Ngăn chặn vi phạm IUU, quyết tâm gỡ 'thẻ vàng'

Ban Chỉ huy Biên phòng cửa khẩu cảng Bà Rịa-Vũng Tàu, Bộ đội Biên phòng Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp với Cảnh sát Biển tuyên truyền chống khai thác IUU và tặng cờ Tổ quốc cho ngư dân phường Phước Thắng, Thành phố Hồ Chí Minh.

Nâng cao ý thức ngư dân

Ông Dư Trung Hoàng (ngụ phường Vũng Tàu) có 5 tàu đánh cá và dịch vụ hậu cần nghề cá, luôn chấp hành nghiêm túc các quy định trong chống khai thác IUU. Trước mỗi chuyến đi biển, ông kiểm tra cẩn thận các loại máy móc trên tàu, nhất là máy giám sát hành trình, từ kiểm tra niêm phong chì đến bật máy lên chạy thử. “Thời tiết từ cuối năm nhiều sóng gió, mưa bão, rất dễ mất tín hiệu. Tôi kiểm tra kỹ các loại máy móc xem còn tốt hay không để kịp thời chỉnh sửa, bảo đảm chuyến biển thuận lợi và không vi phạm chống khai thác IUU”, ông Hoàng nói.

Thay đổi của ngư dân là nhờ công tác tuyên truyền, vận động được triển khai thường xuyên với sự đồng hành, vào cuộc của cơ quan chức năng. Ngoài tuyên truyền trực tiếp, các phiên tòa lưu động tại khu dân cư còn giúp giáo dục ý thức ngư dân. Trong hai ngày 12, 13/11, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 đã phối hợp với các địa phương ven biển tổ chức 6 phiên tòa giả định, tọa đàm, trao đổi pháp luật về IUU. Nội dung xoay quanh các tội danh liên quan đến khai thác thủy sản trái phép, các quy định trong chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản.

Ông Nguyễn Văn Nhỏ, chủ phương tiện tại xã Long Hải chia sẻ: "Qua phiên tòa giả định, tôi được biết việc tháo thiết bị giám sát hành trình làm gián đoạn vận hành thiết bị giám sát hành trình tàu cá, xâm phạm đến cơ chế quản lý, giám sát và điều hành của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong lĩnh vực thủy sản. Tùy mức độ, hành vi này có thể bị xử lý hình sự nghiêm khắc”.

Ngoài ra, nhiều địa phương thường xuyên tổ chức các buổi ăn sáng, cà-phê sáng cùng ngư dân; tập huấn chuyển đổi số trong công tác khai báo thông tin xuất, nhập cảng, khai báo điện tử nhật ký khai thác, khắc phục mất kết nối… Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Long Hải Nguyễn Minh Tâm cho biết, xã đang triển khai các giải pháp quản lý tàu cá trên địa bàn để phục vụ công tác chống khai thác IUU.

Theo số liệu cập nhật của Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư thành phố, xã Long Hải hiện có 232/1.225 tàu cá không đủ điều kiện hoạt động; trong đó, 172 tàu cá đang đậu bờ tại 17 khu vực trong và ngoài xã, 61 tàu còn lại thuộc các diện thông báo mất tích, đậu bờ ngoài tỉnh nhưng chưa thực hiện thủ tục sang tên, đăng ký lại theo quy định hoặc chủ tàu đã ký tờ khai xóa đăng ký tàu cá… Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Nguyễn Minh Tâm đề nghị Đồn biên phòng Phước Tỉnh tuyệt đối không cho tàu không đủ điều kiện xuất bến. Phòng Kinh tế tổ chức kẻ, vẽ số cho 100% tàu cá, phối hợp Công an xã đi kiểm tra toàn bộ các bến “cóc” trên địa bàn xã.

Đồng thời, di dời số tàu cá không đủ điều kiện xuất bến tập kết tại một điểm để thuận tiện cho công tác quản lý. Lãnh đạo các ban, ấp phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động bà con ngư dân chấp hành đúng quy định trong khai thác, đánh bắt thủy sản, phòng ngừa và ngăn chặn tình trạng đánh bắt sai quy định từ sớm, từ xa.

Quyết tâm gỡ "thẻ vàng"

Ông Vũ Hồng Thuấn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Vũng Tàu thông tin: “Phường đang quản lý hơn 600 tàu cá. Chúng tôi kiên quyết không cho tàu thiếu chuẩn xuất bến. Bên cạnh răn đe, chính quyền vẫn duy trì hoạt động ăn sáng cùng ngư dân. Qua đó, cán bộ lồng ghép tuyên truyền quy định mới và động viên ngư dân bám biển bảo vệ chủ quyền. Nhờ các giải pháp đồng bộ, đến nay, không có trường hợp nào trên địa bàn vi phạm IUU”.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, tính đến tháng 11/2025, thành phố đã hoàn thành cấp giấy phép khai thác cho 4.267/4.267 (đạt 100%) tàu cá đủ điều kiện đi biển khai thác thủy sản đáp ứng quy định. Ngành chức năng đã rà soát, xóa đăng ký 54 tàu, thuyền đánh cá (do chìm đắm, mục nát...) trong tuần qua. Đối với 236 tàu, thuyền không đủ điều kiện cấp giấy phép khai thác, thành phố đã chỉ đạo xóa đăng ký và yêu cầu "khóa chặt" không cho đi biển khai thác.

Ngoài ra, tất cả tàu cá của thành phố và tàu cá các tỉnh, thành phố khác khi cập cảng hoặc trạm biên phòng thành phố đều được theo dõi, kiểm soát 100%. Về xử lý hình sự tàu cá có hành vi vi phạm IUU, Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết, tính đến nay, thành phố đã khởi tố hình sự 9 vụ án liên quan đến các hành vi vi phạm về IUU, trong đó có hành vi đánh bắt thủy sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

Trong 9 vụ, cơ quan chức năng đã xét xử, kết thúc 7 vụ án; 1 vụ sẽ chuyển Viện Kiểm sát nhân dân đề nghị truy tố theo quy định; 1 vụ mới xét xử cuối tháng 11/2025 là vụ tàu cá BV- 93481-TS, 9 thuyền viên bị lực lượng chức năng Indonesia bắt giữ tháng 8/2024. "Thành phố sẽ tiếp tục chỉ đạo xử lý nghiêm các hành vi vi phạm IUU, đưa ra xét xử công khai lưu động các vụ án hình sự ngư dân đưa tàu cá đánh bắt bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài tại các khu dân cư tập trung ngư dân.

Các cơ quan chức năng trực giám sát hành trình 24/7, kịp thời phát hiện tàu mất kết nối hoặc vượt ranh giới, hỗ trợ chủ tàu khôi phục tín hiệu, đưa tàu về vùng biển Việt Nam. Tàu mất kết nối không báo cáo sẽ bị đưa vào danh sách nguy cơ cao để xử lý”, bà Phạm Thị Na, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường khẳng định.

PHÚ MỸ