Nâng cao hiệu quả quản lý khai thác thủy sản tại cảng cá

Chiều 25-11, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến; Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Trần Hòa Nam; Cục trưởng Cục Thủy sản Trần Đình Luân chủ trì hội nghị về công tác quản lý hoạt động khai thác thủy sản tại cảng cá. Tham dự hội nghị có đại diện các đơn vị của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các viện nghiên cứu, lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi cục Thủy sản, tổ chức quản lý cảng cá các tỉnh, thành phố ven biển cả nước; một số doanh nghiệp, ngư dân trên địa bàn tỉnh.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến phát biểu chỉ đạo tại hội nghị

Hội nghị đã tập trung đánh giá kết quả triển khai công tác quản lý hoạt động khai thác thủy sản tại cảng cá trong năm 2023, trong đó có việc kiểm tra, xử lý các vi phạm của tàu cá và công tác giám sát sản lượng lên bến, xác nhận thủy sản khai thác là các nhiệm vụ trọng tâm của cảng cá và những nhiệm vụ trọng tâm cần triển khai trong năm 2024, xác định các tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện. Trên cơ sở đó, các đại biểu đã thảo luận về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện nhằm quản lý tốt đội tàu cũng như sản lượng khai thác để phát triển bền vững, nâng cao hiệu quả quản lý tàu cá và cơ sở dịch vụ hậu cần nghề cá.

Quang cảnh hội nghị

Các ý kiến thảo luận cũng đã làm rõ thêm tình hình đầu tư cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá tại các địa phương; các quy định của Luật Thủy sản và thực tế yêu cầu quản lý, thực hiện các nhiệm vụ tại cảng cá đang đặt ra hiện nay; việc duy tu, sửa chữa định kỳ, tình hình luồng lạch cho tàu cá ra, vào cảng cá để bốc dỡ hàng hóa, neo đậu. Nhiều ý kiến còn phân tích làm rõ thêm các vấn đề về hình thức tổ chức, bộ máy quản lý cảng cá; nguồn nhân lực của các tổ chức quản lý cảng cá hiện nay; việc tổ chức kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, lao động trên tàu cá, kiểm soát sản lượng thủy sản qua cảng và thực thi pháp luật, xử phạt các hành vi khai thác IUU; công tác triển khai thực hiện cấp giấy xác nhận, giấy chứng nhận thủy sản khai thác…

Ngư dân Cao Văn Thơ (TP. Nha Trang) kiến nghị một số vấn đề bất cập liên quan đến cấp chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm cho tàu cá

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 3.189 tàu cá, trong đó nhóm tàu cá có chiều dài từ 15 trở lên là 658 tàu, chủ yếu khai thác cá ngừ đại dương; thường xuyên hoạt động tại các vùng biển Trường sa và nhà giàn DK1. Trong tỉnh có 5 cảng cá gồm: Hòn Rớ, Vĩnh Lương (TP. Nha Trang), Đá Bạc (TP. Cam Ranh), Đại Lãnh, Quảng Hội (huyện Vạn Ninh) và 1 khu neo đậu tránh trú bão Ninh Hải. Trong đó, cảng cá Hòn Rớ được công bố là cảng chỉ định thực hiện Xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác. Trong thời gian qua, UBND tỉnh đã quan tâm đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng dịch vụ cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển nghề cá của tỉnh vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của nghề cá địa phương và các tỉnh lân cận trong khu vực.

Lực lượng chức năng tại cảng Hòn Rớ kiểm tra tàu cá trước khi xuất bến

Ông Trần Hòa Nam thông tin: “Vừa qua, ngày 23-11, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đã chủ trì cuộc họp Hội đồng thẩm định Quy hoạch cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến 2050. Hy vọng rằng sau khi Quy hoạch cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão được phê duyệt thì cơ sở hạ tầng cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão trên cả nước, trong đó có Khánh Hòa sẽ được quan tâm, đầu tư tương xứng để phục vụ cho phát triển của ngành Thủy sản”.

Về công tác quản lý hoạt động khai thác thủy sản tại cảng cá, ông Trần Hòa Nam cho biết thêm: Trong đợt kiểm tra thực tế lần thứ 3 về IUU tại Việt Nam vào năm 2022, Đoàn Thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC) đã làm việc trực tiếp tại tỉnh Khánh Hòa để kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU tại địa phương. Trong đó, hoạt động kiểm tra giám sát tàu cá và sản lượng thủy sản bốc dỡ tại cảng cá là một nội dung kiểm tra quan trọng của EC. Đoàn thanh tra đã đánh giá Khánh Hòa cơ bản thực hiện tốt nhiệm vụ chống khai thác IUU, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu phục vụ cho công tác thanh tra của Đoàn. Tuy công tác kiểm soát tàu cá, sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng tại các địa phương trên cả nước đã được cải thiện nhưng vẫn chưa đáp ứng được theo yêu cầu của EC. Đây cũng là tồn tại mà đoàn EC đã đưa ra tại đợt kiểm tra thực tế lần thứ 4 vừa qua. “Việc nhìn nhận, đánh giá thực trạng công tác quản lý cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá và công tác kiểm soát tàu cá, sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng từ đó có phương hướng, giải pháp khắc phục những tồn tại hiện nay. Từ đó cải thiện công tác quản lý cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá và công tác quản lý hoạt động khai thác thủy sản tại cảng cá được tốt hơn, đáp ứng được yêu cầu EC đưa ra góp phần sớm gỡ cảnh báo “thẻ vàng” đối với hoạt động khai thác hải sản của Việt Nam”, ông Trần Hòa Nam nói.

Ngư dân Khánh Hòa vươn khơi khai thác trên vùng biển Nam Trung bộ

Theo lãnh đạo Cục Thủy sản, công tác quản lý hoạt động khai thác thủy sản tại cảng cá vẫn còn một số tồn tại khó khăn như: Nguồn nhân lực của các tổ chức quản lý cảng cá hiện nay rất thiếu và chưa được đào tạo về chuyên môn; chưa có phần mềm cơ sở dữ liệu về các cảng cá, kết nối hệ thống cảng cá, chia sẻ thông tin giữa các cảng cá để phục vụ công tác chỉ đạo điều hành; tình trạng tàu cá mất kết nối thiết bị VMS dẫn đến không thể kiểm soát được đầy đủ hoạt động của đội tàu nên việc theo dõi, xác nhận, chứng nhận không đảm bảo đủ dữ liệu theo quy định; việc tổ chức kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, lao động trên tàu cá, kiểm soát sản lượng thủy sản qua cảng và thực thi pháp luật, xử phạt các hành vi khai thác IUU khi phát hiện tại cảng cá còn rất thấp so với các vụ việc vi phạm; việc kiểm soát, giám sát sản lượng thủy sản lên bến (cập cảng) còn nhiều hạn chế (không kiểm soát được 100% sản lượng lên bến), nhiều cảng còn xuất hiện tình trạng kiểm soát, giám sát gián tiếp thông qua các đầu mối (nậu vựa) thu mua sản phẩm thủy sản.

Ngư dân Khánh Hòa cập cảng Hòn Rớ (TP. Nha Trang) lên cá để bán cho doanh nghiệp chế biến cá ngừ đại dương xuất khẩu

Kết luận hội nghị, bên cạnh giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn như: Cục Thủy sản, Cục Kiểm ngư nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động khai thác thủy sản tại cảng cá, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến còn đề nghị các địa phương ven biển trong cả nước bố trí nguồn vốn đầu tư xây dựng, nâng cấp, nạo vét luồng lạch các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão; bổ sung nguồn lực cho cơ quan quản lý thủy sản, tổ chức quản lý cảng cá và phát huy vai trò của ngư dân trong việc tham gia quản lý cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá; tuyên truyền, vận động cộng đồng ngư dân ven biển và các tổ chức, cá nhân có liên quan tuân thủ các quy định pháp luật về IUU. Bên cạnh đó cần khẩn trương hoàn thành việc đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá; tuân thủ quy định việc xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác theo quy định pháp luật; kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm về khai thác IUU tại cảng cá, về gian lận hồ sơ xác nhận, chứng nhận, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác…

HẢI LĂNG