Luật Giáo dục sửa đổi: Một bộ sách giáo khoa thống nhất, nhiều thuận lợi cho học sinh

Từ năm học 2026-2027, học sinh cả nước sẽ học một bộ sách giáo khoa. Ảnh: Lê Nguyễn

Hôm qua (10-12), Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục với nhiều nội dung mới mang tính đột phá.

Trong đó, quy định về việc sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận, được kỳ vọng sẽ bảo đảm công bằng hơn giữa học sinh các địa phương và mang lại sự ổn định trong dạy và học.

Nền tảng mới cho công bằng giáo dục

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục được Quốc hội thông qua ngày 10-12-2025 là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, tạo nền tảng mới cho việc phát triển hệ thống giáo dục quốc dân trong thời kỳ đổi mới mạnh mẽ.

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, đây là lần sửa đổi có quy mô lớn, mang tính chiến lược, thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo; đồng thời tháo gỡ những điểm nghẽn đang đặt ra trong thực tiễn và đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Luật mới hướng tới xây dựng một hệ thống giáo dục mở, thực chất, hiệu quả, bảo đảm cơ hội học tập bình đẳng cho mọi trẻ em.

Một trong những điểm nhấn quan trọng là việc xác định giáo dục trung học cơ sở là giáo dục bắt buộc; mở rộng phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 6 tuổi. Quy định này nhằm bảo đảm mọi trẻ em đều có cơ hội tiếp cận giáo dục căn bản ngay từ đầu, thu hẹp chênh lệch giữa các vùng miền.

Luật cũng hoàn thiện chính sách học bổng thông qua việc thành lập Quỹ học bổng quốc gia; bổ sung loại hình trường phổ thông nội trú, đổi mới mô hình trường năng khiếu; đồng thời làm rõ cơ cấu chi trong giáo dục đại học theo hướng tăng hiệu quả đầu tư công.

Luật sửa đổi cũng tập trung xử lý các vướng mắc trong triển khai thực tế. Những nội dung như bổ sung cấp trung học nghề ngang cấp trung học phổ thông; phân luồng học sinh sau trung học cơ sở theo năng lực và sở trường; cho phép cấp văn bằng, chứng chỉ dưới dạng giấy hoặc dạng số... đều mang ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ của hệ thống pháp luật về giáo dục.

Bên cạnh đó, Luật cũng thể hiện rõ tinh thần tăng cường phân quyền và phân cấp, tạo điều kiện để địa phương chủ động hơn trong tổ chức trường lớp, thực hiện chương trình giáo dục; tăng cường quyền tự chủ cho cơ sở giáo dục trong tổ chức dạy học, sử dụng nhân sự...

Trong bức tranh chung ấy, quy định về một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc được xem là điểm đột phá rõ nét nhất. Sau giai đoạn thực hiện chủ trương “một chương trình, nhiều sách giáo khoa” với nhiều ưu điểm nhưng cũng xuất hiện bất cập, Luật mới tiếp cận theo hướng mở: Bộ Giáo dục và Đào tạo được quyền biên soạn một bộ sách mới hoặc lựa chọn, chỉnh lý từ những bộ sách hiện hành.

Giảm tốn kém, thêm thuận lợi

Ngay sau khi Quốc hội thông qua Luật, nhiều phụ huynh và học sinh bày tỏ sự phấn khởi trước thông tin các trường học cả nước sẽ sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc từ năm học 2026-2027.

Học sinh không còn lo "vênh sách" nếu phải chuyển trường. Ảnh: Lê Nguyễn

Trên các diễn đàn, nhiều ý kiến cho rằng chủ trương này sẽ giúp giảm gánh nặng chi phí mua sách hằng năm, hạn chế tình trạng mỗi địa phương dùng một bộ sách khác nhau khiến học sinh gặp khó khi chuyển trường, chuyển nơi cư trú. Không ít phụ huynh mong chờ sự ổn định trong học tập của con em, đặc biệt là việc không còn phải mua lại bộ sách mới khi chuyển hộ khẩu hoặc đổi môi trường học tập.

Bà Nguyễn Mai Lan, phụ huynh học sinh Trường Tiểu học Lý Thường Kiệt (phường Văn Miếu - Quốc Tử Giám), chia sẻ rằng gia đình rất trông đợi việc áp dụng bộ sách dùng chung. Theo bà, sự đồng nhất này tạo công bằng giữa học sinh các vùng và giúp phụ huynh dễ hỗ trợ con học tập hơn vì không còn cảnh “mỗi lớp một bộ sách”, “mỗi trường một lựa chọn”.

Nhiều phụ huynh cũng đánh giá chủ trương mới sẽ giảm đáng kể tốn kém khi mỗi năm không phải lựa sách theo từng trường; quan trọng hơn, họ không còn lo cảnh “vênh sách” khi con chuyển trường đột xuất và phải làm quen lại ngay giữa năm học.

Một học sinh Trường Trung học phổ thông Nguyễn Văn Cừ bày tỏ rằng trước đây em khá lúng túng khi biết bạn bè ở trường khác học bằng bộ sách hoàn toàn khác. Việc này gây khó khăn khi học nhóm, trao đổi bài vở. Em kỳ vọng việc dùng chung một bộ sách sẽ giúp học sinh trên cả nước có cùng nền tảng kiến thức, tạo sự thuận lợi trong học tập và ôn luyện.

Để triển khai chủ trương này từ năm học 2026-2027, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang khẩn trương xây dựng phương án một bộ sách giáo khoa thống nhất theo đúng tinh thần của Luật.

Bộ Giáo dục và Đào tạo khẳng định, quy trình sẽ được thực hiện công khai, minh bạch, tiết kiệm, tránh lãng phí; đồng thời kế thừa các ưu điểm của những bộ sách hiện hành để hạn chế tối đa tác động đến hoạt động dạy và học.

Thời điểm này, các phương án tập huấn giáo viên, chuẩn bị cơ sở vật chất và hướng dẫn địa phương tổ chức thực hiện cũng đang được xây dựng đồng bộ để bảo đảm sự chuyển tiếp thông suốt.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục có hiệu lực từ ngày 1-1-2026 và bộ sách giáo khoa thống nhất sẽ bắt đầu sử dụng từ năm học 2026-2027.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang chuẩn bị các bước biên soạn hoặc lựa chọn, chỉnh lý sách giáo khoa; đồng thời hoàn thiện kế hoạch triển khai tại địa phương nhằm bảo đảm sẵn sàng cho mốc thời gian quan trọng này.

Thống Nhất