Malaysia liệu có cửa thắng FIFA?

Lausanne, Thụy Sĩ, nơi đặt trụ sở của Tòa án Trọng tài Thể thao (CAS), được xem là “phiên tòa cuối cùng” của thế giới bóng đá. Nơi đây từng chứng kiến những cuộc chiến pháp lý căng thẳng giữa các liên đoàn, cầu thủ và chính FIFA.

Giờ đến lượt Malaysia bước vào cánh cửa ấy, với hy vọng mong manh có thể đảo ngược phán quyết lịch sử. Nhưng khi nhìn vào những tiền lệ trên toàn cầu, khả năng thắng của họ gần như bằng không.

Tiếng vọng quá khứ

Tỷ lệ các vụ kháng cáo thành công trước FIFA là cực thấp. CAS được lập ra để đảm bảo công bằng về thủ tục chứ không để can thiệp vào nội dung phán quyết.

Nếu FIFA chứng minh được hành vi gian lận, CAS chỉ xem xét xem quy trình có minh bạch, có vi phạm quyền biện hộ hay không. Trong đa số trường hợp, CAS đều bảo vệ quyết định ban đầu.

Năm 2016, Bolivia từng kéo FIFA ra CAS vì vụ cầu thủ Nelson Cabrera. Cabrera, gốc Paraguay, bị phát hiện không đủ điều kiện thi đấu cho đội tuyển Bolivia trong vòng loại World Cup 2018. Bolivia lập luận rằng cầu thủ này cư trú đủ năm ở nước sở tại. FIFA bác bỏ và xử thua 0-3 hai trận.

Bolivia kháng cáo lên CAS, nhưng tòa giữ nguyên án. Lý do đơn giản: FIFA có quyền bảo vệ tính hợp lệ của tư cách cầu thủ, và không có sai sót thủ tục nào trong quá trình xét xử.

Năm 2022, Ecuador cũng trải qua một cơn ác mộng tương tự. Đội tuyển nước này bị Chile và Peru kiện vì sử dụng cầu thủ Byron Castillo, người bị cáo buộc khai gian nơi sinh.

CAS công nhận Ecuador đủ điều kiện dự World Cup nhưng vẫn kết luận có hành vi “sử dụng tài liệu sai lệch”. Ecuador bị phạt 100.000 franc Thụy Sĩ và trừ điểm ở vòng loại tiếp theo. Một vụ thắng nửa vời, và vẫn là chiến thắng cho FIFA về nguyên tắc.

CAS là hy vọng cuối cùng của bóng đá Malaysia.

Ngay cả Indonesia, sau thảm kịch Kanjuruhan năm 2022, cũng không thể tìm được lối thoát pháp lý. Dù không kháng cáo lên CAS, vụ việc cho thấy rõ cách FIFA hành xử: họ luôn đặt “tính toàn vẹn của bóng đá” lên trên mọi yếu tố khác.

Khi liên quan đến gian lận, giả mạo hoặc vi phạm đạo đức, FIFA gần như không bao giờ lùi bước. CAS cũng hiểu điều đó và hiếm khi can thiệp vào quyền hạn kỷ luật của FIFA.

Nỗ lực vô vọng?

Trong trường hợp của Malaysia, bức tranh càng u ám hơn. Bằng chứng về gian lận giấy tờ đã được FIFA thẩm tra kỹ qua nhiều vòng điều trần. Các cầu thủ bị kết luận vi phạm Điều 22 của Bộ luật Kỷ luật FIFA, liên quan đến giả mạo và làm sai lệch thông tin. Đó là một điều khoản “không thể thương lượng”. Khi vi phạm rơi vào nhóm này, CAS chỉ có thể xem xét khía cạnh hình thức, chứ không đảo ngược kết quả.

Vì thế, kháng cáo lên CAS giống như bước đi chính trị nhiều hơn là pháp lý. FAM có thể muốn chứng minh rằng họ không buông xuôi, rằng họ vẫn bảo vệ cầu thủ và danh dự quốc gia.

Nhưng về thực chất, họ sẽ bước vào một cuộc chiến mà kết quả gần như đã định. Chi phí luật sư quốc tế, lệ phí hồ sơ và thời gian kéo dài hàng tháng có thể chỉ để nhận lại một bản án y nguyên.

HLV Peter Cklamovski của tuyển Malaysia sẽ không có những cầu thủ nhập tịch bị FIFA phạt trong thời gian tới.

Dẫu vậy, vẫn có giá trị khác trong việc kháng cáo. CAS không chỉ là nơi để thắng thua, mà còn là nơi để trình bày sự minh bạch. Nếu FAM chứng minh họ không che giấu, không đồng lõa, mà chỉ thiếu kiểm soát trong quá trình quản lý hồ sơ, họ có thể giảm thiểu thiệt hại uy tín. Một bản án được lập luận rõ ràng từ CAS, dù giữ nguyên kết quả, vẫn giúp Malaysia chứng minh thiện chí hợp tác và tinh thần trách nhiệm.

Lausanne không phải là nơi để tìm phép màu. Nó là nơi để làm sáng tỏ những gì đã sai. Với Malaysia, cơ hội thắng gần như không có, nhưng cơ hội làm lại thì vẫn còn.

Khi FIFA đã phán và CAS có thể sẽ xác nhận, điều quan trọng nhất không còn là kết quả, mà là cách FAM đối diện với sự thật. Trong trò chơi của luật lệ và danh dự, đôi khi điều cần nhất không phải là chiến thắng, mà là học cách chấp nhận thất bại để xây lại từ đầu.

Hà Trang