Mỗi người dân là một tuyên truyền viên pháp luật

Các đại biểu thực hiện nghi thức phát động Cuộc thi viết Văn hóa tuân thủ pháp luật. Ảnh Khánh Huy

Nâng cao văn hóa tuân thủ pháp luật

Những năm qua, hệ thống pháp luật Việt Nam không ngừng được hoàn thiện, dân trí pháp lý ngày càng được nâng cao, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) được triển khai mạnh mẽ và mang lại nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận người dân hiểu biết pháp luật chưa đầy đủ, ý thức chấp hành chưa cao; bên cạnh đó, cơ chế thực thi pháp luật ở một số lĩnh vực vẫn còn bất cập. Chính vì vậy, việc xây dựng “văn hóa tuân thủ pháp luật” trở thành yêu cầu cấp thiết, mang ý nghĩa chiến lược trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam “của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân”.

PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, Ủy viên Ban chấp hành Hội Nhà báo Việt Nam, Bí thư Đảng ủy, Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị nhấn mạnh, văn hóa tuân thủ pháp luật là hệ thống giá trị, chuẩn mực và thực hành xã hội phản ánh mức độ tôn trọng, chấp hành pháp luật một cách tự giác, có trách nhiệm, gắn liền với niềm tin nội tâm về công lý và trật tự xã hội. Đó không chỉ là việc ‘không vi phạm pháp luật’, mà còn là cách con người chủ động sống, hành động và kiến tạo môi trường coi trọng pháp luật như một phần bản sắc văn hóa. Theo PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, năm 2025 đánh dấu bước chuyển mình quan trọng trong tư duy xây dựng và thực thi pháp luật của nước ta. Lần đầu tiên, cụm từ “Văn hóa tuân thủ pháp luật” được đề cập trong Thông báo số 108-KL/TW ngày 18/11/2024 của Văn phòng T.Ư về Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp, trong đó yêu cầu: “đổi mới công tác PBGDPL và tập trung xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật, trước hết là trong cán bộ, đảng viên và cán bộ, đảng viên ngành Tư pháp”. Đây cũng là tinh thần xuyên suốt của Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị, đặt ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền PBGDPL.

Ở góc nhìn học thuật, GS.TS Nguyễn Minh Đoan (Trường Đại học Luật Hà Nội) cho rằng, văn hóa tuân thủ pháp luật bao gồm: ý thức pháp luật, sự hoàn thiện hệ thống pháp luật, kỹ năng tổ chức thực thi và năng lực sử dụng pháp luật như công cụ phục vụ lợi ích chính đáng. Một chủ thể có văn hóa pháp lý là người có tri thức, có niềm tin và hành vi tự giác. Không hiểu biết pháp luật thì không thể có văn hóa tuân thủ pháp luật.

Đưa văn hóa tuân thủ pháp luật vào đời sống

Nhiều năm qua, TP Nội luôn xác định công tác PBGDPL là nhiệm vụ chính trị quan trọng, là cầu nối đưa pháp luật đến với cuộc sống, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả trong công tác tuyên truyền pháp luật đã được duy trì và nhân rộng như Câu lạc bộ “Phụ nữ với pháp luật”, “Nông dân với pháp luật”, nhóm nòng cốt tại khu dân cư của Mặt trận Tổ quốc, hay các mô hình “Cầu thang pháp luật” tại chung cư, tờ gấp, sách nói điện tử…

Đặc biệt, từ khi Luật PBGDPL được Quốc hội thông qua năm 2012, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2013, Hà Nội đã ban hành đầy đủ các chương trình, kế hoạch, nghị quyết, đề án triển khai trên toàn địa bàn; xác định rõ nhiệm vụ, trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, đảm bảo tính đồng bộ và kịp thời. UBND TP hàng năm đều ban hành kế hoạch công tác PBGDPL với định hướng, nội dung và phương thức tuyên truyền cụ thể, giao nhiệm vụ rõ ràng cho các sở, ngành, đơn vị xã, phường.

Nhằm lan tỏa tinh thần xây dựng văn hóa pháp luật, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Sở Tư pháp TP Hà Nội (Cơ quan thường trực của Hội đồng phối hợp, PBGDPL TP Hà Nội) tổ chức cuộc thi viết “Văn hóa tuân thủ pháp luật”. Hoạt động này gắn chủ đề Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2025: “Xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật trong toàn xã hội, nâng cao ý thức thượng tôn Hiến pháp và pháp luật của mọi người dân, tổ chức”, góp phần lan tỏa tinh thần sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, đưa pháp luật thực sự đi vào đời sống.

Theo PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, cuộc thi viết “Văn hóa tuân thủ pháp luật” hướng tới khơi dậy tinh thần thượng tôn pháp luật, nâng cao ý thức trách nhiệm công dân và đề cao vai trò gương mẫu của cán bộ, đảng viên, viên chức, người lao động, học sinh, sinh viên. Đây là diễn đàn để cán bộ và Nhân dân thể hiện những hiểu biết về kiến thức pháp luật và giám sát việc thực thi pháp luật trên địa bàn TP Hà Nội. “Mỗi bài viết, mỗi câu chuyện gửi về Ban Tổ chức cuộc thi không chỉ là tác phẩm sáng tạo mà còn là thông điệp góp phần hình thành lối sống tự giác - trách nhiệm – tôn trọng pháp luật trong cộng đồng khi mỗi công dân là một tuyên truyền viên pháp luật để cùng nhau xây dựng Thủ đô kỷ cương, văn minh, hiện đại, xứng đáng là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của cả nước” - PGS.TS Nguyễn Thành Lợi nhấn mạnh.

Các tác phẩm dự thi phản ánh công tác xây dựng, thi hành, bảo vệ pháp luật; nêu giải pháp nâng cao hiệu quả truyền thông chính sách, khả năng tiếp cận pháp luật của người dân, doanh nghiệp, hướng tới chủ đề tuyên truyền, lan tỏa tinh thần sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, tôn vinh những hành động tích cực hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam. Cuộc thi cũng khuyến khích sáng kiến đổi mới trong xây dựng và thực thi pháp luật, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa vững mạnh theo tinh thần Nghị quyết 66/NQ-TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong Kỷ nguyên mới.

Ngày 6/11, cuộc thi viết “Văn hóa tuân thủ pháp luật” đã được phát động. Độc giả theo dõi thể lệ tại địa chỉ: https://kinhtedothi.vn/the-le-cuoc-thi-viet-van-hoa-tuan-thu-phap-luat-nam-2025.899042.html

Lưu ý, tác phẩm dự thi là tác phẩm viết (không hạn chế số lượng chữ), phóng sự ảnh, chùm ảnh hoặc video, phát thanh (không quá 7 phút), dưới dạng phản ánh, ghi chép, bút ký, ký sự, chân dung nhân vật…; không hạn chế số lượng tác phẩm của mỗi tác giả/nhóm tác giả. Thời gian nhận tác phẩm từ ngày 6/11/2025 đến hết 6/12/2025. Bài dự thi gửi qua đường bưu chính tính theo dấu bưu điện. Người dự thi gửi file mềm tác phẩm dự thi qua email vanhoatuanthuphapluat25@gmail.com. Bản cứng gửi về Báo Kinh tế và Đô thị, số 21 Huỳnh Thúc Kháng, phường Láng, Hà Nội. Cơ cấu giải thưởng gồm có 2 giải Nhất, 4 giải Nhì, 6 giải Ba, 15 giải Khuyến khích. Thời gian công bố và trao giải dự kiến diễn ra vào tháng 12/2025.

Vi Giáng