Minh chứng 'tình nguyện' là trường học lớn của trái tim

Nơi tuổi trẻ học bài học đồng cảm

Không có trường lớp nào dạy người trẻ cách đồng cảm, cũng không có giáo trình nào ghi chép tỉ mỉ về sự nhân ái. Nhưng xã hội có một “ngôi trường” đặc biệt để nuôi dưỡng, lan tỏa sự nhân ái ấy. Đó là hoạt động "tình nguyện".

Ở đây, người trẻ học không phải bằng sách vở, mà bằng trải nghiệm trực tiếp; không phải qua lý thuyết, mà qua va chạm thật sự với đời sống. Chính vì thế, tình nguyện không chỉ là hoạt động hỗ trợ cộng đồng, mà là môi trường rèn luyện những phẩm chất sâu xa nhất: lòng trắc ẩn, sự sẻ chia và trách nhiệm xã hội.

Hành trình tại tỉnh Tuyên Quang của Đoàn Thanh niên Bộ Công Thương trong hai ngày 16 - 17/8 vừa qua là một minh chứng rõ ràng. Diễn ra trong điều kiện thời tiết mưa lớn, chương trình đã thử thách cả sức lực lẫn tinh thần của đoàn viên. Con đường bùn lầy trơn trượt, quần áo ướt sũng, hành trình vận chuyển quà tặng trở nên khó nhọc gấp nhiều lần. Thế nhưng, đoàn vẫn đi, vẫn đến, và quan trọng hơn vẫn lan tỏa tinh thần tình nguyện.

Bạn Nguyễn Minh Hằng, đoàn viên Đoàn Thanh niên Báo Công Thương, thành viên đoàn công tác kể lại: “Có lúc chúng em phải dìu nhau qua đoạn đường trơn trượt, mưa tạt ướt hết người. Nhưng nhìn thấy các em nhỏ đứng chờ dưới mái hiên trường, ánh mắt rạng rỡ khi đoàn xuất hiện, em chợt thấy tất cả gian nan không còn nghĩa lý gì”.

Câu nói mộc mạc nhưng chính là cốt lõi của trải nghiệm tình nguyện: Mệt mỏi có thể quên, khó khăn có thể vượt qua, chỉ có sự đồng cảm và niềm vui khi mang lại hy vọng mới là điều đọng lại lâu dài.

Hai ngày mưa lớn ấy, hình ảnh những đoàn viên khoác áo xanh, chuyền tay nhau từng thùng quà, cùng trẻ em chơi đùa dưới mái hiên, hay lặng lẽ lau dọn lớp học ngập nước… đã trở thành minh chứng sống động cho khái niệm “học bằng trái tim”. Họ học cách chịu đựng gian khổ, cách lắng nghe và quan trọng hơn, học cách nhìn thấy mình trong người khác.

Trong thời đại mà giới trẻ dễ bị cuốn vào nhịp sống cá nhân và không ít khi bị gắn mác “thờ ơ, vô cảm”, những trải nghiệm tình nguyện lại chứng minh điều ngược lại, trái tim tuổi trẻ vẫn đập rộn ràng trước nỗi đau cộng đồng. Đồng cảm vẫn là một phẩm chất đang được nuôi dưỡng bằng hành động thực tế.

Từ đồng cảm đến trách nhiệm xã hội

Tình nguyện không dừng lại ở cảm xúc. Nếu chỉ có niềm thương cảm thoáng qua, hoạt động tình nguyện sẽ không tạo được giá trị lâu dài. Giá trị thực sự của nó nằm ở chỗ đồng cảm là điểm khởi đầu để hình thành trách nhiệm xã hội.

Khi tận mắt thấy trẻ em vùng cao thiếu thốn, khi nghe người dân kể về khó khăn chồng chất, thanh niên hiểu rằng trách nhiệm không còn là khái niệm xa vời. Nó trở thành lời nhắc nhở cụ thể: rằng mỗi cá nhân, dù ở vị trí nào, đều phải góp phần xây dựng một xã hội công bằng và nhân văn hơn.

Ông Vàng Mý An, người dân tại xã Giáp Trung, tỉnh Tuyên Quang bộc bạch: “Chúng tôi quen với cảnh thiếu trước hụt sau, nhiều khi chỉ mong đủ ăn qua ngày. Nhưng khi thấy các đoàn viên mang sách vở, áo ấm lên tận bản, bà con cảm thấy được sẻ chia, được quan tâm. Điều quý giá không chỉ là món quà, mà là tấm lòng, sự hiện diện của các bạn trẻ giữa núi rừng. Nó khiến chúng tôi tin rằng, mình không bị bỏ lại phía sau”.

Tình nguyện chính là nơi trách nhiệm xã hội được nuôi dưỡng.

Có thể khẳng định, tình nguyện chính là nơi trách nhiệm xã hội được nuôi dưỡng. Tình nguyện biến sự đồng cảm thành hành động, biến sự sẻ chia thành cam kết lâu dài. Một phần quà trao tay, một buổi giao lưu văn nghệ hay những thùng qua được vác trên vai người thanh niên tình nguyện dưới cơn mưa tầm tã, tất cả có thể nhỏ bé trong hiện tại, nhưng lại góp phần hình thành một thế hệ thanh niên biết sống vì người khác, biết đặt lợi ích chung lên trên lợi ích riêng.

Ở bình diện rộng hơn, tình nguyện còn là một giải pháp để gắn kết thanh niên với các mục tiêu phát triển bền vững. Khi các bạn trẻ trực tiếp tham gia hỗ trợ cộng đồng, họ hiểu rõ hơn rằng phát triển kinh tế không thể tách rời công bằng xã hội; rằng sự tăng trưởng chỉ có ý nghĩa khi đi kèm với trách nhiệm với những nhóm yếu thế.

Chính vì vậy, tình nguyện không chỉ mang ý nghĩa nhân văn, mà còn mang giá trị chính trị - xã hội sâu xa. Nó khẳng định rằng thế hệ trẻ hôm nay không thờ ơ với vận mệnh đất nước, mà đang từng bước rèn luyện để trở thành lực lượng gánh vác trách nhiệm trong tương lai.

Chuyến tình nguyện của Đoàn Thanh niên Bộ Công Thương tại tỉnh Tuyên Quang không chỉ để lại những tấm áo ướt, những đôi giày lấm bùn, mà còn để lại trong lòng đoàn viên một bài học thấm thía, trách nhiệm xã hội bắt nguồn từ trái tim nhân ái.

Tình nguyện vì thế được coi là “trường học lớn của trái tim”. Ở đó, thanh niên không chỉ học cách đồng cảm, mà còn học cách biến đồng cảm thành trách nhiệm. Và từ trách nhiệm ấy, một thế hệ trẻ giàu lý tưởng, sẵn sàng dấn thân vì cộng đồng, vì Tổ quốc đang được hình thành.

Khi nhìn lại, có lẽ điều còn lại không phải là cơn mưa dữ dội, mà là ánh mắt trẻ thơ lấp lánh hy vọng, nụ cười rạng rỡ của bà con, tinh thần đồng đội trong gian khó. Chính những điều đó làm nên giá trị bất biến, tình nguyện không phải là cuộc dạo chơi, mà là một trường học - nơi trái tim được mài giũa, để trưởng thành cùng trách nhiệm với cộng đồng và xã hội.

Minh Trang