Luật Thương mại điện tử cần chống thất thu thuế, kiểm soát hàng giả, hàng cấm

Định danh người bán trong nước qua VNeID

Sáng 22/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Thương mại điện tử (TMĐT). Trình bày Tờ trình của Chính phủ về Dự án Luật Thương mại điện tử, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, có 8 nội dung của Luật sửa đổi, bổ sung các quy định so với hạ tầng pháp luật hiện hành.

Cụ thể, bổ sung định vị pháp lý toàn diện các mô hình hoạt động TMĐT, từ việc bán hàng và cung cấp dịch vụ trực tiếp đến mô hình bán hàng nhiều bên tham gia, tăng cường các trách nhiệm của chủ quản nền tảng TMĐT trong việc rà soát, thông tin, hỗ trợ thu hồi sản phẩm, hàng hóa có khuyến tật, bảo vệ người tiêu dùng, lưu trữ thông tin giao dịch vụ phục vụ thanh tra, kiểm tra.

Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh.

Mở rộng trách nhiệm của các nền tảng mạng xã hội có hoạt động TMĐT; Bổ sung điều chỉnh đối với các nền tảng tích hợp đa dịch vụ; Bổ sung các trách nhiệm pháp lý của chủ quản nền tảng này trong việc ngăn chặn nguy cơ lạm dụng vị thế độc quyền, thao túng thuật toán gây thiệt hại, đảm bảo thúc đẩy đổi mới lành mạnh trong hệ sinh thái số.

Bổ sung việc định danh người bán trong nước qua VNeID và người bán nước ngoài thông qua giấy tờ chứng minh tính hợp pháp nhằm định danh chính xác người bán và minh bạch các giao dịch qua TMĐT.

Bổ sung trách nhiệm của các chủ thể tham gia hoạt động bán hàng livestream, tiếp thị liên kết trong việc định danh, minh bạch thông tin, lưu trữ và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Bổ sung trách nhiệm của chủ quản nền tảng TMĐT nước ngoài trong việc thành lập hoặc ủy quyền cho pháp nhân tại Việt Nam có đầy đủ năng lực pháp lý, nhân sự và kỹ thuật để giải quyết các tranh chấp cho người tiêu dùng, phối hợp với cơ quan có thẩm quyền trong việc rà soát, gỡ bỏ thông tin vi phạm pháp luật.

Bổ sung trách nhiệm tối thiểu khi tham gia hoạt động TMĐT của các chủ thể cung cấp các dịch vụ hỗ trợ TMĐT (hạ tầng kỹ thuật, logistics, thanh toán, dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử trong thương mại…); Bổ sung cơ chế phản ứng nhanh của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc yêu cầu các chủ thể cung cấp dịch vụ hỗ trợ TMĐT dừng hợp tác với các nền tảng TMĐT (bao gồm nền tảng TMĐT xuyên biên giới) vi phạm pháp luật.

Quy định các yếu tố đặc thù trong giao kết hợp đồng điện tử có chức năng đặt hàng trực tuyến: Phải có cơ chế cho phép người mua rà soát, sửa đổi các nội dung trước khi đặt hàng, và đảm bảo khả năng truy cập về sau từ tài khoản của người mua để đảm bảo người mua có thể giải quyết tranh chấp có thể phát sinh; Quy định về hợp đồng tự động trong TMĐT và trách nhiệm của các bên trong giao kết hợp đồng tự động.

Bổ sung quy định phát triển thị trường TMĐT, bao gồm trong nước và xuất khẩu; Một số cơ chế, chính sách đặc thù cho TMĐT dành cho đối tượng yếu thế, vùng sâu, vùng xa, doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, hộ kinh doanh.

Về việc đơn giản, cắt giảm các thủ tục hành chính trong lĩnh vực này, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, theo quy định của dự thảo luật, có 18 thủ tục hành chính, trong đó có 9 thủ tục hiện hành, giảm 6 thủ tục, giảm 40% với quy định.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân.

Nghiên cứu phân loại nền tảng, quy mô

Thẩm tra sơ bộ Dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, nội dung quy định tại dự thảo Luật hiện còn có sự chồng lấn với quy định các Luật, các dự án Luật có liên quan, đồng thời nhấn mạnh quan điểm việc hoàn thiện các quy định của pháp luật để bảo vệ tốt hơn quyền lợi người tiêu dùng, chống thất thu thuế, kiểm soát hàng giả, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng đối với các hoạt động kinh doanh điện tử không thể giải quyết chỉ bằng việc ban hành Luật TMĐT và các văn bản hướng dẫn, mà cần hoàn thiện tổng thể pháp luật có liên quan và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật.

Góp ý cụ thể vào dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy nhấn mạnh 3 vấn đề quan trọng thúc đẩy TMĐT bao gồm: Hệ thống thanh toán số rất tốt, tạo niềm tin của người tiêu dùng trên hệ thống mạng (an ninh an toàn, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng), và vấn đề kho bãi vận chuyển, logistic. “Ba vấn đề này “va chạm” với nhiều luật có liên quan, như ngân hàng, tín dụng, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Do đó, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu kĩ, để trong phạm vi điều chỉnh cần lựa chọn các khoảng trống để quy định ở tầm luật, vì nếu thì khi Chính phủ xây dựng Nghị định sẽ bị vướng” - Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy băn khoăn.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Lâm Văn Mẫn đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát các quy định tại Chương 3 về các loại hình, trách nhiệm của chủ thể trong hoạt động thương mại điện tử, không tạo ra rào cản đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, khuyến khích tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và sự tham gia tích cực của khu vực tư nhân trong quá trình phát triển thương mại điện tử.

Nghiên cứu các quy định về phân loại đối với nền tảng quy mô lớn, vừa và nhỏ nhằm tạo cơ hội kinh doanh linh hoạt, sáng tạo phát triển, tránh tình trạng áp dụng đồng nhất các điều kiện khắt khe cho các loại hình doanh nghiệp. Khi xây dựng, hoàn thiện các quy định phát triển thương mại điện tử, cần cân nhắc kỹ lưỡng tác động với các đối tượng khác nhau, gồm cả doanh nghiệp trong nước và nước ngoài, các nền tảng lớn và nhỏ nhằm tạo điều kiện thuận ợi cho các doanh nghiệp tham gia thương mại điện tử.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị cơ quan soạn thảo cần hoàn thiện dự thảo Luật theo hướng tách bạch rõ phạm vi điều chỉnh không lặp lại quy định đã có trong luật khác, tránh chồng chéo mâu thuẫn pháp luật, không phát sinh thủ tục hành chính không cần thiết hay gây vướng mắc trong thực hiện thi hành.

Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị cần làm rõ các hoạt động thương mại điện tử thuộc ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện theo phụ lục 4 của Luật Đầu tư, tránh nhầm lẫn phạm vi điều chỉnh. Quy định rõ nguyên tắc áp dụng pháp luật, xử lý trường hợp pháp luật khác có quy định về thương mại điện tử trong một số ngành, lĩnh vực đặc thù. Ngoài ra, cần xác định mối quan hệ giữa luật này với các luật chuyên ngành, bảo đảm có quy định chung về hợp đồng, bảo vệ thông tin, bảo vệ người tiêu dùng, quảng cáo, vận chuyển, thuế, xuất nhập khẩu, hoạt động thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài, bảo đảm không trùng lặp, chồng chéo, phù hợp phạm vi điều chỉnh.

Dự thảo Luật cần quy định rõ ràng, khả thi có phân loại theo quy mô, ngành, những vực gắn với mục tiêu, tiêu chí và khu vực quản lý cụ thể, phù hợp đặc thù môi trường số và xu thế toàn cầu. Luật Thương mại điện tử cần đảm bảo cải cách thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ, bảo đảm quyền lợi chính đáng cho các bên tham gia hoạt động thương mại điện tử, đồng thời chống thất thu thuế, kiểm soát hàng giả, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và hàng kém chất lượng; bảo đảm quốc phòng an ninh, bảo đảm an ninh an toàn trong hoạt động thương mại điện tử, bảo vệ môi trường, gia công thêm về thương mại xanh, phát triển bền vững, nghiên cứu bổ sung quy định phân biệt giữa hoạt động mua bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ….

Hải Nam