Mỹ ồ ạt điều F-35, F-22 tới Trung Đông: Có đủ 'vùi dập' mạng lưới phòng không dày đặc của Iran?

Chiến đấu cơ tàng hình F-35 và F-22 của Không quân Mỹ. Ảnh: MW.

Không quân Mỹ hiện đang tái triển khai các tiêm kích thế hệ thứ năm F-35A tới Trung Đông với quy mô lớn, nhằm phản ứng trước cuộc không kích quy mô lớn của Israel vào Iran hôm 13/6, cũng như chuỗi đòn đáp trả bằng tên lửa và UAV giữa hai quốc gia sau đó.

Sau khi có xác nhận vào ngày 16/6 rằng Không quân Mỹ đã triển khai một hạm đội lớn máy bay tiếp dầu KC-135 và KC-46 vượt Đại Tây Dương – với số lượng được cho là hơn hai chục chiếc – các máy bay này hiện đang được sử dụng để hộ tống một lượng lớn tiêm kích sang khu vực Trung Đông. Các đoạn video ghi hình tại Vương quốc Anh đã xác nhận rằng tiêm kích tàng hình F-35 đang được chuyển tới khu vực, đồng thời có nhiều dấu hiệu cho thấy dòng tiêm kích thế hệ 5 khác của Mỹ, F-22 Raptor, cũng đã được điều động.

Ba quan chức Mỹ giấu tên nói với Reuters rằng nước này không chỉ đang triển khai thêm tiêm kích tới Trung Đông, mà còn kéo dài thời gian triển khai của các đơn vị không quân đã có mặt tại đây. Một trong số quan chức xác nhận rằng đợt triển khai mới bao gồm F-35, các tiêm kích F-16 thế hệ cũ, và cả F-22 Raptor.

Động thái này diễn ra sau tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth rằng ông đã “chỉ đạo triển khai thêm sức mạnh tới khu vực phụ trách của Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM)”, nhấn mạnh: “Bảo vệ lực lượng Mỹ là ưu tiên hàng đầu, và các đợt triển khai này nhằm tăng cường thế phòng thủ của chúng ta trong khu vực”.

Chiến đấu cơ F-35A hướng về phía Nam từ căn cứ quân sự Lakenheath (Anh) với sự hỗ trợ của máy bay tiếp dầu. Ảnh: MW.

Mỹ đã và đang đóng vai trò then chốt trong cuộc xung đột giữa Iran và Israel, không chỉ cung cấp tình báo, dữ liệu dẫn bắn và vũ khí cho Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), mà còn triển khai hệ thống phòng không THAAD và các khu trục hạm AEGIS để hỗ trợ đánh chặn tên lửa đạn đạo Iran. Một số báo cáo chưa xác nhận cho biết các tiêm kích Mỹ cũng đã tham gia đánh chặn UAV của Iran – tương tự những gì từng diễn ra trong các đợt giao tranh hồi tháng 4 và tháng 10/2024.

Không quân Israel được cho là phụ thuộc đáng kể vào khả năng tiếp dầu trên không từ các nước NATO, bao gồm Mỹ và Đức, để cho phép các phi đội của họ bay sâu vào lãnh thổ Iran. Tuy vậy, cả Israel và một số đồng minh châu Âu của Mỹ vẫn tiếp tục hối thúc Washington gia tăng hiện diện quân sự, với lý do rằng lực lượng không quân Mỹ lớn hơn nhiều, lại sở hữu các năng lực đặc biệt như máy bay ném bom chiến lược – những yếu tố có thể thay đổi cục diện chiến trường theo hướng bất lợi cho Iran.

Tuy nhiên, kho vũ khí tên lửa đạn đạo tiên tiến của Iran tiếp tục là yếu tố răn đe đáng kể, khi có khả năng đe dọa hầu hết các căn cứ quân sự Mỹ trên khắp Trung Đông và Đông Âu.

Hệ thống tên lửa đất đối không thuộc hệ thống phòng không tầm xa Bavar 373 của Iran. Ảnh: MW.

Không quân Iran vốn có tiềm lực hạn chế, bởi vậy thách thức chính đối với các đối thủ khi muốn kiểm soát không phận nước này chính là mạng lưới phòng không mặt đất dày đặc. Mạng lưới này từng chứng minh khả năng vô hiệu hóa nhiều mục tiêu có giá trị cao, bao gồm cả các nền tảng tàng hình. Một số nguồn tin Iran thậm chí tuyên bố rằng các đơn vị phòng không nước này đã bắn hạ ba chiếc F-35 của Israel trong một nhiệm vụ thâm nhập gần đây.

F-35 được đánh giá là phương tiện lý tưởng để đối phó với mạng lưới phòng không Iran, nhờ khả năng tàng hình và hệ thống tình báo điện tử tiên tiến – giúp tối ưu hóa cho các nhiệm vụ chế áp phòng không. Tuy vậy, hạn chế của F-35 là không thể mang tên lửa chống bức xạ (anti-radiation missile) – để diệt radar đối phương – bên trong khoang vũ khí, do quá trình phát triển dòng tên lửa phù hợp với thiết kế tàng hình của máy bay vẫn đang bị trì hoãn.

Trong khi đó, F-22 Raptor – dù cũng là tiêm kích thế hệ 5 – lại không phù hợp cho các nhiệm vụ tấn công mặt đất. Máy bay này thiếu các cảm biến và năng lực tình báo điện tử như F-35, tầm bay hạn chế hơn và không thể mang được vũ khí đường kính lớn.

Huyền Chi