầy Hiển vừa là người thầy, người bạn, người khơi dậy nghị lực từ những tâm hồn từng tổn thương.

“Dạy người lớn khó hơn trẻ nhỏ rất nhiều. Trẻ con tiếp thu nhanh, vô tư. Còn học viên ở đây, mỗi người một hoàn cảnh, đều sống trong mặc cảm. Có người biết chữ rồi nhưng quên sạch, có người chưa một lần cầm bút. Mình không chỉ dạy chữ, mà còn phải xóa bỏ những rào cản tâm lý trong họ”, thầy Hiển tâm sự.

Có hôm, cả lớp im lặng khi một học viên òa khóc vì lần đầu tiên viết được tên mình sau gần 40 năm sống trong vô thức. Có khi, chỉ để một học viên viết được chữ “A” đúng nét, thầy Hiển phải cầm tay nắn từng đường. Mỗi tiết học là một hành trình cảm xúc, mỗi con chữ là một chiến thắng - không chỉ trước cái dốt, mà còn trước mặc cảm, định kiến và quá khứ.

Lãnh đạo Công an tỉnh Điện Biên và Sở GD&ĐT tới thăm hỏi, động viên học viên ở lớp học.

Tái hòa nhập bằng tri thức và lòng tin

Không chỉ học chữ, học viên còn được tham gia các chuyên đề về giáo dục đạo đức, kỹ năng sống và hướng nghiệp. Mỗi tiết học là một viên gạch nhỏ, bền bỉ góp phần xây lại nền tảng nhân cách và lòng tự trọng vốn từng bị vùi dập bởi quá khứ nghiện ngập.

Đại úy Trần Anh Ninh - Phó Trưởng Cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Điện Biên, chia sẻ thêm: “Giáo dục ở đây không chỉ đơn thuần là bổ túc văn hóa, mà còn là liệu pháp trị liệu tâm lý. Khi người ta biết rằng mình có thể học, có thể thay đổi, thì niềm tin sẽ quay trở lại. Từ đó, việc điều trị cũng hiệu quả hơn và tỷ lệ tái nghiện giảm hẳn”.

Chương trình học được thiết kế thực tế: Viết tên, đọc biển báo, tính toán cơ bản… giúp học viên chuẩn bị hành trang cơ bản nhất cho cuộc sống tự lập sau khi rời cơ sở. Những điều tưởng như nhỏ bé ấy đang từng ngày hồi sinh những tâm hồn tưởng chừng đã nguội lạnh bởi nghiện ngập, kỳ thị và dằn vặt.

Một học viên từng thì thầm với thầy Hiển rằng: “Thầy ơi, em thấy mình không còn vô dụng nữa!”. Câu nói giản dị nhưng là minh chứng sắc nét cho giá trị của tri thức, khi nó được trao đúng lúc, đúng người.

Những con chữ nhỏ bé đang từng ngày mở ra một chương mới trong cuộc đời của những học viên từng lầm lỗi. Đó không chỉ là hành trình học chữ, mà là hành trình học cách làm người, đầy thử thách, nhiều nước mắt nhưng cũng tràn ngập hy vọng.

Minh Đức