Ngành nông nghiệp khẳng định là trụ cột quan trọng trong phát triển kinh tế
Trong giai đoạn thế giới biến động mạnh mẽ từ năm 2021 đến nay, nông nghiệp và môi trường tiếp tục khẳng định là trụ cột quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. Ngành không chỉ bảo đảm an ninh lương thực, ổn định chính trị – xã hội, mà còn đi đầu trong chuyển đổi xanh, đóng góp quan trọng vào phục hồi và phát triển bền vững đất nước.
Thể hiện rõ là “trụ đỡ” của nền kinh tế
Ngay sau khi đại dịch COVID-19 được kiểm soát, kinh tế toàn cầu lại rơi vào vòng xoáy bất ổn bởi xung đột Nga – Ukraine, căng thẳng tại Trung Đông, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn và xu hướng điều chỉnh thuế toàn cầu. Cùng với đó là biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, khiến an ninh lương thực toàn cầu đứng trước nhiều nguy cơ. Với Việt Nam, dự báo mực nước biển tăng 32-76 cm vào năm 2100 có thể làm thu hẹp diện tích đất nông nghiệp, thiếu nguồn nước và gia tăng thiên tai.
Trong bối cảnh đó, nông nghiệp Việt Nam vẫn kiên cường vươn lên, giữ vai trò bệ đỡ của nền kinh tế. Giai đoạn 2021–2024, GDP nông nghiệp tăng bình quân 3,57%/năm; kim ngạch xuất khẩu nông sản tăng 10,3%/năm, đạt gần 63 tỷ USD năm 2024, đưa Việt Nam đứng thứ 15 thế giới và thứ 2 Đông Nam Á về xuất khẩu nông sản. Nông sản Việt Nam hiện đã có mặt tại 196 quốc gia và vùng lãnh thổ, góp phần duy trì xuất siêu, nâng cao nội lực kinh tế đất nước.
Đàn bò sữa được nuôi tại xã đảo Minh Châu (TP Hà Nội).
Không chỉ là “cỗ máy xuất khẩu”, nông nghiệp còn là nền tảng an sinh xã hội với khoảng 10 triệu hộ nông dân và hàng triệu hộ kinh doanh, doanh nghiệp dịch vụ nông thôn. Thu nhập bình quân nông thôn năm 2024 đạt 54 triệu đồng/người, tăng 1,3 lần so với 2020; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm còn 3,5%.
Chương trình xây dựng nông thôn mới tiếp tục tạo dấu ấn sâu sắc: Đến tháng 6/2025, 78,7% xã đạt chuẩn; hơn 1.500 thôn, bản đặc biệt khó khăn được công nhận đạt chuẩn. Các sản phẩm OCOP ngày càng đa dạng với 4.919 sản phẩm được chứng nhận, nâng cao giá trị bản địa và mở rộng thị trường tiêu thụ.
“Nhờ những định hướng đúng đắn của Đảng, những chính sách linh hoạt, hiệu quả, kịp thời, sự điều hành quyết liệt của Chính phủ nên trong giai đoạn này kinh tế nói chung đã tăng trưởng mạnh và nông nghiệp nói riêng luôn là điểm sáng và thể hiện rõ là “trụ đỡ” của nền kinh tế”, theo đánh giá của đại diện Viện Chiến lược, chính sách Nông nghiệp và Môi trường.
Chuyển đổi xanh - nền tảng phát triển bền vững
Trước yêu cầu tất yếu của thời đại, Việt Nam đã xác định chuyển đổi xanh và phát triển bền vững là hướng đi chiến lược. Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII ban hành Nghị quyết 19 khẳng định nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nông nghiệp là lợi thế, nền tảng bền vững của quốc gia, nông thôn là địa bàn phát triển kinh tế quan trọng, là không gian chính gắn với tài nguyên thiên nhiên, nền tảng văn hóa, xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của đất nước.
Cùng với đó, Chính phủ triển khai nhiều chính sách trọng điểm nhằm quản lý tài nguyên hiệu quả và bảo vệ môi trường. Việt Nam cam kết tại COP26 đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và đã sớm thể chế hóa bằng Nghị định 06/2022/NĐ-CP về giảm phát thải khí nhà kính và phát triển thị trường các-bon; Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh; Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu đến năm 2050.
Luật Đất đai 2024 tăng cường đấu giá, đấu thầu công khai, số hóa dữ liệu đất đai, đảm bảo khai thác nguồn lực đất bền vững. Luật Tài nguyên nước 2023 chuyển mạnh từ “quản lý khai thác” sang “quản lý vốn nước”, coi nước là tài sản công có giá trị kinh tế; yêu cầu phục hồi nguồn nước suy thoái và tăng cường an ninh nguồn nước quốc gia. Công tác quản lý khoáng sản siết chặt khai thác thô, ưu tiên chế biến sâu, phục hồi môi trường và phát triển kinh tế tuần hoàn khoáng sản.
Công tác bảo vệ môi trường được chú trọng, đổi mới mạnh mẽ với chủ trương xuyên suốt không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần. Ô nhiễm nông thôn, chất thải, rác thải nhựa được kiểm soát tốt hơn. Năng lượng tái tạo và các mô hình kinh tế tuần hoàn tăng trưởng vượt bậc, đóng góp tích cực vào giảm phát thải. Độ che phủ rừng tiếp tục được duy trì; hệ thống khu bảo tồn, di sản thiên nhiên được mở rộng và bảo vệ tốt hơn.
Năng lực dự báo, giám sát khí hậu, cảnh báo thiên tai được cải thiện đáng kể; thiệt hại về người và tài sản giảm mạnh so với 10 năm trước. Phương châm “4 tại chỗ” trong phòng chống thiên tai được quốc tế đánh giá cao.
Nhờ đó, nông nghiệp Việt Nam đang dịch chuyển từ tư duy sản xuất sang kinh tế nông nghiệp đa giá trị, coi trọng cả giá trị kinh tế, sinh thái, văn hóa và xã hội, từng bước bắt kịp xu thế phát triển của thế giới.
Từ những thành tựu đạt được có thể khẳng định: ngành nông nghiệp và môi trường tiếp tục là điểm sáng và là trụ cột quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. Không chỉ tạo động lực tăng trưởng và bảo đảm sinh kế cho hàng triệu hộ dân, ngành còn đi đầu trong bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu và nâng cao sức chống chịu của quốc gia trước những rủi ro toàn cầu.
