Mô hình phù hợp cho hệ thống y tế cơ sở
Khảo sát thực tế và làm việc tại một số địa phương về tổ chức và hoạt động của trạm y tế xã, phường sau sắp xếp đơn vị hành chính, Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh Bắc Ninh chỉ rõ những khó khăn về cơ sở vật chất, nhân lực và mô hình tổ chức của y tế cơ sở. Thực tế trên đòi hỏi tỉnh cần sớm ban hành chính sách, xây dựng mô hình hoạt động phù hợp cho các trạm y tế nhằm tháo gỡ vướng mắc, nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân.
Bất cập nảy sinh khi các trạm y tế hoạt động độc lập
Kết quả làm việc tại một số địa phương cho thấy, sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, công tác tổ chức và hoạt động của hệ thống y tế cơ sở đang bộc lộ những vướng mắc cần sớm được tháo gỡ. Đơn cử như tại xã Kép (địa phương được thành lập trên cơ sở hợp nhất thị trấn Kép và các xã Hương Sơn, Quang Thịnh thuộc tỉnh Bắc Giang trước đây), đang tồn tại một thực tế đặc thù là có tới 3 trạm y tế hoạt động độc lập trên địa bàn.
Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Trần Thị Hằng cùng các thành viên Đoàn giám sát thực tế tại Trạm Y tế Hương Sơn, xã Kép. Ảnh: D. Hoa
Với tổng số cán bộ, viên chức là 28 người; trong đó, có 9 bác sĩ, các trạm đã nỗ lực duy trì tốt hoạt động. Báo cáo cho thấy, trong khoảng thời gian từ ngày 1/7 đến 20/8/2025, các trạm đã thực hiện hơn 2.000 lượt khám chữa bệnh, chủ yếu là các bệnh mãn tính như tăng huyết áp, hô hấp, tim mạch… Công tác tiêm chủng, chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình đều đạt kết quả tích cực. Tỷ suất sinh năm 2024 là 10,45‰ đã giảm xuống còn 4,36‰ trong 8 tháng năm 2025.
Tuy nhiên, theo lãnh đạo UBND xã Kép, việc 3 trạm y tế hoạt động độc lập đang dẫn đến khó khăn trong công tác điều phối, quản lý chung. Bên cạnh đó, phần lớn cơ sở vật chất các trạm được xây dựng từ trước năm 1995 đã xuống cấp, nhiều thiết bị y tế chưa được bổ sung kịp thời, chế độ chi trả từ nguồn bảo hiểm y tế còn chậm, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả hoạt động.
Quang cảnh buổi làm việc tại UBND xã Kép. Ảnh: D. Hoa
Trước thực trạng này, chính quyền và các trạm y tế của xã kiến nghị Đoàn giám sát sớm có kiến nghị đến cơ quan chức năng có thẩm quyền ban hành văn bản hướng dẫn mô hình tổ chức, cơ chế phối hợp trong hệ thống y tế cơ sở sau sáp nhập. Đồng thời, đề xuất phương án sáp nhập 3 trạm thành 1 trạm y tế duy nhất; quy hoạch điểm trạm chính và đầu tư xây dựng theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế, bổ sung biên chế bác sĩ chuyên khoa, cũng như có cơ chế đãi ngộ phù hợp cho cán bộ y tế cơ sở.
Gỡ khó về cơ sở vật chất, nhân lực, chế độ chính sách
Tại xã Lục Ngạn, tình hình tổ chức, hoạt động của các trạm y tế dường như cũng phản ánh những khó khăn chung của y tế tuyến xã hiện nay. Qua khảo sát thực tế các Trạm Y tế Giáp Sơn, Phì Điền, Tân Hoa, Tân Quang và Đồng Cốc, Đoàn giám sát Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh ghi nhận đội ngũ cán bộ y tế cơ bản bảo đảm số lượng, có tinh thần trách nhiệm, duy trì tốt các chương trình y tế quốc gia và công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân.
Đoàn giám sát do Phó trưởng Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh Nguyễn Xuân Cường làm Trưởng đoàn thực tế tại Trạm y tế Đồng Cốc, xã Lục Ngạn. Ảnh: T.H
Dù vậy, nhiều hạn chế cũng được chỉ rõ qua giám sát và từ chính phản ánh của địa phương. Trong đó, nổi lên là tình trạng cơ sở vật chất tại một số trạm đã xuống cấp, diện tích chật hẹp; trang thiết bị y tế thiếu đồng bộ, nhiều máy móc quan trọng như máy siêu âm, tủ hấp sấy đã hư hỏng. Đáng chú ý, kinh phí chi thường xuyên chỉ cho trạm y tế cơ sở hiện ở mức 54 triệu đồng/năm, không đủ đáp ứng nhu cầu hoạt động tối thiểu… Đó là chưa kể tình trạng thiếu hụt nhân lực, đặc biệt là vị trí nữ hộ sinh, cán bộ sản nhi do điều chuyển công tác cũng đang diễn ra. Một thực tế khác là các trạm y tế chưa huy động được nguồn lực xã hội hóa để bổ sung cho ngân sách hoạt động.
Phó trưởng Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh Nguyễn Xuân Cường kết luận buổi giám sát tại xã Lục Ngạn. Ảnh: T.H
Dự và phát biểu chỉ đạo tại buổi giám sát tại xã Kép, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Trần Thị Hằng ghi nhận, đánh giá cao nỗ lực của đội ngũ y tế cơ sở. Đồng thời, đề nghị Sở Y tế và chính quyền địa phương tiếp thu các ý kiến, sớm tham mưu giải pháp tháo gỡ vướng mắc về cơ sở vật chất, nhân lực và chế độ chính sách. Đặc biệt, cần xây dựng kế hoạch triển khai Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 9/9/2025 của Bộ Chính trị về tăng cường công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân phù hợp với tình hình thực tế của địa phương.
Kết thúc đợt giám sát này, Đoàn giám sát Ban Văn hóa - Xã hội sẽ tổng hợp, xây dựng báo cáo cụ thể trình Thường trực HĐND tỉnh Bắc Ninh xem xét, đề xuất ban hành các chính sách cần thiết để sớm triển khai mô hình hoạt động hiệu quả cho trạm y tế xã, phường sau khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, đáp ứng tốt hơn nhu cầu khám chữa bệnh của người dân.
