Lương hưu tính theo 'mức tham chiếu' từ 1/7/2025 là gì?

Lương hưu tối thiểu trước ngày 1/7/2025

Trước khi Luật bảo hiểm xã hội 2024 được áp dụng, chính sách về lương hưu thực hiện theo Luật bảo hiểm xã hội 2014, quy định lương hưu tối thiểu hằng tháng không thấp hơn mức lương cơ sở. Nếu tiền lương hưu tính theo số năm đóng và mức bình quân thu nhập thấp hơn lương cơ sở, Nhà nước sẽ cấp bù phần chênh lệch để đảm bảo mức sống tối thiểu cho người nghỉ hưu.

Hiểu đơn giản, lương hưu phụ thuộc vào thời gian đóng bảo hiểm xã hội và mức lương bình quân. Với người nghỉ hưu sớm hoặc có thời gian đóng ngắn, tỷ lệ hưởng thấp, khoản lương hưu có thể không đủ. Khi đó, chính sách “lương hưu tối thiểu” sẽ giúp người lao động không bị giảm thu nhập quá sâu.

Nhờ chính sách này, nhiều lao động thu nhập thấp hoặc nghỉ hưu sớm vẫn duy trì được mức sống tối thiểu, tránh rơi vào khó khăn sau khi về hưu.

Lương hưu tối thiểu thay đổi ra sao từ 1/7/2025?

Từ ngày 1/7/2025, Luật bảo hiểm xã hội 2024 bỏ quy định lương hưu tối thiểu gắn với lương cơ sở. Thay vào đó, luật đưa ra khái niệm “mức tham chiếu”.

Hiện tại, khi lương cơ sở vẫn còn hiệu lực, mức tham chiếu tạm thời bằng lương cơ sở (2,34 triệu đồng/tháng). Nghĩa là nếu lương hưu thực tính thấp hơn mức này, người lao động vẫn được Nhà nước cấp bù để đạt mức tối thiểu tương ứng.

Như vậy, người lao động sẽ có sự thay đổi đáng kể về cách tính lương hưu. Cụ thể, người lao động mới – tức những người bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội sau thời điểm này – sẽ không còn được hưởng mức lương hưu tối thiểu cố định như trước, mà tính theo mức tham chiếu do Nhà nước quy định từng thời kỳ. Trong khi đó, người lao động đã tham gia bảo hiểm xã hội trước ngày 1/7/2025 và có tối thiểu 20 năm đóng bảo hiểm vẫn được bảo đảm quyền lợi nhờ điều khoản chuyển tiếp. Nhóm này tiếp tục được áp dụng chính sách bảo đảm mức lương hưu không thấp hơn mức tham chiếu hiện hành.

Cùng với thay đổi về cách tính lương hưu, tuổi nghỉ hưu của người lao động cũng được điều chỉnh theo lộ trình tăng dần mỗi năm. Từ ngày 1/7/2025, lao động nam sẽ nghỉ hưu ở tuổi 61 tuổi 3 tháng, còn lao động nữ là 56 tuổi 8 tháng. Tuy nhiên, Điều 64 và 65 của Luật bảo hiểm xã hội 2024 quy định một số trường hợp đặc biệt được nghỉ hưu sớm. Người lao động có thể nghỉ hưu trước tối đa 5 tuổi nếu có ít nhất 15 năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, hoặc làm việc tại vùng đặc biệt khó khăn; có tối thiểu 15 năm đóng bảo hiểm xã hội và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81%; hoặc thuộc lực lượng vũ trang, công an, cơ yếu theo quy định. Một số trường hợp khác được nghỉ sớm hơn 10 tuổi, gồm người có tối thiểu 15 năm làm việc trong hầm lò khai thác than; quân nhân, công an có từ 15 năm làm nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc ở vùng đặc biệt khó khăn; và người có trên 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.

Từ ngày 1/7/2025, cả cách tính lương hưu tối thiểu và tuổi nghỉ hưu đều thay đổi, do đó người lao động cần chủ động theo dõi lộ trình đóng bảo hiểm xã hội để đảm bảo đủ thời gian công tác, tính toán thời điểm nghỉ hưu hợp lý để không bị thiệt quyền lợi, đồng thời lên kế hoạch tài chính sớm cho giai đoạn sau khi nghỉ việc.

Những điều chỉnh của Luật bảo hiểm xã hội 2024 được kỳ vọng giúp chính sách hưu trí công bằng, linh hoạt hơn, khuyến khích người lao động tham gia bảo hiểm xã hội lâu dài, góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội bền vững.

Quang Minh