Mỹ và Ukraine nỗ lực phá vỡ bế tắc trong thỏa thuận hòa bình với Nga

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Theo Wall Street Journal, các đặc phái viên hàng đầu của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có cuộc hội đàm kéo dài 5 giờ với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Berlin hôm 14/12, trong nỗ lực thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình với Nga trước cuối năm nay. Washington hoan nghênh những tiến triển đạt được, song các cuộc đàm phán vẫn tiếp diễn do còn nhiều bất đồng quan trọng cần giải quyết.

Các cuộc đàm phán giữa Ukraine và các đối tác phương Tây đã trở thành một cuộc giằng co, ngay cả khi không có Nga tham gia. Washington đang thúc đẩy các quyết định nhanh chóng, trong khi Tổng thống Zelensky và những người ủng hộ ông ở châu Âu cho rằng vẫn còn những khác biệt đáng kể cần được giải quyết. Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff cho biết trên kênh X rằng đã đạt được nhiều tiến bộ và hai bên sẽ gặp lại nhau vào sáng 15/12 (giờ địa phương). Tuy nhiên, một người được thông báo về cuộc đàm phán mô tả chúng là khó khăn, nói rằng phía Mỹ dường như không muốn thỏa hiệp về dự thảo đề xuất hòa bình của mình.

Những điểm bất đồng chính

Vấn đề lãnh thổ là trở ngại lớn nhất. Ukraine đã phản đối lời kêu gọi của Mỹ rút quân khỏi một phần khu vực Donbass ở miền Đông mà lực lượng Kiev vẫn đang kiểm soát. Đề xuất ban đầu do Mỹ đưa ra kêu gọi Kiev từ bỏ "Vành đai Pháo đài", khu vực được củng cố tạo thành xương sống của hệ thống phòng thủ quốc gia - điều mà các nhà lãnh đạo Ukraine không thể chấp nhận.

Hôm 14/12, Tổng thống Zelensky cho biết ông sẵn sàng thảo luận về tương lai của khu vực Donetsk, nhưng lựa chọn công bằng nhất là bắt đầu đàm phán dựa trên chiến tuyến hiện tại chứ không phải việc rút quân bắt buộc. Theo luật pháp Ukraine, tổng thống không thể nhượng lại lãnh thổ và người dân Ukraine sẽ là người quyết định cuối cùng, có thể thông qua một cuộc trưng cầu dân ý.

Về vấn đề đảm bảo an ninh, các quan chức châu Âu và Ukraine đã thúc đẩy việc làm rõ Mỹ sẽ làm gì nếu Nga phá vỡ thỏa thuận hòa bình. Ban đầu Ukraine hy vọng được gia nhập NATO, nhưng ông Zelensky thừa nhận việc này dường như đang gặp trở ngại. Ông đang tập trung vào các đảm bảo an ninh ràng buộc về mặt pháp lý từ Mỹ và châu Âu, tương tự như những điều khoản được quy định trong Điều 5 của hiệp ước thành lập NATO.

Anh, Pháp và các nước châu Âu khác đã lập ra những kế hoạch chi tiết về các loại viện trợ, bao gồm cả việc triển khai một "liên minh tự nguyện" tại Ukraine. Tuy nhiên, Washington vẫn chưa đưa ra quyết định chính trị nào về loại viện trợ mà họ sẽ cung cấp. Một quan chức Pháp nhấn mạnh tầm quan trọng của việc Mỹ cần làm rõ vai trò của mình trong việc đảm bảo an ninh trước khi Kiev cam kết nhượng lại lãnh thổ.

Đánh giá khác biệt về chiến trường

Một trong những điểm khác biệt chính giữa Mỹ và Ukraine là đánh giá về chiến trường. Nhiều quan chức cấp cao trong chính quyền Trump đánh giá rằng Ukraine đang thất thế và sẽ tiếp tục thua nếu giao tranh kéo dài. Ngược lại, binh lính Ukraine và các quan chức châu Âu tin rằng Ukraine có thể tự vệ ít nhất thêm một năm nữa, đặc biệt là với sự hỗ trợ quân sự và tài chính tăng cường từ các đồng minh và đối tác.

Về lập trường của Nga, các quan chức nước này cho biết kế hoạch hòa bình của Mỹ là một cơ sở tốt để thảo luận nhưng chưa nói rõ liệu họ có chấp nhận nó hay không. Cố vấn chính sách đối ngoại của Điện Kremlin Yury Ushakov tuyên bố Moskva sẽ phản đối mạnh mẽ một số điều khoản, đặc biệt là những điều khoản liên quan đến vấn đề lãnh thổ và khu vực phi quân sự ở Donetsk.

Tóm lại, việc Mỹ và Ukraine tiếp tục các cuộc đàm phán tại Berlin cho thấy nỗ lực to lớn nhằm tìm ra một lối thoát ngoại giao. Tuy nhiên, với lập trường cứng rắn từ cả Kiev về vấn đề lãnh thổ và từ Washington về tiến độ, con đường dẫn đến một thỏa thuận hòa bình vào cuối năm nay vẫn còn đầy rẫy chông gai.

Công Thuận/Báo Tin tức và Dân tộc