Ngăn chặn tàu cá vi phạm khai thác IUU: Chính thức áp dụng Hệ thống truy xuất nguồn gốc khai thác thủy sản điện tử
Từ ngày 1/1/2026, chính thức áp dụng Hệ thống truy xuất nguồn gốc khai thác thủy sản điện tử; bắt buộc áp dụng Nhật ký khai thác điện tử đối với tàu đánh bắt nguồn lợi thủy sản có chiều dài lớn nhất từ 15m trở lên…
Tới đây, các cơ quan chức năng sẽ áp dụng nhiều biện pháp ngăn chặn tàu cá đánh bắt hải sản trái phép. ẢNH: H.N.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT), hiện nay năng lực của các cảng cá đã được công bố mở theo quy định của Luật Thủy sản năm 2017 vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu bốc dỡ, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác. Tại các lần kiểm tra, Ủy ban Châu Âu khuyến nghị xây dựng, đưa vào áp dụng Hệ thống truy xuất nguồn gốc khai thác thủy sản điện tử, Nhật ký khai thác điện tử, Nhật ký thu mua, chuyển tải thủy sản để số hóa toàn bộ quy trình truy xuất từ khi tàu cá xuất biến, khai thác trên biển, cập bến, bán sản phẩm, cấp các giấy tờ truy xuất theo quy định của pháp luật.
Đây chính là lý do để Bộ NNMT đưa ra thông báo, từ ngày 1/1/2026, chính thức áp dụng Hệ thống truy xuất nguồn gốc khai thác thủy sản điện tử; bắt buộc áp dụng Nhật ký khai thác điện tử đối với tàu đánh bắt nguồn lợi thủy sản có chiều dài lớn nhất từ 15m trở lên; Nhật ký thu mua, chuyển tải thủy sản điện tử đối với tàu hậu cần đánh bắt nguồn lợi thủy sản. Việc quy định bắt buộc này là cần thiết, đáp ứng yêu cầu của Ủy ban Châu Âu, phù hợp với chủ trương áp dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong lĩnh vực thủy sản.
Quyền Bộ trưởng Bộ NNMT Trần Đức Thắng giải thích, quy định trên nhằm khoanh vùng, thu hẹp phạm vi hoạt động của các tàu dịch vụ hậu cần, ngăn chặn trung chuyển trái phép trong vùng ven bờ, vùng lộng và vùng khơi, giảm áp lực khai thác ven bờ, vùng lộng, giúp phục hồi và tái tạo nguồn lợi thủy sản, giảm dần hoạt động chuyển tải các sản phẩm khai thác trên biển, đáp ứng kiểm soát theo chuỗi và chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Hiện vẫn chưa có quy định cho phép thực hiện việc xóa đăng ký tàu cá trong trường hợp tàu cá đã bị nước ngoài bắt giữ và xử lý vi phạm; tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình khi hoạt động trên biển liên tục được phát hiện trên hệ thống giám sát tàu cá trong thời gian từ 12 tháng trở lên từ ngày cơ quan có thẩm quyền thông báo bằng văn bản. Để có cơ sở dữ liệu về tàu cá rõ ràng, minh bạch, quản lý theo hướng hiện đại, đảm bảo truy xuất nguồn gốc, giám sát hiệu quả và đáp ứng các yêu cầu của quốc tế, đặc biệt với EC để gỡ “thẻ vàng” thì việc sửa đổi bổ sung các quy định về xóa đăng ký tàu cá là rất cần thiết trong việc thực hiện các quy định về thủy sản.
Lãnh đạo Bộ NNMT cho biết, để giải quyết các bất cập trên, mới đây, Bộ NNMT gửi tới Chính phủ các phương án tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai Luật Thủy sản năm 2017, các văn bản pháp luật quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định. Trong đó có phương án tăng mức phạt tiền xử phạt vi phạm hành chính đối với một số hành vi vi phạm IUU.
