Mỹ: ngân sách bế tắc, chính phủ nguy cơ đóng cửa

Ngân sách chính phủ liên bang Mỹ sẽ hết hạn vào nửa đêm ngày 30 tháng 9. Nếu hai Đảng không thể đạt được thỏa thuận về dự luật ngân sách trước thời điểm đó, một số cơ quan chính phủ sẽ phải đối mặt với nguy cơ đóng cửa.

Chính phủ Mỹ có nguy cơ đóng cửa nếu hai Đảng Cộng hòa và Dân chủ không thể đạt được thỏa thuận về dự luật ngân sách trước ngày 1/10; Nguồn: Bloomberg

Lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mỹ John Thune ngày 28/9 tuyên bố rằng Đảng Cộng hòa sẽ không thỏa hiệp về dự luật ngân sách tạm thời, và việc liệu chính phủ liên bang Mỹ có thể tránh được việc đóng cửa hay không "hoàn toàn phụ thuộc vào Đảng Dân chủ". Ông Thune cho biết Đảng Dân chủ đang cố gắng "khống chế" chính phủ liên bang như một công cụ để thúc đẩy các yêu cầu của họ, nhưng Đảng Cộng hòa sẽ không đưa các vấn đề như trợ cấp bảo hiểm y tế vào vòng đàm phán ngân sách chính phủ hiện tại, và những vấn đề này có thể được thảo luận lại vào cuối năm.

Lãnh đạo Đảng Dân chủ tại Thượng viện Mỹ Chuck Schumer cùng ngày tuyên bố rằng việc tránh đóng cửa chính phủ đòi hỏi sự tham gia của Đảng Cộng hòa vào "các cuộc đàm phán nghiêm túc", và Đảng Dân chủ đã thúc đẩy một cuộc họp tại Nhà Trắng. Ông Schumer cảnh báo rằng nếu ông Trump chỉ phàn nàn và đổ lỗi cho đảng Dân chủ trong cuộc họp, sẽ không có kết quả nào đạt được.

Cả hai đảng trong Quốc hội Mỹ thường dự kiến sẽ thông qua dự luật phân bổ ngân sách thường niên mới trước khi bắt đầu năm tài chính mới vào ngày 1 tháng 10. Tuy nhiên, do những tranh cãi gay gắt giữa các đảng phái trong những năm gần đây, việc đạt được thỏa thuận thường rất khó khăn. Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa tranh cãi về các gói trợ cấp theo Đạo luật Chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền (Obamacare). Đảng Dân chủ muốn gia hạn trợ cấp, đồng thời đảo ngược việc cắt giảm Medicaid mà Tổng thống Donald Trump đã ký hồi mùa hè. Ngược lại, phe Cộng hòa chỉ muốn thông qua dự luật chi tiêu tạm thời, giữ nguyên mức ngân sách hiện hành mà không bổ sung điều kiện mới. Do đó, Quốc hội đã thông qua một dự luật phân bổ ngân sách tạm thời để duy trì hoạt động của chính phủ liên bang. Trước đó, Văn phòng Quản lý và Ngân sách Nhà Trắng đã chỉ đạo các cơ quan liên bang chuẩn bị kế hoạch sa thải hàng loạt trong trường hợp chính phủ đóng cửa, thay vì cho nghỉ việc tạm thời không lương. Các nhà phân tích truyền thông cho rằng động thái này, không giống như các thông lệ trước đây về việc phục hồi chức vụ cho nhân viên sau khi chính phủ đóng cửa, đây được coi là động thái gia tăng ảnh hưởng của chính quyền Tổng thống Trump trong cuộc chiến tài chính với Đảng Dân chủ.

Trong 50 năm qua, nước Mỹ đã trải qua 21 lần chính phủ liên bang đóng cửa. Lần dài nhất kéo dài 35 ngày, từ tháng 12/2018 đến tháng 1/2019, trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump, do bế tắc ngân sách liên quan đến bức tường biên giới Mỹ - Mexico. Khi đó, khoảng 800.000 nhân viên liên bang đã phải nghỉ việc hoặc đi làm không lương, gây xáo trộn lớn cho nền kinh tế.

Hồng Hạnh