Mở ra những không gian hợp tác mới giữa Việt Nam và Bulgaria

Nhận lời mời của Tổng thống Bulgaria Rumen Radev, Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính thức Cộng hòa Bulgaria từ ngày 22-24/10.

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh năm 2025 hai nước kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (8/2/1950-8/2/2025), góp phần củng cố và tăng cường hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt Việt Nam-Bulgaria, đồng thời mở ra những không gian hợp tác chiến lược mới giữa hai nước trong thời gian tới.

75 năm quan hệ hữu nghị truyền thống phát triển tốt đẹp

Việt Nam và Bulgaria có mối quan hệ hữu nghị truyền thống, hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 8/2/1950. Chuyến thăm hữu nghị chính thức Bulgaria của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào tháng 8/1957 đã đặt nền móng và ghi dấu mốc quan trọng trong lịch sử quan hệ hai nước.

Trong những năm tháng khó khăn, gian khổ nhất của cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng đất nước, Việt Nam đã luôn nhận được sự ủng hộ quý báu cả về vật chất và tinh thần của Chính phủ và nhân dân Bulgaria.

Nhiều công trình kinh tế, giáo dục, y tế tại Việt Nam đã được xây dựng với sự giúp đỡ về vật chất, kỹ thuật, sự lao động quên mình của các chuyên gia Bulgaria.

Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Rossen Jeliazkov thăm Trường mầm non Việt Nam-Bulgaria (Hà Nội, 2024). (Ảnh: Minh Đức/TTXVN)

Rất nhiều người Việt Nam đã làm việc, học tập tại Bulgaria vào những năm 70 và 80 của thế kỷ 20 để trở thành những nhà khoa học, chuyên gia, kỹ sư hàng đầu của Việt Nam, những người đã và đang tích cực tham gia đóng góp quan trọng vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, xây dựng đất nước. Đây là tài sản vô giá, là những nhân tố tích cực góp phần gắn kết quan hệ đoàn kết hữu nghị giữa Việt Nam và Bulgaria.

Phát huy truyền thống tốt đẹp đó, Đảng, Nhà nước, Chính phủ và nhân dân hai nước không ngừng nỗ lực vun đắp và củng cố quan hệ song phương trong suốt chặng đường hơn 7 thập kỷ qua, thông qua việc thường xuyên trao đổi đoàn cấp cao và triển khai cơ chế họp Ủy ban liên chính phủ và tham vấn chính trị định kỳ; thực hiện nhiều hiệp định, chương trình, thỏa thuận hợp tác; tích cực ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn quốc tế.

Mối quan hệ chính trị tốt đẹp được đánh dấu bởi nhiều chuyến thăm cấp cao giữa hai bên, nổi bật là các chuyến thăm Bulgaria của: Thủ tướng Phan Văn Khải (tháng 9/2000); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng (tháng 6/2008); Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thăm chính thức Bulgaria nhân dịp hai nước kỷ niệm 65 năm quan hệ ngoại giao (tháng 6/2015); Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân (tháng 10/2021); Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên gặp Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Công nghiệp Bulgaria Bogdan Bogdanov bên lề Hội nghị Bộ trưởng Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) lần thứ 13 tại UAE (tháng 2/2024); Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm gặp Tổng thống Bulgaria Rumen Radev nhân dịp tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai và Phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 79 tại New York, Hoa Kỳ (tháng 9/2024); Chủ tịch nước Lương Cường gặp Thủ tướng Bulgaria Rosen Zhelyazkov nhân dịp tham dự Phiên Thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc Khóa 80 tại Hoa Kỳ (ngày 23/9/2025); Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng thăm làm việc (tháng 9/2025)...

Nhân dịp tham dự Đại hội đồng Liên hợp quốc Khóa 79 và làm việc tại Hoa Kỳ, sáng 24/9/2024, tại thành phố New York, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm gặp Tổng thống Bulgaria Rumen Radev. (Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN)

Về phía Bulgaria, có các chuyến thăm Việt Nam của: Chủ tịch Quốc hội Ognian Gherdjikov (tháng 3/2004); Thủ tướng Sergei Stanishev (tháng 11/2006); Tổng thống Georgi Parvanov (tháng 1/2009); Chủ tịch Quốc hội Tsetska Tsacheva (tháng 4/2012); Tổng thống Rosen Plevneliev (tháng 10/2013); Thủ tướng Plamen Vasilev Oresharski (tháng 4/2014); Phó Tổng thống Margarita Popova (tháng 11/2015); Bộ trưởng Kinh tế Emil Karanikolov (tháng 9/2018); Chủ tịch Quốc hội Rossen Dimitrov Jeliazkov (tháng 1/2024); Tổng thống Rumen Radev thăm chính thức (tháng 11/2024)...

Trong các cuộc tiếp xúc cấp cao và các cấp, lãnh đạo Bulgaria đều dành tình cảm quý mến, coi trọng quan hệ truyền thống lịch sử và bày tỏ ngưỡng mộ trước các thành tựu phát triển kinh tế-xã hội và hội nhập quốc tế của Việt Nam, đồng thời sẵn sàng làm cầu nối để thúc đẩy quan hệ hợp tác sâu rộng giữa Việt Nam với các nước Liên minh châu Âu (EU) và khu vực Balkans.

Hiện hai nước có cơ chế hợp tác Ủy ban Liên Chính phủ về hợp tác kinh tế-thương mại và khoa học-kỹ thuật, gần đây đã tổ chức Khóa họp lần thứ 24 tại thủ đô Sofia vào tháng 5/2024.

Ngoài ra, hai nước đã ký Hiệp định mới về kinh tế-thương mại, dành cho nhau quy chế tối huệ quốc vào tháng 3/2001; Bộ Ngoại giao hai nước đã ký Nghị định thư về hợp tác vào tháng 9/2012.

Hai nước cũng hợp tác chặt chẽ tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, nhất là trong khuôn khổ Liên hợp quốc, hợp tác ASEAN-EU, Liên minh Nghị viện thế giới (IPU)...

Bulgaria coi Việt Nam là cầu nối tin cậy giúp Bulgaria thâm nhập vào thị trường ASEAN và cũng sẵn sàng trở thành một đầu cầu giúp Việt Nam tích cực tiếp cận thị trường EU.

Hợp tác hiệu quả trên nhiều lĩnh vực

Hợp tác kinh tế-thương mại giữa Việt Nam và Bulgaria thời gian qua đã có những bước phát triển tích cực. Bulgaria là một trong những nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) đi đầu trong việc phê chuẩn Hiệp định khung về Đối tác và Hợp tác toàn diện (PCA) Việt Nam-EU, cũng như thúc đẩy việc ký và phê chuẩn Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EVIPA).

Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Bulgaria gồm sợi bông, càphê hạt, cao su thiên nhiên, gạo, hạt điều, quần áo, túi xách, giày da...Trong ảnh: May cặp, balô, túi xách của công ty Xuất nhập khẩu sản xuất dịch vụ Thương mại sản phẩm da Ladoda. (Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN)

Tháng 9/2023, Quốc hội Bulgaria đã phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam-Liên minh châu Âu (EVIPA) với số phiếu ủng hộ tuyệt đối. Điều này rất có ý nghĩa, thể hiện sự coi trọng quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác trên nhiều lĩnh vực giữa hai nước, đồng thời tạo cơ sở pháp lý vững chắc, thuận lợi để doanh nghiệp hai nước mở rộng hợp tác đầu tư trong thời gian tới sau khi hiệp định có hiệu lực.

Kim ngạch thương mại song phương năm 2020 đạt 118,7 triệu USD; năm 2021 đạt 234,6 triệu USD; năm 2022 đạt 203,6 triệu USD; năm 2023 đạt 211,5 triệu USD; năm 2024 đạt 263,01 triệu USD; 6 tháng năm 2025 đạt gần 110 triệu USD. Việt Nam xuất khẩu sang Bulgaria nhiều mặt hàng thế mạnh, đặc biệt là các nhóm hàng nông sản, dệt may và công nghiệp nhẹ.

Về đầu tư, Bulgaria hiện có 14 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng số vốn đăng ký là 35 triệu USD. Trong đó, hai dự án lớn nhất của Bulgaria tại Việt Nam là Dự án Nhà máy chế biến càphê hòa tan tại tỉnh Lâm Đồng (14 triệu USD) và Dự án Công ty TNHH Dệt kim và may mặc tại tỉnh Thừa Thiên Huế (14 triệu USD).

Doanh nghiệp Bulgaria ngày càng quan tâm đến thị trường Việt Nam trong các lĩnh vực dược phẩm, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo, chế biến nông sản và logistics.

Cảng Burgas của Bulgaria. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Ngược lại, doanh nghiệp Việt Nam coi Bulgaria là “cửa ngõ” vào thị trường Liên minh châu Âu (EU), nhờ vị trí địa lý chiến lược, hạ tầng giao thông phát triển và môi trường kinh doanh cải thiện mạnh mẽ.

Bulgaria cũng được đánh giá là địa bàn tiềm năng với chi phí sản xuất hợp lý, phù hợp để doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sản xuất các mặt hàng nông sản chế biến, dệt may, da giày, qua đó mở rộng hiện diện tại thị trường châu Âu.

Hợp tác lao động đang nổi lên như một hướng đi mới đầy triển vọng trong quan hệ hai nước. Trước nhu cầu thiếu hụt nhân lực của Bulgaria, ngày càng nhiều lao động Việt Nam sang làm việc trong các lĩnh vực xây dựng, cơ khí, chế biến thực phẩm, chăm sóc sức khỏe...

Nguồn lao động Việt Nam được đánh giá cao về tay nghề, kỷ luật và tinh thần trách nhiệm, để lại ấn tượng tốt đẹp trong xã hội Bulgaria. Hai bên đều mong muốn thiết lập cơ chế hợp tác mới về lao động, hướng tới hợp tác bền vững, nhân văn và cùng có lợi, đồng thời tăng cường gắn kết giữa nhân dân hai nước.

Hợp tác giáo dục-khoa học tiếp tục là điểm sáng trong quan hệ song phương. Hàng năm, hai bên duy trì trao đổi sinh viên, nghiên cứu sinh theo Thỏa thuận hợp tác giáo dục giữa hai Chính phủ.

Nhiều trường đại học, viện nghiên cứu đã ký kết thỏa thuận hợp tác học thuật và nghiên cứu. Năm học 2025-2026, Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam lần đầu tiên cử giảng viên tiếng Việt sang giảng dạy tại Đại học Tổng hợp Sofia, đánh dấu bước phát triển mới trong giao lưu học thuật và ngôn ngữ.

Phó Tổng Giám đốc TTXVN Đoàn Thị Tuyết Nhung và Tổng Giám đốc Hãng thông tấn Bulgaria (BTA) Kiril Valchev ký kết Thỏa thuận hợp tác trao đổi nghiệp vụ giữa hai hãng thông tấn (Sofia, 2023). (Ảnh: Phương Hà/TTXVN)

Hai nước đã ký Chương trình hợp tác giai đoạn 2025-2028 và đang nghiên cứu mở rộng hợp tác đào tạo trong các lĩnh vực thế mạnh của Bulgaria như công nghệ thông tin, an ninh mạng, chính phủ điện tử, quản trị công...

Hai bên đã triển khai thực hiện một số nhiệm vụ hợp tác nghiên cứu khoa học; thành lập Ủy ban hợp tác về khoa học-công nghệ, tập trung vào các lĩnh vực công nghệ sinh học, nông nghiệp, công nghệ thông tin-truyền thông, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, năng lượng xanh...

Về hợp tác văn hóa-du lịch, hai nước đã ký Chương trình hợp tác văn hóa giai đoạn 2024-2026 và Kế hoạch hợp tác trong lĩnh vực du lịch giai đoạn 2024-2026.

Sau khi Việt Nam quyết định miễn thị thực cho công dân Bulgaria từ tháng 8/2025, các doanh nghiệp du lịch hai nước đã xúc tiến hợp tác kết nối tour tuyến, đặc biệt hướng tới du lịch văn hóa, di sản và nghỉ dưỡng biển.

Ngoài ra, hai bên đang nghiên cứu khả năng hợp tác trong lĩnh vực thể thao và văn hóa sáng tạo, tận dụng thế mạnh của Bulgaria trong thể dục dụng cụ, âm nhạc cổ điển và nghệ thuật sân khấu.

Giáo sư-Tiến sỹ khoa học Stoyan Burov, Nguyên Phó hiệu trưởng Đại học Tổng hợp Veliko Tarnovo (Bulgaria), tặng cuốn Từ điển Bun-Việt được xuất bản lần thứ 2 cho các đại biểu tại chương trình Giao lưu hữu nghị "Về miền Ký ức" và ra mắt cuốn Từ điển Việt-Bun lần thứ 2 (13/4/2023). (Ảnh: TTXVN)

Giao lưu nhân dân giữa hai nước không ngừng mở rộng. Hội Hữu nghị Việt Nam-Bulgaria và Hội Hữu nghị Bulgaria-Việt Nam thường xuyên phối hợp tổ chức triển lãm ảnh, giao lưu hữu nghị, chiếu phim và các sự kiện quảng bá văn hóa, ẩm thực Việt Nam tại Bulgaria, góp phần thắt chặt tình cảm và tăng cường hiểu biết giữa hai dân tộc.

Hợp tác địa phương cũng diễn ra sôi động. Các địa phương hai nước chủ động tìm kiếm cơ hội kết nghĩa và hợp tác phát triển, góp phần đưa hợp tác song phương đi vào chiều sâu.

Cộng đồng người Việt Nam hiện đang sinh sống tại Bulgaria có khoảng 1.200 người, hòa nhập tốt với nước sở tại, trở thành cầu nối đưa hai dân tộc Việt Nam-Bulgaria ngày càng gần gũi và đạt được nhiều thành quả tốt đẹp.

Đại sứ Việt Nam tại Bulgaria Nguyễn Minh Nguyệt đánh giá những kết quả toàn diện đó cho thấy quan hệ Việt Nam-Bulgaria đang bước vào giai đoạn phát triển năng động, thực chất và toàn diện hơn, dựa trên nền tảng hữu nghị truyền thống, sự tin cậy chính trị và tình cảm gắn bó bền chặt giữa nhân dân hai nước.

Với nền tảng quan hệ hữu nghị truyền thống và những tiến triển tích cực trong thời gian qua, chuyến thăm thăm chính thức Cộng hòa Bulgaria của Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam từ ngày 22-24/10 là một sự kiện có ý nghĩa quan trọng.

Chuyến thăm đánh dấu lần đầu tiên Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam thăm Bulgaria sau 50 năm qua, đánh dấu bước phát triển mới trong quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam-Bulgaria. Chuyến thăm thể hiện sự coi trọng quan hệ đối tác hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt Việt Nam-Bulgaria, đồng thời góp phần mở ra những không gian hợp tác chiến lược mới giữa hai nước trong thời gian tới như: năng lượng tái tạo, công nghệ cao, AI, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh...

Theo Đại sứ Việt Nam tại Bulgaria Nguyễn Minh Nguyệt, chuyến thăm Bulgaria của Tổng Bí thư Tô Lâm là biểu tượng của niềm tin chính trị, sự gắn bó thủy chung và khát vọng chung của nhân dân hai nước, tạo động lực mới để nâng tầm quan hệ Việt Nam-Bulgaria lên tầm cao mới, xứng đáng với truyền thống 75 năm hữu nghị và tiềm năng hợp tác to lớn giữa hai quốc gia ở hai vị trí địa chiến lược quan trọng tại Đông Nam Á và Đông Nam Âu./.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng và Thị trưởng thành phố Kazanlak Stephan Damianov tham gia văn nghệ theo phong tục truyền thống dân tộc Bulgaria (2008). (Ảnh: Trí Dũng/TTXVN)

(Vietnam+)