Luật An ninh mạng: Lá chắn bảo vệ phụ nữ và trẻ em trong kỷ nguyên số

Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an, phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề về dự thảo Luật An ninh mạng trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10. Ảnh: Quochoi.vn

PV: Kính thưa đồng chí Nguyễn Thị Tuyến, tại Kỳ họp thứ 10 đang diễn ra, Quốc hội khóa XV thảo luận và xem xét thông qua Dự thảo Luật An ninh mạng. Là người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội đại diện cho quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của phụ nữ cả nước, bà nhìn nhận thế nào về ý nghĩa của văn bản luật này đối với phụ nữ và trẻ em?

Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến: Không gian mạng ngày nay đã trở thành một phần thiết yếu của đời sống hiện đại, từ học tập, việc làm cho đến kết nối xã hội. Nữ giới chiếm hơn một nửa dân số cả nước, cũng là nhóm sử dụng Internet thường xuyên nhất và họ cũng thuộc nhóm dễ bị tổn thương trên môi trường số.

Thực tế thời gian qua cho thấy, rất nhiều vụ việc liên quan đến bạo lực mạng, lừa đảo trực tuyến, xâm phạm đời tư, chiếm đoạt dữ liệu cá nhân hay các hình thức tội phạm công nghệ cao thì nạn nhân chủ yếu là phụ nữ, người già và trẻ em. Những tổn thương này không chỉ ảnh hưởng đến tinh thần, danh dự, nhân phẩm mà còn đe dọa sự an toàn và ổn định của gia đình – tế bào quan trọng của xã hội.

Vì vậy, Dự thảo Luật An ninh mạng được Quốc hội thảo luận tại Kỳ họp thứ 10 lần này không chỉ mang ý nghĩa bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, mà còn là một "lá chắn" pháp lý cần thiết nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của phụ nữ và trẻ em trong kỷ nguyên số. Đây là bước tiến quan trọng để xây dựng một môi trường mạng an toàn, lành mạnh, văn minh – nơi phụ nữ và trẻ em có thể phát triển toàn diện và đóng góp nhiều hơn cho xã hội.

Ủy viên TƯ Đảng, Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến (thứ 2 từ trái sang) và các đại biểu tham quan triển lãm về Phong trào thi đua của Phụ nữ Công an nhân dân, giai đoạn 2020 - 2025-tháng 5/2025. Ảnh: Thu Hà

PV: Theo Chủ tịch, đâu là những nội dung liên quan trực tiếp và tích cực đối với phụ nữ, trẻ em trong dự thảo Luật An ninh mạng?

Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến: Chúng tôi đánh giá rất cao nhiều nội dung mới trong Dự thảo Luật An ninh mạng, trong đó có những quy định trực tiếp bảo vệ phụ nữ và trẻ em, trong đó có thể nhấn mạnh 5 điểm sau:

Thứ nhất, về bảo vệ dữ liệu cá nhân và đời sống riêng tư: Dự thảo luật quy định các cơ quan, tổ chức phải kịp thời ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin xâm phạm bí mật cá nhân, gia đình, đời sống riêng tư của người dân (Điều 18). Phụ nữ thường là đối tượng bị lợi dụng hình ảnh, bị bôi nhọ, quấy rối, công khai thông tin riêng tư trên mạng. Việc luật hóa trách nhiệm bảo vệ dữ liệu cá nhân có ý nghĩa rất quan trọng đối với an toàn của phụ nữ.

Thứ hai, về phòng chống xâm hại trẻ em trên không gian mạng: Điều 20 quy định doanh nghiệp số, nền tảng số phải kịp thời gỡ bỏ nội dung xâm hại trẻ em, ngăn chặn phát tán hình ảnh độc hại và phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng trong xử lý vi phạm. Đây là một bước tiến lớn, nhất là trong bối cảnh trẻ em, nhất là trẻ em gái, là mục tiêu của nhiều hành vi dụ dỗ, xâm hại qua môi trường trực tuyến.

Thứ ba, yêu cầu doanh nghiệp nền tảng nâng cao trách nhiệm bảo vệ người dùng: Điều 31 của dự thảo nêu rõ doanh nghiệp phải xác thực tài khoản số, bảo vệ dữ liệu người dùng và cung cấp thông tin nhanh chóng khi cơ quan chức năng yêu cầu, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp liên quan đến bạo lực mạng hoặc đe dọa an toàn người dùng (chậm nhất là 3 giờ). Đây là cơ chế cần thiết để bảo đảm tính kịp thời trong bảo vệ nạn nhân là phụ nữ và trẻ em.

Thứ tư, quy định chặn lọc, gỡ bỏ nội dung độc hại, sai sự thật: Khoản 7 Điều 17 yêu cầu các nền tảng phải chủ động phát hiện và gỡ bỏ thông tin xuyên tạc, xúc phạm, bôi nhọ danh dự cá nhân. Phụ nữ là nhóm thường bị tấn công bằng các hình thức bôi nhọ, xúc phạm trên mạng, nên quy định này góp phần tạo dựng không gian mạng lành mạnh và tôn trọng nhân phẩm.

Thứ năm, bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong môi trường số: Dự thảo luật nhấn mạnh nguyên tắc bảo vệ an ninh mạng phải đi đôi với việc bảo đảm quyền con người, quyền công dân, đồng thời tạo điều kiện để mỗi cá nhân tham gia bình đẳng vào phát triển kinh tế số. Đây là nền tảng quan trọng để phụ nữ yên tâm học tập, làm việc, tham gia kinh doanh và phát triển năng lực số của mình.

Nhìn chung, những quy định mới này thể hiện sự tiến bộ trong tiếp cận chính sách, đặt mục tiêu bảo vệ phụ nữ và trẻ em lên vị trí ưu tiên, phù hợp với yêu cầu xây dựng một môi trường mạng an toàn và nhân văn trong thời đại số.

PV: Hội LHPN Việt Nam đánh giá thế nào về thực trạng phụ nữ, trẻ em bị xâm hại, bị tổn thương trên không gian mạng hiện nay?

Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến: Thực trạng phụ nữ và trẻ em bị xâm hại, bị tổn thương trên không gian mạng hiện nay đang trở nên ngày càng phức tạp và đáng lo ngại, với nhiều dạng thức mới và mức độ ngày càng tinh vi.

Thống kê của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) cho thấy, hơn 77% trẻ em và thanh thiếu niên Việt Nam truy cập Internet hằng ngày. Trong 6 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng ghi nhận hàng chục vụ lừa đảo, dụ dỗ, thao túng tâm lý và bắt cóc trực tuyến liên quan đến trẻ em và sinh viên. Nhiều nạn nhân bị ép buộc cắt đứt liên lạc với gia đình, bị điều khiển từ xa, nhằm mục đích tống tiền hoặc buôn người.

Một số liệu thống kê từ Trung tâm Quốc gia về Trẻ em mất tích và bị bóc lột (NCMEC) cho biết, năm 2023 có hơn 500.000 báo cáo về hình ảnh và video xâm hại tình dục trẻ em liên quan đến Việt Nam.

Chúng tôi nhận thấy nổi lên một số vấn đề đáng chú ý như: Tình trạng quấy rối tình dục trực tuyến và deepfake (công nghệ tạo hình ảnh, video, giọng nói giả mạo có độ chân thực cao) đang bị lợi dụng để xâm hại, lừa đảo phụ nữ và trẻ em có xu hướng gia tăng. Những hành vi này tạo ra tổn thương sâu sắc về tinh thần, danh dự và nhân phẩm, để lại hậu quả lâu dài đối với nạn nhân.

Nhiều phụ nữ, nhất là phụ nữ trung niên, phụ nữ dân tộc thiểu số, phụ nữ kinh doanh online, là mục tiêu của các hình thức lừa đảo tài chính, chiếm đoạt tài sản qua mạng. Các chiêu trò lừa đảo ngày càng đa dạng, từ giả mạo nhân thân đến dụ dỗ đầu tư, vay tín dụng, gây thiệt hại nặng nề cho nạn nhân và gia đình.

Tình trạng mua bán người qua mạng và dụ dỗ trẻ em, đặc biệt là trẻ em gái, thông qua các nền tảng mạng xã hội, ứng dụng chat, game online vẫn diễn biến phức tạp. Đây là những nguy cơ trực tiếp đe dọa sự an toàn của trẻ em và gây bức xúc lớn trong xã hội.

Có thể nói, không gian mạng đã trở thành "không gian sống" của mỗi người dân, nhưng đồng thời ẩn chứa rất nhiều rủi ro. Trong bối cảnh đó, việc Quốc hội xem xét thông qua Luật An ninh mạng lần này có ý nghĩa hết sức quan trọng, tạo ra hàng rào pháp lý mạnh mẽ để bảo vệ phụ nữ và trẻ em, góp phần xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh, văn minh hơn.

Diễn đàn quốc tế "Phụ nữ, an ninh mạng và STEM" do Hội LHPN Việt Nam phối hợp với Cơ quan Liên hợp quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho phụ nữ tại Việt Nam (UN Women) tổ chức tháng 3/2023. Ảnh" PV

PV: Khi Luật được Quốc hội thông qua, Hội LHPN Việt Nam sẽ triển khai những hoạt động gì để hỗ trợ phụ nữ thực thi luật?

Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến: Khi Luật An ninh mạng được Quốc hội thông qua, Hội LHPN Việt Nam sẽ chủ động triển khai một loạt hoạt động thiết thực nhằm hỗ trợ phụ nữ và trẻ em thực thi luật một cách hiệu quả và phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Chúng tôi xác định 3 nhóm nhiệm vụ trọng tâm như sau:

Thứ nhất, đẩy mạnh truyền thông sâu rộng về quyền và nghĩa vụ khi tham gia không gian mạng. Hội sẽ tăng cường tuyên truyền thông qua Báo Phụ nữ Việt Nam, các nền tảng số của Hội, hệ thống Hội ở cơ sở và các kênh truyền thông cộng đồng. Nội dung truyền thông sẽ tập trung vào việc phổ biến quy định của Luật, hướng dẫn phụ nữ nhận diện rủi ro, hiểu rõ quyền được bảo vệ và trách nhiệm khi tham gia môi trường mạng.

Thứ hai, xây dựng và triển khai chương trình "An toàn số cho phụ nữ và trẻ em". Chương trình tập trung vào việc nâng cao kỹ năng số cho phụ nữ, bao gồm: nhận diện lừa đảo; bảo vệ dữ liệu cá nhân; phòng chống bạo lực mạng; sử dụng nền tảng trực tuyến an toàn; và kỹ năng bảo vệ tài khoản số. Đây là những năng lực cốt lõi, giúp phụ nữ và trẻ em chủ động hơn trong việc bảo vệ mình và hỗ trợ nhau trên không gian mạng.

Thứ ba, vận động cộng đồng và doanh nghiệp công nghệ tham gia bảo vệ phụ nữ và trẻ em. Hội sẽ thúc đẩy các mô hình hỗ trợ, kết nối với doanh nghiệp công nghệ, các tổ chức xã hội và chuyên gia để cùng tham gia hướng dẫn, cảnh báo, hỗ trợ nạn nhân. Qua đó, từng bước hình thành mạng lưới hỗ trợ phụ nữ và trẻ em trên không gian mạng trong kế hoạch chuyển đổi số của Hội.

Chúng tôi tin rằng với sự vào cuộc đồng bộ của toàn hệ thống Hội, sự phối hợp của các cơ quan chức năng và cộng đồng xã hội, các quy định của Luật An ninh mạng sẽ được triển khai hiệu quả, góp phần xây dựng một môi trường mạng văn minh, an toàn hơn cho phụ nữ và trẻ em.

Bên cạnh việc được pháp luật bảo vệ, phụ nữ còn là lực lượng chủ động và tích cực trong xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh và nhân văn. Theo các báo cáo quốc tế và khu vực, ước tính khoảng 37% lực lượng học tập và làm việc trong lĩnh vực STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) tại Việt Nam là nữ giới. Đây là nguồn lực quan trọng góp phần đưa Luật An ninh mạng vào cuộc sống sau khi được Quốc hội thông qua.

Điều đó cho thấy phụ nữ không chỉ là đối tượng thụ hưởng chính sách mà còn là những người trực tiếp tạo ra giá trị trên không gian mạng: từ việc trang bị kỹ năng số, chủ động nhận diện nguy cơ đến tham gia phát triển công nghệ và các giải pháp bảo đảm an toàn mạng. Chúng tôi đặc biệt khuyến khích phụ nữ, nhất là phụ nữ trẻ, tham gia các lĩnh vực STEM, công nghệ thông tin và an ninh mạng; trở thành những người thiết kế, phát triển và vận hành các giải pháp số góp phần giải quyết những vấn đề mà phụ nữ và trẻ em gái đang gặp phải trên không gian mạng.

Khi phụ nữ được trao quyền, trang bị năng lực số và có cơ hội tham gia vào quá trình kiến tạo công nghệ, họ sẽ trở thành một trong những nhân tố quan trọng nhất bảo đảm an ninh mạng bền vững, nhân văn và phục vụ sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên số.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Chủ tịch!

PV (Thực hiện)