Mở không gian tăng trưởng mới cho doanh nghiệp công nghệ
Theo kết quả khảo sát mới nhất đối với cộng đồng doanh nghiệp ngành công nghệ thông tin, viễn thông, 100% số doanh nghiệp khẳng định những chính sách của Chính phủ là động lực quan trọng nhất thúc đẩy đà tăng trưởng của thị trường công nghệ Việt Nam.
Chính sách mới tạo đột phá giải phóng sức sáng tạo, mở rộng không gian phát triển mới cho doanh nghiệp công nghệ. Ảnh minh họa: ST
Giải phóng tư duy, “cởi trói” cho doanh nghiệp
Loạt chính sách mới ban hành và dự thảo gần đây đang tạo thành một “bệ phóng” mang tính chiến lược, vừa tháo gỡ những điểm nghẽn, vừa tạo đột phá giải phóng sức sáng tạo, mở rộng không gian phát triển mới cho cộng đồng doanh nghiệp công nghệ.
Theo các doanh nghiệp, nổi bật trong đó là Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị - văn kiện đánh dấu bước ngoặt về tư duy quản trị khoa học và công nghệ (KHCN), lần đầu tiên khẳng định rõ quan điểm cần chấp nhận rủi ro, đầu tư mạo hiểm và độ trễ trong nghiên cứu, nhằm giải phóng sức sáng tạo và khuyến khích tinh thần dấn thân đổi mới.
Các doanh nghiệp ví von, nếu như chính sách "Khoán 10" năm 1988 trao quyền tự chủ sản xuất cho nông dân, mở đường cho nền kinh tế thị trường trong lĩnh vực nông nghiệp, thì Nghị quyết số 57 nhấn mạnh vai trò của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo như động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo điều kiện cho doanh nghiệp, nhà khoa học và các tổ chức nghiên cứu được tự do sáng tạo và ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt trong các lĩnh vực mũi nhọn.
Nghị quyết cũng xác định rõ kinh phí chi cho nghiên cứu và phát triển (R&D) đạt 2% GDP, trong đó 60% đến từ nguồn lực xã hội, bố trí ít nhất 3% tổng chi ngân sách hằng năm cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia và tăng dần theo yêu cầu phát triển.
Cùng với đó, Nghị định số 193/2024/NĐ-CP ban hành trong khuôn khổ thí điểm một số cơ chế đặc thù cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thông qua việc cụ thể hóa nhiều nội dung từ Nghị quyết số 57.
Điểm nhấn đặc biệt, theo các chuyên gia, chính là việc giao quyền tự chủ mạnh hơn cho tổ chức khoa học, cho phép tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ khoa học sử dụng ngân sách nhà nước sẽ không bị truy trách nhiệm hay phải hoàn trả kinh phí nếu đã tuân thủ đầy đủ quy định nhưng kết quả không đạt như kỳ vọng, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo dễ tiếp cận nguồn lực tài chính công - tư. Sự “cởi trói” thể chế này là điều kiện tiên quyết để biến công nghệ thành động lực tăng trưởng thực chất.
Hơn nữa, Luật Công nghiệp Công nghệ số vừa được Quốc hội thông qua ngày 14/06/2025 tiếp tục định hình rõ hơn hệ sinh thái đổi mới quốc gia trong kỷ nguyên số, với các chính sách ưu đãi đặc biệt như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong nhiều năm cho các dự án R&D, hỗ trợ tài chính xây dựng cơ sở hạ tầng nghiên cứu tiên tiến, thu hút chuyên gia qua visa và chính sách đãi ngộ.
Luật quy định Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp nghiên cứu và phát triển các công nghệ tiên phong, đồng thời, hỗ trợ tài chính và xúc tiến thương mại để mở rộng thị trường quốc tế với mục tiêu hình thành các doanh nghiệp “đầu tàu” làm chủ công nghệ lõi và công nghệ số chiến lược, có năng lực cạnh tranh với khu vực và toàn cầu.
Hiện nay, Dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (sửa đổi) cũng định hình rõ việc chuyển trọng tâm phát triển công nghệ về doanh nghiệp. Doanh nghiệp được trao quyền và khuyến khích mạnh mẽ để đầu tư cho nghiên cứu phát triển, không chỉ bằng nguồn lực của mình mà còn được hỗ trợ từ ngân sách nhà nước. Dự thảo cho phép doanh nghiệp hạch toán các khoản chi R&D như chi phí sản xuất kinh doanh, không còn giới hạn mức tối đa và được tính khấu trừ thuế với hệ số ưu đãi.
Các chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ thông tin, viễn thông nhận định, với một loạt chuyển động chính sách mang tính hệ thống, Việt Nam đang dịch chuyển từ tư duy “quản lý - kiểm soát” sang tư duy “dẫn dắt - kiến tạo”.
Đây là tín hiệu tích cực cho các doanh nghiệp công nghệ, đặc biệt là các doanh nghiệp phát triển trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, khi không gian thể chế đã bắt đầu mở rộng để bắt kịp tốc độ phát triển công nghệ, từ đó tạo cú hích tăng trưởng mới và bền vững hơn trong tương lai.
Dự thảo Luật cũng khuyến khích các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp lớn, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo nghiên cứu phát triển các công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới mang tính đột phá. Nếu được thông qua, Dự thảo cũng mở rộng quyền sở hữu, thương mại hóa kết quả nghiên cứu cho các viện, doanh nghiệp, qua đó tạo động lực gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu và thị trường.
Triển vọng tăng trưởng cho doanh nghiệp
Khi chính sách ngày càng hoàn thiện, đồng bộ và nhất quán, cùng với sự quyết liệt của Chính phủ trong thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, Việt Nam đang tạo dựng môi trường thuận lợi để lĩnh vực công nghệ thông tin, viễn thông bứt phá. Những lợi thế nội tại như chính trị ổn định, vị trí địa lý chiến lược, nguồn nhân lực dồi dào và tài nguyên số đang trở thành lực đẩy cho những bước tiến đáng kể của Ngành.
Hơn 3/4 số doanh nghiệp công nghệ nhận định triển vọng tăng trưởng mạnh mẽ ở mảng công nghệ thông tin - lĩnh vực được xem là trung tâm của làn sóng số hóa hiện nay. Ảnh minh họa: ST
Đánh giá về triển vọng tăng trưởng trong 12 tháng tới, cộng đồng doanh nghiệp cho thấy tâm thế lạc quan với cả hai mảng công nghệ thông tin và viễn thông. Tuy nhiên, mức độ kỳ vọng vào tốc độ tăng trưởng có sự phân hóa.
Theo khảo sát của Vietnam Report tháng 5/2025, hơn 3/4 số doanh nghiệp công nghệ nhận định triển vọng tăng trưởng mạnh mẽ ở mảng công nghệ thông tin - lĩnh vực được xem là trung tâm của làn sóng số hóa hiện nay. Kết quả cụ thể: 43% doanh nghiệp tin tưởng mảng công nghệ thông tin sẽ tăng trưởng mạnh; 34,3% doanh nghiệp nhận định sẽ tăng trưởng ở mức vừa phải và 22,7% doanh nghiệp cho rằng tình hình sẽ không mấy thay đổi.
Căng thẳng thương mại và bất ổn địa chính trị khó có khả năng làm chệch hướng tiến trình chuyển đổi số toàn cầu, ngược lại, còn thúc đẩy doanh nghiệp tăng cường ứng dụng công nghệ để tối ưu hóa vận hành, đối phó với rủi ro chi phí, biến công nghệ trở thành một lựa chọn chiến lược, thay vì chỉ là một xu hướng nhất thời.
Theo dự báo của Gartner vào tháng 01/2025, chi tiêu cho công nghệ thông tin trên toàn thế giới trong năm 2025 sẽ đạt 5.618 tỷ USD, tăng 9,8% so với năm 2024.
Với vai trò là “kiến trúc sư” của nền kinh tế số, các doanh nghiệp công nghệ sẽ tiếp tục hưởng lợi từ xu thế chuyển đổi số đang lan rộng trên toàn cầu.
Mordor Intelligence cũng đưa ra dự báo tốc độ tăng trưởng kép (CAGR) của thị trường dịch vụ công nghệ thông tin toàn cầu giai đoạn 2025-2030 là 8,38%, với khu vực châu Á - Thái Bình Dương là thị trường tăng trưởng nhanh nhất, đây cũng là thị trường trọng điểm mà Việt Nam đang tích cực khai thác.
Dù đa phần doanh nghiệp vẫn giữ góc nhìn tích cực về triển vọng mảng viễn thông, song tỷ lệ doanh nghiệp kỳ vọng vào mức tăng trưởng mạnh mẽ chỉ chiếm 21% và 33,7% tin tưởng mức tăng trưởng sẽ vừa phải, trong khi có tới 45,3% số doanh nghiệp cho rằng tình hình sẽ duy trì ổn định, không nhiều thay đổi.
Điều này phản ánh rõ thực tế tuy lĩnh vực viễn thông tiếp tục giữ vai trò thiết yếu trong kết cấu hạ tầng công nghệ nhưng đang dần chạm ngưỡng bão hòa, đặc biệt ở các dịch vụ truyền thống như thoại, SMS hay internet cố định. Dư địa tăng trưởng theo mô hình cũ đang thu hẹp khiến áp lực doanh nghiệp phải đổi mới gia tăng.
Theo khuyến nghị của các chuyên gia, để duy trì đà tăng trưởng trong giai đoạn tới, các doanh nghiệp viễn thông buộc phải tái cấu trúc mô hình kinh doanh và khai thác các không gian tăng trưởng mới. Một trong những xu hướng nổi bật hiện nay là thúc đẩy triển khai mạng 5G, và cung cấp các dịch vụ số tích hợp giá trị gia tăng như lưu trữ dữ liệu, điện toán đám mây, giải pháp AI và nền tảng OTT (các dịch vụ phân phối nội dung đến người dùng thông qua kết nối internet mà không cần thông qua hạ tầng truyền thống như truyền hình cáp, vệ tinh hay nhà mạng di động)…
Đặc biệt, doanh nghiệp viễn thông với lợi thế về hạ tầng mạng và kinh nghiệm trong việc quản lý các hệ thống phức tạp, đang tận dụng cơ hội tập trung phát triển hạ tầng và cung cấp các dịch vụ dựa trên nền tảng trung tâm dữ liệu (Data Centers). Đây là không gian tăng trưởng quan trọng khi dữ liệu trở thành tài sản đáng giá và nhu cầu lưu trữ, xử lý, và truyền tải dữ liệu ngày càng tăng cao./.
