Nâng cao năng lực tuyến y tế cơ sở để người dân hưởng lợi- Bài cuối: Củng cố toàn diện trạm y tế tuyến xã

PV: Một trong những điểm nhấn quan trọng của Nghị quyết số 72-NQ/TW là chuyển trọng tâm từ “chữa bệnh” sang “phòng bệnh”, lấy y tế dự phòng và y tế cơ sở làm nền tảng. Vậy làm thế nào để y tế cơ sở có thể đảm đương được trọng trách này, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Đào Hồng Lan: Nghị quyết 72 nhấn mạnh vai trò của y tế dự phòng, y tế cơ sở. Trong đó yêu cầu nâng cao chất lượng, hiệu quả y tế cơ sở. Tập trung hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trạm y tế cấp xã theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập, bảo đảm cung ứng dịch vụ cơ bản, thiết yếu về phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám bệnh, chữa bệnh và các dịch vụ chăm sóc xã hội. Củng cố, nâng cao năng lực đồng bộ cho trạm y tế cấp xã về nhân lực, bảo đảm cơ cấu, đủ số lượng bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ; duy trì đội ngũ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố, cô đỡ thôn bản, cộng tác viên dân số theo chức năng, nhiệm vụ; bảo đảm cơ sở vật chất, thuốc, thiết bị y tế cơ bản, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo.

Để hiện thực hóa chủ trương này, Bộ Y tế tập trung triển khai một số nhóm giải pháp đột phá.

Chất lượng dịch vụ và hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế phụ thuộc vào ba yếu tố quan trọng là nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị và cơ chế tài chính.

Về nhân lực, y tế cơ sở, y tế dự phòng sẽ ưu tiên bố trí, huy động nguồn lực, có cơ chế, chính sách vượt trội để phát triển nhân lực bảo đảm đồng bộ về số lượng, chất lượng, cơ cấu, nhất là nhân lực ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo.

Trạm y tế cấp xã sẽ được củng cố, bảo đảm cơ cấu nhân lực, đủ số lượng bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ; duy trì đội ngũ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố, cô đỡ thôn bản, cộng tác viên dân số theo chức năng, nhiệm vụ.

Trong giai đoạn 2025 – 2030, mỗi năm các địa phương luân phiên, luân chuyển, điều động ít nhất 1.000 bác sĩ về làm việc có thời hạn tại trạm y tế cấp xã; bổ sung bác sĩ cơ hữu tại trạm y tế cấp xã, đến năm 2027 có ít nhất từ 4 – 5 bác sĩ, đến năm 2030 có đủ bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ.

Công tác đào tạo sẽ được đặc biệt quan tâm, Bộ Y tế sẽ triển khai quyết liệt, hiệu quả Đề án đào tạo, bồi dưỡng bác sĩ tạo nguồn cho trạm y tế cấp xã, đặc biệt cho các xã vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo.

Về cơ sở vật chất, thuốc, thiết bị y tế cơ bản sẽ được bảo đảm cung ứng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo. 100% trạm y tế cấp xã được đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị y tế cơ bản theo chức năng, nhiệm vụ.

Về cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trạm y tế cấp xã được tổ chức theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập, bảo đảm cung ứng dịch vụ cơ bản, thiết yếu về phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám bệnh, chữa bệnh và các dịch vụ chăm sóc xã hội.

Ngân sách nhà nước bảo đảm kinh phí chi thường xuyên và đầu tư cho y tế cơ sở, y tế dự phòng; có cơ chế tài chính phù hợp để huy động mọi nguồn lực xã hội đầu tư cho lĩnh vực dịch vụ sự nghiệp y tế công.

Ngân sách nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong bảo đảm tài chính, đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị y tế cho y tế cơ sở, y tế dự phòng, chăm sóc sức khỏe cho người thuộc đối tượng chính sách xã hội, một số đối tượng đặc thù và ở khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo…

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan. Ảnh: BYT

PV: Nhân lực y tế và chính sách đãi ngộ cho đội ngũ thầy thuốc luôn được quan tâm. Bộ trưởng có thể cho biết những điểm mới trong Nghị quyết lần này?

-Bộ trưởng Đào Hồng Lan: Đội ngũ cán bộ y tế luôn là trung tâm của hệ thống chăm sóc sức khỏe. Nghị quyết số 72-NQ/TW đã có nhiều giải pháp mang tính “đột phá” trong phát triển nhân lực, y đức và đặc biệt là chính sách đãi ngộ cho nhân viên y tế.

Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tập trung vào ba nhóm giải pháp lớn.

Thứ nhất, về đào tạo và phát triển nhân lực, sẽ tập trung đầu tư phát triển một số cơ sở đào tạo sức khỏe chất lượng cao ngang tầm khu vực, đồng thời mở rộng chính sách hỗ trợ học phí, học bổng cho sinh viên y khoa, nhất là những người cam kết phục vụ ở tuyến cơ sở, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo. Quan điểm là phát triển nhân lực y tế bảo đảm đồng bộ về số lượng, chất lượng, cơ cấu, nhất là nhân lực phục vụ y tế cơ sở, y tế dự phòng, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, biển đảo.

Thứ hai, về chính sách đãi ngộ, để có được đội ngũ nhân lực như trên, việc tạo chính sách thu hút để cán bộ y tế yên tâm gắn bó lâu dài, toàn tâm toàn ý với công việc là hết sức quan trọng. Do đó, Nghị quyết đã xác định các chính sách ưu đãi tương xứng với quan điểm nghề y là nghề đặc biệt, phải được đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt.

Bác sĩ, bác sĩ y học dự phòng, dược sĩ được xếp lương từ bậc 2 của chức danh nghề nghiệp được tuyển dụng.

Thực hiện chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội cho đội ngũ nhân viên y tế trực tiếp làm chuyên môn tại trạm y tế cấp xã, cơ sở y tế dự phòng; nâng mức phụ cấp ưu đãi nghề lên mức tối thiểu 70% cho người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại trạm y tế cấp xã, cơ sở y tế dự phòng; 100% cho người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại trạm y tế cấp xã, cơ sở y tế dự phòng ở khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo…

Bộ Y tế sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để thể chế hóa các giải pháp này nhằm sớm được triển khai thực hiện. Các chính sách ưu đãi vượt trội trong đào tạo và sử dụng cũng sẽ giúp thu hút mạnh mẽ và nâng cao chất lượng nhân lực y tế ở cơ sở, tạo điều kiện để đội ngũ cán bộ y tế yên tâm công tác, phục vụ nhân dân.

-Xin cảm ơn Bộ trưởng!

Nghị quyết 72-NQ/TW xác định rõ: Sức khỏe nhân dân là tài sản quý giá nhất của quốc gia, là động lực và mục tiêu của mọi chính sách phát triển. Việc chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe cộng đồng được đặt ở vị trí trung tâm, gắn chặt với chiến lược phát triển bền vững, công bằng và tiến bộ xã hội. Điều này phản ánh tư tưởng xuyên suốt của Đảng và Nhà nước: không để bất kỳ ai bị bỏ lại phía sau trong việc tiếp cận dịch vụ y tế.

Đức Trân