Ngành Tư pháp sẽ tiếp tục khẳng định vai trò 'trụ cột pháp quyền'

* Luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch TAT Law Firm: Ngành Tư pháp - trụ cột thể chế “thầm lặng”

Dưới góc nhìn của một luật sư hành nghề, tôi luôn coi ngành Tư pháp là một “trụ cột thể chế thầm lặng” - nơi không ồn ào như nghị trường hay tòa án, nhưng lại bền bỉ góp phần xây dựng nền móng pháp lý cho quốc gia. Suốt 80 năm qua, công tác tư pháp đã có những đóng góp thiết thực vào tiến trình phát triển đất nước, từ hoàn thiện hệ thống pháp luật, cải cách thủ tục hành chính, hỗ trợ pháp lý cho người dân và doanh nghiệp, đến phổ biến giáo dục pháp luật. Đó là nền tảng để xã hội vận hành công bằng và minh bạch hơn.

Từ thực tiễn hành nghề, tôi ghi nhận ngày càng rõ sự phối hợp hiệu quả giữa các tổ chức hành nghề luật sư và cơ quan tư pháp, đặc biệt trong hoạt động xây dựng chính sách, hỗ trợ pháp lý doanh nghiệp, kiểm soát rủi ro pháp lý và phổ biến kiến thức pháp luật trong cộng đồng.

Tuy nhiên, để ngành Tư pháp thực sự phát huy vai trò trong giai đoạn chuyển đổi số và hội nhập sâu, tôi kỳ vọng ngành sẽ tiếp tục đẩy mạnh số hóa toàn diện hoạt động tư pháp để tạo thuận lợi, minh bạch, tiết kiệm thời gian cho người dân và doanh nghiệp.

Cùng với đó mở rộng cơ chế tham vấn các chủ thể hành nghề, đặc biệt là đội ngũ luật sư trong quy trình xây dựng, thẩm định văn bản pháp luật. Ngành sẽ tập trung đầu tư chiều sâu cho nguồn nhân lực tư pháp, không chỉ giỏi nghiệp vụ mà còn giàu bản lĩnh và có tư duy cải cách. Có như vậy, ngành Tư pháp mới ngày càng vững, niềm tin pháp quyền trong xã hội ngày càng càng bền.

* Luật sư Phạm Văn Thảo, Giám đốc Công ty Luật TNHH Hưng Thịnh Việt Nam, Đoàn Luật sư TP Hà Nội: Các thủ tục hành chính tạo điều kiện rất thuận lợi cho người hành nghề luật sư

Trải qua 80 năm đồng hành cùng đất nước, vị trí, vai trò quan trọng của Bộ, ngành Tư pháp ngày càng được khẳng định. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự điều hành của Chính phủ, sự phối hợp chặt chẽ của cấp ủy, chính quyền các cấp và sự ủng hộ, tin cậy của Nhân dân, công tác tư pháp nói chung, vai trò của Bộ, ngành Tư pháp nói riêng ngày càng được củng cố, tăng cường và tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam.

Qua cuộc cách mạng về cải cách bộ máy, nhằm đảm bảo tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, Bộ, ngành Tư pháp đã triển khai một cách đồng bộ và đạt được những kết quả rất đáng tự hào, đảm bảo vai trò của Bộ Tư pháp với tư cách là cơ quan giúp Chính phủ quản lý Nhà nước nói chung về công tác xây dựng pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật và các hoạt động liên quan đến hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp. Từ đó, góp phần hình thành hệ thống pháp luật tương đối đồng bộ, công khai, minh bạch, dễ tiếp cận, cơ bản điều chỉnh tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội; tạo nền tảng pháp lý để phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế của đất nước. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý được triển khai rộng rãi, với nhiều phương thức đa dạng, góp phần nâng cao ý thức pháp luật cho nhân dân và tinh thần thượng tôn pháp luật trong xã hội. Đội ngũ cán bộ làm công tác pháp luật, tư pháp từng bước trưởng thành, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao trong tình hình mới.

Dưới góc độ luật sư, tôi thấy công tác quản lý hoạt động bổ trợ tư pháp của Bộ Tư pháp trong thời gian vừa qua đạt rất nhiều kết quả đáng khen ngợi. Đặc biệt, các thủ tục liên quan đến hoạt động đào tạo, bồi dưỡng diễn ra ngày càng đa dạng, phong phú và chất lượng. Các thủ tục hành chính về hoạt động quản lý, cấp chứng chỉ hành nghề luật sư trong thời gian vừa qua tạo điều kiện rất thuận lợi cho người hành nghề, qua đó nâng cao chất lượng đội ngũ luật sư, thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội trong thời gian vừa qua.

Bước sang kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình, đất nước Việt Nam phải có vai trò, vị thế trên trường quốc tế, nhìn ở mọi khía cạnh, cùng kiến tạo môi trường pháp lý lành mạnh, công khai, minh bạch, hướng tới lợi ích cao nhất của mọi người dân trên thế giới. Tôi tin tưởng rằng trong thời gian tới, Bộ, ngành Tư pháp sẽ luôn phát huy tinh thần đoàn kết, trí tuệ và đổi mới, sáng tạo; vượt qua mọi khó khăn, thách thức; hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, thực sự là “người gác cổng” của hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

* Luật sư Hà Thị Khuyên, Văn phòng Luật sư Nhân Chính (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội): Tăng cường phối hợp, giám sát để pháp luật thực sự trở thành công cụ bảo vệ công lý và phát triển bền vững

Trải qua 80 năm hình thành và phát triển, ngành Tư pháp Việt Nam đã khẳng định vị trí không thể thay thế trong bộ máy Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Từ những ngày đầu lập quốc, lập pháp, ngành Tư pháp vừa đặt nền móng cho việc xây dựng pháp luật, vừa trực tiếp tham mưu giúp Chính phủ ban hành các văn bản quy phạm pháp luật đầu tiên, bảo đảm kỷ cương và trật tự xã hội trong bối cảnh đất nước còn non trẻ.

Trong suốt chặng đường ấy, công tác tư pháp đã có nhiều đóng góp to lớn: hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện, phù hợp với tiến trình đổi mới, hội nhập; công tác xây dựng, thẩm định văn bản quy phạm pháp luật ngày càng được nâng cao chất lượng; các hoạt động bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hộ tịch, công chứng, giám định, quản lý hành nghề luật sư… được triển khai đồng bộ, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.

Ngành Tư pháp thực sự là “người gác cửa pháp luật”, góp phần bảo đảm sự minh bạch, công bằng trong điều hành xã hội. Điều quan trọng hơn, thành tựu ấy có được nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Tư pháp, các cơ quan tư pháp địa phương với các cơ quan trong hệ thống chính trị. Sự đồng hành của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án, Viện kiểm sát, các tổ chức xã hội và chính quyền địa phương đã tạo nên sức mạnh tổng hợp để pháp luật không chỉ dừng trên giấy mà đi vào đời sống, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của Nhân dân.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, cách mạng công nghệ, sự biến đổi kinh tế - xã hội đặt ra yêu cầu mới cho ngành Tư pháp là pháp luật phải vừa bảo đảm tính ổn định, vừa thích ứng linh hoạt; công tác quản lý nhà nước về bổ trợ tư pháp, thi hành án dân sự, công chứng, luật sư… cần tiếp tục chuyên nghiệp, minh bạch hơn; sự phối hợp liên ngành phải được nâng lên tầm chủ động, hiệu quả, tránh chồng chéo, hình thức.

Từ góc nhìn thực tiễn, tôi có mong muốn và đề xuất lớn nhất là ngành Tư pháp cần tiếp tục đổi mới tư duy, nâng cao năng lực dự báo, hoàn thiện hệ thống pháp luật theo hướng đồng bộ, khả thi và dễ tiếp cận; đẩy mạnh chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính tư pháp; coi sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp là thước đo chất lượng phục vụ. Đồng thời, cần tăng cường cơ chế phối hợp, giám sát và kiểm soát quyền lực, để pháp luật thực sự trở thành công cụ bảo vệ công lý và phát triển bền vững. Với nền tảng 80 năm lịch sử và khát vọng đổi mới, ngành Tư pháp chắc chắn sẽ tiếp tục khẳng định vai trò “trụ cột pháp quyền”, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của dân, do dân và vì dân.

* Luật sư Nguyễn Văn Tuấn - Giám đốc,Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật Sư TP Hà Nội): 80 năm là thời khắc đặt ra những yêu cầu đổi mới mang tính bước ngoặt

Trải qua 80 năm hình thành và phát triển, Bộ, ngành Tư pháp đã chứng minh vị thế là một trong những thiết chế nòng cốt, trụ cột của hệ thống chính trị - pháp luật nước ta. Nếu như trong giai đoạn đầu, ngành Tư pháp chủ yếu đảm nhiệm vai trò “hậu cần” pháp lý cho các quyết sách của Nhà nước, thì đến nay, vai trò ấy đã vươn lên một tầm cao mới - mang tính kiến tạo và định hướng, trực tiếp tham gia vào việc hoạch định chính sách, xây dựng pháp luật và bảo đảm sự vận hành kỷ cương pháp lý của quốc gia.

Điều dễ nhận thấy là mọi lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội đều gắn bó chặt chẽ với hoạt động của ngành Tư pháp. Ngành không chỉ làm nhiệm vụ tham mưu, soạn thảo, mà còn thực sự trở thành “người gác cửa” của hệ thống pháp luật - kiểm tra, thẩm định, đánh giá tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất và tính khả thi của các văn bản trước khi đi vào thực tiễn. Chính sự bền bỉ và nỗ lực đó đã góp phần quan trọng vào việc bảo đảm pháp luật là công cụ tối thượng điều chỉnh xã hội, đồng thời khẳng định vị trí xứng đáng của ngành Tư pháp trong tiến trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Trong bối cảnh hiện nay, hội nhập quốc tế và chuyển đổi số chính là “phép thử” toàn diện đối với ngành Tư pháp. Về hội nhập, yêu cầu đặt ra là hệ thống pháp luật Việt Nam phải ngày càng tiệm cận với chuẩn mực quốc tế, vừa đáp ứng cam kết quốc tế, vừa giữ gìn được bản sắc, nguyên tắc cơ bản của nền pháp luật nước nhà. Trong bối cảnh các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới liên tục được ký kết, ngành Tư pháp cần chủ động kiến tạo thể chế, để pháp luật Việt Nam không bị động chạy theo, mà trở thành công cụ dẫn dắt, bảo vệ lợi ích quốc gia, đồng thời tạo dựng môi trường pháp lý ổn định, minh bạch cho các nhà đầu tư, doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Về chuyển đổi số, đây là nhiệm vụ kép, vừa là cơ hội, vừa là thách thức. Cơ hội ở chỗ ngành Tư pháp có thể hiện đại hóa toàn diện quy trình quản lý, thủ tục hành chính, dịch vụ công, xây dựng kho dữ liệu pháp luật thống nhất, minh bạch, dễ tiếp cận, tạo điều kiện để pháp luật thực sự gần gũi với người dân và doanh nghiệp. Nhưng đồng thời, chuyển đổi số cũng đặt ra thách thức lớn về an ninh dữ liệu, quyền con người trong môi trường mạng, cũng như yêu cầu xây dựng khung pháp lý điều chỉnh các quan hệ xã hội mới phát sinh từ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, thương mại điện tử xuyên biên giới…

Có thể nói, cả hội nhập quốc tế và chuyển đổi số đều đòi hỏi ngành Tư pháp phải thay đổi tư duy từ “tham mưu, quản lý” sang “kiến tạo, dẫn dắt”. Đây là thời điểm then chốt để ngành khẳng định bản lĩnh, tiếp nối truyền thống 80 năm và vươn lên thực sự trở thành lực lượng tiên phong trong công cuộc cải cách thể chế, góp phần đưa đất nước tiến nhanh, tiến vững chắc trên con đường hội nhập và phát triển.

Kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Tư pháp không chỉ là dịp để nhìn lại những thành tựu đã đạt được, mà quan trọng hơn, đây là thời khắc đặt ra những yêu cầu đổi mới mang tính bước ngoặt. Với tư cách là một luật sư trực tiếp hành nghề, tôi kỳ vọng ngành Tư pháp sẽ có những cải cách mang tính đột phá ở ba phương diện:

Thứ nhất, nâng cao chất lượng hệ thống pháp luật. Chúng ta không thiếu luật, nghị định hay thông tư; cái thiếu chính là tính minh bạch, tính thống nhất và khả năng thực thi trong thực tiễn. Bộ, ngành Tư pháp cần kiên quyết góp phần loại bỏ chồng chéo, mâu thuẫn, để pháp luật thực sự trở thành công cụ hiệu quả, dễ hiểu, dễ áp dụng.

Thứ hai, lấy quyền con người, quyền công dân và lợi ích chính đáng của doanh nghiệp làm trung tâm. Mọi chính sách, quyết định quản lý nhà nước phải được thẩm định dưới góc độ bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân. Đây chính là bước chuyển từ tư duy “quản lý” sang “phục vụ”, phù hợp với tinh thần của Nhà nước pháp quyền hiện đại.

Thứ ba, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong toàn ngành. Không chỉ dừng ở việc số hóa thủ tục, cần hình thành các nền tảng dữ liệu pháp luật mở, minh bạch, dễ tiếp cận, qua đó góp phần nâng cao niềm tin của người dân, doanh nghiệp đối với hệ thống pháp luật.

Tôi tin rằng, nếu thực hiện được những yêu cầu trên, ngành Tư pháp sẽ tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang 80 năm, thực sự trở thành “người gác cửa công lý” và là điểm tựa vững chắc cho sự phát triển của đất nước. Đó cũng là cách để ngành khẳng định vị thế, sứ mệnh và bản lĩnh trong giai đoạn hội nhập sâu rộng và đổi mới toàn diện hiện nay.

Hồng Mây - Kim Quy - Hương Giang