Nga triển khai tên lửa siêu vượt âm Oreshnik tại Belarus
Các nhà nghiên cứu Mỹ cho rằng Nga nhiều khả năng đang triển khai các tên lửa đạn đạo siêu vượt âm mới, có khả năng mang đầu đạn hạt nhân, tại một căn cứ không quân cũ ở miền Đông Belarus. Đánh giá này được đưa ra sau khi phân tích hình ảnh vệ tinh và theo một nguồn thạo tin của Mỹ.
Tổng thống Nga Vladimir Putin trước đó đã công khai ý định bố trí tên lửa tầm trung Oreshnik tại Belarus, với tầm bắn ước tính lên tới 5.500 km, song địa điểm cụ thể chưa từng được tiết lộ.
Việc triển khai loại vũ khí này được cho là sẽ tăng cường đáng kể năng lực tấn công của Nga trên khắp châu Âu, đồng thời nhấn mạnh xu hướng Moscow ngày càng dựa nhiều hơn vào sức răn đe hạt nhân nhằm ngăn NATO tiếp tục cung cấp cho Kiev các loại vũ khí có khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga.
Hình ảnh vệ tinh từ Planet Labs cho thấy vị trí mà Nga có khả năng đang bố trí tên lửa hành trình siêu thanh Oreshnik mang đầu đạn hạt nhân mới tại căn cứ không quân Krichev ở Belarus. Ảnh: Reuters
Đại sứ quán Nga tại Washington và Nhà Trắng hiện chưa đưa ra bình luận. Trong khi đó, hãng thông tấn nhà nước Belarus Belta dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Viktor Khrenin khẳng định việc triển khai Oreshnik sẽ không làm thay đổi cán cân quyền lực ở châu Âu và coi đây là “phản ứng” trước các hành động mà Minsk cho là mang tính “hiếu chiến” từ phương Tây.
Theo các nhà nghiên cứu Jeffrey Lewis thuộc Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury và Decker Eveleth của tổ chức phân tích CNA, hình ảnh do công ty vệ tinh thương mại Planet Labs cung cấp cho thấy nhiều dấu hiệu đặc trưng của một căn cứ tên lửa chiến lược Nga.
Hai chuyên gia cho biết họ “chắc chắn khoảng 90%” rằng các bệ phóng di động Oreshnik sẽ được bố trí tại một căn cứ không quân cũ gần thị trấn Krichev, cách Minsk khoảng 307 km về phía Đông và cách Moscow khoảng 478 km về phía Tây Nam.
Tên lửa Oreshnik từng được Nga thử nghiệm với đầu đạn thông thường nhằm vào mục tiêu ở Ukraine vào tháng 11/2024. Tổng thống Putin khi đó tuyên bố loại tên lửa này có tốc độ vượt Mach 10 và gần như không thể bị đánh chặn. Theo ông John Foreman, chuyên gia của Chatham House và cựu tùy viên quốc phòng Anh tại Moscow và Kiev, việc triển khai Oreshnik tại Belarus sẽ giúp Nga mở rộng tầm với sâu hơn vào châu Âu, đồng thời là phản ứng trực tiếp trước kế hoạch Mỹ dự kiến bố trí các tên lửa tầm trung thông thường, bao gồm vũ khí siêu vượt âm Dark Eagle, tại Đức từ năm tới.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh chỉ còn vài tuần nữa là Hiệp ước New START năm 2010 – thỏa thuận cuối cùng giữa Mỹ và Nga nhằm hạn chế triển khai vũ khí hạt nhân chiến lược sẽ hết hiệu lực. Sau cuộc gặp với Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko hồi tháng 12/2024, ông Putin cho biết Oreshnik có thể được triển khai tại Belarus trong nửa cuối năm nay, đánh dấu sự điều chỉnh chiến lược khi Nga lần đầu tiên đưa vũ khí hạt nhân ra ngoài lãnh thổ kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Ông Lukashenko mới đây cũng xác nhận những tên lửa đầu tiên đã được triển khai, dù không nêu rõ địa điểm và cho biết Belarus có thể tiếp nhận tối đa 10 tên lửa Oreshnik.
Tuy nhiên, theo đánh giá của các nhà nghiên cứu Mỹ, địa điểm gần Krichev chỉ đủ chỗ cho khoảng ba bệ phóng, cho thấy các hệ thống còn lại có thể được bố trí ở những vị trí khác. Phân tích hình ảnh vệ tinh cho thấy quá trình xây dựng tại đây diễn ra khẩn trương từ đầu tháng 8, với các dấu hiệu như điểm trung chuyển đường sắt quân sự được bảo vệ nghiêm ngặt và một bệ bê tông ở cuối đường băng được phủ đất, được cho là điểm phóng ngụy trang.
Theo ông Jeffrey Lewis, việc Nga đặt tên lửa hạt nhân ngoài lãnh thổ là một thông điệp chính trị rõ ràng, phản ánh mức độ phụ thuộc ngày càng lớn của Moscow vào răn đe hạt nhân trong bối cảnh đối đầu chiến lược với phương Tây tiếp tục leo thang.
