NATO thảo luận tăng cường phòng không trước nguy cơ từ UAV và máy bay chiến đấu

Trụ sở NATO ở Brussels, Bỉ. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Cuộc họp giữa các Bộ trưởng quốc phòng NATO diễn ra ngày 15/10 tại Brussels (Bỉ) được cho là sẽ tập trung vào việc xử lý những “lỗ hổng” trong năng lực phòng thủ hiện nay.

Theo tờ Politico, trong những tuần gần đây, hàng loạt vụ UAV lạ xuất hiện trên không phận Bỉ, Đức, Đan Mạch và Na Uy; một số trường hợp bị theo dõi ở Romania và bắn hạ tại Ba Lan. Ngoài ra, ba tiêm kích MiG-31 được cho là của Nga cũng bay vào không phận Estonia trong vòng 12 phút, buộc NATO phải triển khai các biện pháp. Phía Moskva nhiều lần khẳng định các chuyến bay quân sự của Nga đều phù hợp với luật pháp quốc tế và không nhằm đe dọa an ninh khu vực.

Để ứng phó, NATO triển khai chương trình “Eastern Sentry”, tăng cường máy bay chiến đấu và hệ thống phòng không tại các quốc gia được coi là tuyến đầu. Trước đó vào hồi tháng 1, liên minh quan sư này từng thực hiện sứ mệnh“Baltic Sentry” nhằm giám sát khu vực sau các vụ nghi ngờ cáp ngầm dưới biển bị can thiệp, qua đó góp phần giảm số sự cố. Giới chức NATO kỳ vọng chương trình mới sẽ phát huy tác dụng răn đe, trong khi một số chuyên gia cảnh báo việc tăng cường hiện diện quân sự có thể làm tình hình an ninh khu vực trở nên phức tạp hơn.

Tuy nhiên, thách thức lớn hiện nay nằm ở quyền hạn của Tư lệnh Tối cao châu Âu (SACEUR), Đại tướng Mỹ Alexus Grynkewich, trong việc ra lệnh ứng phó khẩn cấp. Các nước thành viên NATO có thể áp đặt những “hạn chế quốc gia” đối với lực lượng của mình, khiến quá trình chỉ huy chung bị cho là thiếu linh hoạt. Đại sứ Mỹ tại NATO Matthew Whitaker nhấn mạnh, càng nhiều hạn chế, SACEUR càng khó phản ứng kịp thời trước tình huống. Washington kêu gọi giảm bớt rào cản này, song một số quốc gia vẫn muốn duy trì quyền kiểm soát trực tiếp để bảo đảm chủ quyền.

Tổng Thư ký NATO Mark Rutte khẳng định liên minh có đủ thẩm quyền hành động khi máy bay hoặc UAV gây ra mối đe dọa thực sự, đồng thời nhấn mạnh NATO luôn áp dụng cách tiếp cận kiềm chế, chỉ “hướng dẫn” các máy bay lạ ra khỏi không phận nếu chúng không trực tiếp gây nguy hiểm. Trong khi đó, Nga nhiều lần phản đối các chương trình tăng cường quân sự sát biên giới nước này, coi đó là hành động khiêu khích, làm gia tăng nguy cơ va chạm ngoài ý muốn.

Ngoài việc triển khai quân sự, các Bộ trưởng quốc phòng NATO còn bàn thảo giải pháp công nghệ, trong đó có xây dựng mạng lưới cảm biến nhiều tầng kết hợp hệ thống điều khiển ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Một quan chức NATO tiết lộ, khu vực Trung Âu đang được coi như “thử nghiệm” cho mô hình tích hợp này.

Liên minh châu Âu (EU) cũng đóng vai trò trong các sáng kiến quốc phòng. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen gần đây đề xuất xây dựng “bức tường UAV” bảo vệ các quốc gia tiền tuyến. Song kế hoạch này vẫn vấp phải ý kiến trái chiều trong EU, khi một số thành viên lo ngại chi phí lớn và nguy cơ kéo dài căng thẳng. NATO về cơ bản ủng hộ sự phối hợp với EU, nhưng nhấn mạnh quyền kiểm soát trang thiết bị vẫn phải thuộc về các nước thành viên và SACEUR.

Hoàng Anh/Báo Tin tức và Dân tộc