Ngăn chặn khai thác khoáng sản trái phép

Thủ đoạn tinh vi

Tình trạng khai thác, vận chuyển đất, đá, cát, sỏi trái phép làm vật liệu xây dựng thông thường không còn là vấn đề mới. Do siêu lợi nhuận, các đối tượng đã sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi để đối phó với lực lượng chức năng.

Một điểm khai thác khoáng sản trái phép

Cụ thể, chúng bố trí người quan sát, cảnh giới ngoài khu vực mỏ khai thác trái phép hoặc trước trụ sở các cơ quan chức năng. Khi phát hiện lực lượng kiểm tra đến, những người này lập tức gọi điện báo để đồng bọn tẩu tán, xóa dấu vết. Cũng có thông tin cho rằng một số đối tượng còn móc nối, quen biết với cán bộ, công chức trong cơ quan nhà nước, từ đó nắm được kế hoạch kiểm tra, giám sát nhằm đối phó, tẩu tán phương tiện, tang vật.

Chính vì vậy, tình trạng khai thác khoáng sản trái phép trở thành “căn bệnh trầm kha”, cứ xử lý xong vụ này lại phát sinh vụ khác. Năm 2024, chỉ tính riêng khu vực phía Đông Nam tỉnh, lực lượng công an đã phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính 431 vụ, gồm 111 vụ khai thác khoáng sản không có giấy phép và 320 vụ tàng trữ, vận chuyển, mua bán khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp. Đồng thời, đã khởi tố 19 vụ án với 37 bị can, trong đó, có 14 vụ án/29 bị can về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”, 2 vụ án/5 bị can về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong thi hành công vụ, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Ông Trần Văn Thanh, xã Hàm Liêm bức xúc: “Khi chưa sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính, chúng tôi phản ánh nhiều về tình trạng khai thác khoáng sản trái phép nhưng vẫn không chuyển biến. Xe chở đất, cát trái phép vẫn chạy trên tuyến Bình An, Liêm Thuận, quốc lộ 28 vào sáng sớm, né lực lượng chức năng, phóng bạt mạng làm đất cát vương vãi, rất nguy hiểm cho người dân và học sinh”.

Nhiều năm qua, trên địa bàn tỉnh đã xuất hiện những điểm khai thác khoáng sản trái phép, nổi cộm, gây bức xúc trong dư luận. Nổi bật như: khai thác cát trái phép trên sông Krông Nô; khai thác đá bazan ở xã Thuận An, Đắk Mil; khai thác vàng ở xã Quảng Hòa, Quảng Sơn... Dù tỉnh đã có nhiều chỉ đạo xử lý, lực lượng chức năng đã nhiều lần vào cuộc nhưng vẫn chưa thể ngăn chặn, xóa bỏ hết các điểm vi phạm này.

Xe xúc của đối tượng khai thác khoáng sản trái phép trích xuất từ camera

Siết chặt quản lý

Lâm Đồng là tỉnh có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú, đa dạng, trong đó, khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường phân bố rộng. Một số xã cũng từng xảy ra tình trạng khai thác trái phép như: Hàm Liêm, Sông Lũy, Sơn Mỹ, Tân Lập, Hàm Tân, Tân Hải…

Sau khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, nhiều chủ tịch xã bày tỏ lo ngại về vấn nạn này. Ông Nguyễn Văn Hùng - Chủ tịch UBND xã Hàm Liêm chia sẻ: “Hàm Liêm là địa bàn rất phức tạp về khai thác khoáng sản trái phép. Dù lực lượng chức năng đã tuần tra ngày đêm nhưng vẫn lọt đối tượng vi phạm. Ngoài tổ chức cảnh giới, khả năng các đối tượng còn móc nối với người trong cơ quan nhà nước. Hiện chúng tôi đã giao công an, quân sự, địa chính theo dõi, tuần tra khép kín và xử lý nghiêm từng trường hợp vi phạm”.

Nhận định của ông Hùng phù hợp với đánh giá của UBND tỉnh về thực trạng quản lý khoáng sản. Theo đó, đội ngũ cán bộ quản lý còn thiếu về số lượng, hạn chế về chuyên môn, trong khi việc phối hợp giữa các cấp, ngành chưa thật chặt chẽ. Hoạt động khai thác trái phép diễn ra ngày càng tinh vi, chủ yếu vào buổi tối, ngày nghỉ, lễ, tết, không có người canh gác, cảnh giới theo dõi, vì lợi nhuận mà bất chấp pháp luật.

Trước tình hình đó, công an các xã tăng cường trinh sát, nắm tình hình, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền biện pháp quản lý. UBND tỉnh cũng đã ban hành nhiều văn bản yêu cầu các ngành, địa phương bảo vệ, quản lý chặt khoáng sản chưa khai thác; xử lý đối tượng vi phạm nhằm bảo vệ nguồn khoáng sản, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của tỉnh và quốc gia.

Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị chính quyền cơ sở phải vào cuộc quyết liệt hơn, nắm rõ các điểm nóng, lập danh sách đối tượng khai thác, tàng trữ, vận chuyển, tiêu thụ khoáng sản trái phép. Đồng thời, xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động người dân cùng đấu tranh, tố giác vi phạm.

Nội dung này cũng được ngành nhấn mạnh trong văn bản gửi các địa phương sau khi báo chí phản ánh tình trạng khai thác khoáng sản trái phép tại phường 2 Bảo Lộc và xã Đam Rông 4. Sở yêu cầu: “UBND các phường, xã tăng cường chỉ đạo, kiểm tra, giải tỏa và xử lý nghiêm các vi phạm khai thác trái phép, không có giấy phép, các bãi tập kết; đồng thời, làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân để xảy ra tình trạng vi phạm kéo dài theo quy định hiện hành”.

Ninh Chinh .