Mưa lũ diện rộng nguy hiểm, miền Trung oằn mình trong 'thảm họa kép'

Mưa lũ diễn biến phức tạp

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, trong 24 giờ qua (từ 06 giờ ngày 17/11 đến 6 giờ ngày 18/11), mưa lớn đã trút xuống các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên với cường độ đáng báo động. Một số điểm ghi nhận lượng mưa khổng lồ: Sông Trà (TP Đà Nẵng) 410,8mm; Sơn Long (Quảng Ngãi) 427,2mm; Sông Hinh (Đắk Lắk) 415,2mm; Đập thủy điện La Tó (Quảng Trị) 228,6mm.

Điều đáng lo ngại hơn cả, các mô hình độ ẩm cho thấy nhiều khu vực thuộc các tỉnh này đã đạt trạng thái bão hòa hoặc gần bão hòa (trên 85%). Điều này có nghĩa, đất đai không thể hấp thụ thêm nước. Bất kỳ cơn mưa nào thêm cũng sẽ biến thành dòng chảy, làm trầm trọng thêm tình trạng ngập lụt và kích hoạt các trận lũ quét, sạt lở đất.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, mưa lớn còn tiếp diễn trong nhiều ngày tới. Từ sáng 18/11 đến hết đêm 18/11, khu vực từ TP Huế đến TP Đà Nẵng, phía Đông các tỉnh từ Quảng Ngãi đến Đắk Lắk tiếp tục có mưa to đến rất to với lượng mưa phổ biến 150 - 300mm, có nơi trên 500mm. Dự báo, khu vực Quảng Trị, Huế đến Quảng Nam còn mưa lớn tới ngày 20/11, trong khi khu vực từ Quảng Ngãi đến Khánh Hòa và Tây Nguyên có thể kéo dài tới ngày 23/11.

Cảnh báo nguy cơ trong 6 giờ tới, lũ quét và sạt lở đất có nguy cơ xảy ra tại nhiều sông suối nhỏ và sườn dốc. Cấp độ rủi ro thiên tai được xác định ở cấp 1, riêng TP Huế và TP Đà Nẵng ở cấp 2.

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cũng cho biết, đợt mưa lớn đang xảy ra trải dài hầu khắp các tỉnh, thành phố miền Trung, vì thế nhiều sông ở miền Trung cũng sẽ chịu tác động. Dự báo từ ngày 17/11 đến ngày 20/11, các sông từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa có khả năng xuất hiện 1 đợt lũ, có sông trên báo động 3.

Những con số đáng báo động

Chỉ trong ít ngày qua, chúng ta đã chứng kiến những tai họa thương tâm. Vụ sạt lở tại đèo Khánh Lê (Khánh Hòa) tối 16/11 đã cướp đi sinh mạng của 6 người, 19 người bị thương khi một xe khách bị đất đá vùi lấp. Chị Nguyễn Thị Sương, một nạn nhân may mắn sống sót, kể lại trong ám ảnh: "Xe nghiêng đổ, tiếng la hét hỗn loạn, bên cạnh tôi có người tử vong… Tôi rất sợ nhưng chỉ biết nằm yên vì không thể cử động".

Tại tỉnh Lâm Đồng, sau một ngày mưa liên tục từ 16 đến 17/11, một số khu vực, chủ yếu là các cung đường, cung đèo gặp sự cố sạt lở nghiêm trọng. Bên cạnh việc chỉ đạo khắc phục, tỉnh Lâm Đồng yêu cầu sở, ngành, địa phương liên quan sẵn sàng phương tiện và nhân lực để hỗ trợ tỉnh Khánh Hòa trong vụ tai nạn do sự cố sạt lở khi có yêu cầu. Các đơn vị cũng được giao tăng cường thêm lực lượng, chuyển xe cứu thương, hỗ trợ các nạn nhân, người bị thương đang sinh sống và làm việc tại tỉnh Lâm Đồng.

Tại Đà Nẵng, hàng trăm điểm sạt lở xuất hiện, gieo rắc nguy hiểm. Như ở Xã Trà Tân, 11 nhà tại 2 làng chìm trong đất đá, may mắn 22 hộ dân với hàng chục nhân khẩu đã được sơ tán nên không ai bị thương. Tại thôn Atêếp, xã A Vương nằm sát đường biên giới Việt - Lào, ngày 27/10, xã vận động dân di dời thì ngay hôm sau quả đồi ở trên núi sạt lở cuốn trôi 16 ngôi nhà. Thôn 1, xã Phước Thành, quả đồi lớn từ trên cao đổ ập làm sập 6 ngôi nhà…

Ở xã Thượng Đức, một vụ sạt lở kéo dài hơn 2km đã vùi lấp một người đàn ông trong trang trại. Ở xã Hùng Sơn, nơi đất đá nghi vùi lấp 3 người vào ngày 14/11, lại xuất hiện thêm những vết nứt mới, buộc lực lượng cứu hộ phải tạm dừng tìm kiếm để đảm bảo an toàn.

Tại thôn Nghĩa Phước (xã Đại Lộc), chiều 17/11, nhiều gia đình huy động toàn bộ nhân lực trong nhà để kê cao tài sản. Người dân tại thôn Nghĩa Phước, xã Đại Lộc cho biết, từ đầu mùa đến nay, họ đã 5 lần chạy lũ. Mỗi lần nước lên là một lần kiệt quệ sức lực, nhưng không dám lơ là. Chỉ cần chủ quan một chút, tài sản ít ỏi còn lại cũng có thể bị nước cuốn phăng.

Nhiều người dân trong vùng cho biết, nước năm nay lên xuống thất thường, lúc dâng nhanh, lúc rút chậm, khiến họ luôn trong tình trạng căng thẳng. Nhiều người dân phải kê đồ đạc, gia súc lên cao để đảm bảo an toàn. Ô tô, xe máy cũng được người dân đưa lên các vị trí cao như cầu, công viên để tránh ngập.

Đến chiều 17/11, tại Quảng Trị, mưa lớn đã khiến 190 hộ dân với 644 nhân khẩu bị ngập, hơn 4.490 hộ mất điện; trên xã La Lay, nước cuốn 1 xe đầu kéo cùng tài xế; xã Khe Sanh xuất hiện sạt lở đe dọa trực tiếp sự an toàn của người dân. Trong khi đó, ở tỉnh Đắk Lắk, nhiều tuyến giao thông chìm trong nước lớn, ít nhất 2 căn nhà trên xã Yang Mao vì sạt lở mà bị vùi lấp.

Ở Quảng Ngãi, cầu Nước Bao bị nước lũ cuốn gãy đôi, ngoài ra, một trận lốc xoáy làm tốc mái 20 nhà dân và chuồng trại chăn nuôi gia súc.

Ở Huế, không ít đoạn Tỉnh lộ 6 và 17 bị ngập sâu. Lâm Đồng, một đoạn taluy âm trên đèo Prenn sụt, cuốn một phần đường đèo đổ xuống vực. Cũng vì sạt lở, lán trại trên xã Cam An, tỉnh Khánh Hòa bị đất đá bất ngờ ụp xuống khi đang có hàng chục người bên trong khiến ít nhất 1 người tử vong, 1 người mất tích.

Trong báo cáo nhanh, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) thông tin, tính đến 18 giờ chiều 17/11 mưa lũ lớn ở miền Trung đã khiến 12 người chết và mất tích. Trong đó, Khánh Hòa 8 người chết, mất tích, Đà Nẵng 3 người mất tích; Quảng Trị 1 người mất tích.

Mưa lũ cũng khiến hàng nghìn căn nhà bị ngập. Trong đó, Quảng Trị 1.416 căn, TP Huế 12.207 căn, Khánh Hòa 1.107 căn. Ngoài ra, tổng cộng 341 gia súc, 4.900 gia cầm chết hoặc bị cuốn trôi, 2 chiếc đò máy bị chìm, 1 cầu và 1 hồ nước hư hỏng.

Chủ động, quyết liệt ứng phó mưa lũ

Nói về đợt mưa lũ lần này, các chuyên gia khí tượng lưu ý bên cạnh ngập lụt, nguy cơ lũ quét, trượt sạt khu vực từ Hà Tĩnh đến phía Đông của tỉnh Quảng Ngãi luôn tiềm ẩn. Trong đó, cần lưu ý khu vực tỉnh Đắk Lắk và tỉnh Khánh Hòa; phần phía Đông của tỉnh Lâm Đồng.

Trước tình hình này, Thủ tướng Chính phủ đã có công điện khẩn, yêu cầu các địa phương khẩn trương khắc phục sự cố và triển khai các biện pháp phòng ngừa. Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai đề nghị các tỉnh, thành phố: Theo dõi sát sao, thông tin kịp thời để người dân chủ động ứng phó. Rà soát, phát hiện sớm các khu vực có nguy cơ lũ quét, sạt lở để cảnh báo và sơ tán khẩn cấp người dân ra khỏi vùng nguy hiểm. Bố trí lực lượng, phương tiện, vật tư tại các khu vực trọng điểm, nơi có nguy cơ bị chia cắt.

Người dân cần xác định tinh thần bình tĩnh đánh giá các nguy cơ, sơ tán đồ đạc và có phương án di chuyển đến nơi an toàn. Đợt mưa lũ này chưa biết khi nào kết thúc. Nhưng sự tỉnh táo, chủ động của chính quyền và người dân ngay lúc này chính là "bức tường" vững chắc nhất để giảm thiểu thiệt hại, bảo vệ sinh mạng trước sự giận dữ của thiên nhiên.

Duy Khánh - Như Hương