Ngày 1/7, sự khởi đầu cho một kỷ nguyên hành chính kiến tạo, tận tâm vì dân

Cơ hội đổi mới tư duy quản trị

Thưa ông, từ ngày 1/7, chính quyền địa phương theo mô hình mới sẽ chính thức vận hành sau sắp xếp. Là một đại biểu Quốc hội, ông cảm nhận thế nào về thời khắc được xem là dấu mốc lịch sử trong cải cách tổ chức bộ máy nhà nước?

Tôi nghĩ rằng, thời khắc ngày 1/7/2025 đánh dấu một cột mốc lịch sử trọng đại trong tiến trình cải cách tổ chức bộ máy nhà nước, một bước chuyển mình chưa từng có kể từ khi nước ta thống nhất.

Việc chính quyền địa phương theo mô hình mới – chỉ còn hai cấp là tỉnh và xã, chính thức vận hành không đơn thuần là sắp xếp lại địa giới hành chính hay tinh gọn bộ máy, mà sâu xa hơn, đó là sự thể hiện mạnh mẽ của khát vọng xây dựng một nền hành chính hiện đại, hiệu lực, hiệu quả, gần dân và phục vụ nhân dân tốt hơn.

Là một đại biểu Quốc hội, tôi cảm nhận rất rõ ý nghĩa đặc biệt của thời khắc này. Nó giống như một cánh cửa mới vừa mở ra, đưa đất nước bước vào một giai đoạn phát triển mới với kỳ vọng đổi mới toàn diện tư duy quản lý, cách thức vận hành chính quyền và phương thức phục vụ nhân dân.

Đại biểu Quốc hội Bùi Hoài Sơn.

Tôi tin rằng, quyết tâm chính trị rất cao, sự đồng thuận của nhân dân và sự chuẩn bị kỹ lưỡng trong suốt thời gian qua sẽ giúp chúng ta vượt qua giai đoạn đầu với tinh thần chủ động, linh hoạt, kiên cường.

Đây không chỉ là một cải cách về mặt tổ chức mà là sự khởi đầu cho một kỷ nguyên hành chính kiến tạo, tận tâm vì dân, mỗi quyết định đều đến gần hơn với cuộc sống, mỗi chính sách đều mang theo nhịp đập của thực tiễn.

Cá nhân ông kỳ vọng nhất về điều gì từ mô hình chính quyền địa phương hai cấp từ ngày 1/7?

Điều tôi kỳ vọng lớn nhất từ mô hình chính quyền địa phương hai cấp là khả năng tạo ra một bước ngoặt thực sự trong hiệu quả quản trị và phục vụ người dân. Khi bỏ tầng nấc trung gian (cấp huyện), chúng ta đang hướng tới một bộ máy hành chính gọn nhẹ, phản ứng nhanh và gần dân hơn. Ở đó, mỗi quyết định sẽ không còn bị chậm trễ vì phải “qua nhiều cửa”, mỗi nhu cầu của người dân sẽ được lắng nghe và giải quyết ở cấp gần nhất một cách trực tiếp, hiệu quả và có trách nhiệm hơn.

Tôi cho rằng, đây không chỉ là một thay đổi về mặt hình thức tổ chức mà chính là một cơ hội để đổi mới tư duy quản trị: Từ quản lý sang phục vụ, từ mệnh lệnh hành chính sang lắng nghe, đồng hành.

Trong thời đại chuyển đổi số, khi công nghệ cho phép kết nối trực tiếp từ Trung ương đến tận người dân, thì chính quyền 2 cấp sẽ càng có điều kiện để vận hành linh hoạt, minh bạch và hiệu quả hơn. Những mô hình thử nghiệm về chính quyền số, dịch vụ công trực tuyến, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ…sẽ có “đất diễn” rộng hơn trong cơ cấu mới này.

Những mô hình thử nghiệm về chính quyền số, dịch vụ công trực tuyến... sẽ có “đất diễn” rộng hơn (Ảnh minh họa).

Tôi tin rằng, nếu được triển khai một cách bài bản, thận trọng nhưng dứt khoát, đây sẽ là bước ngoặt để chính quyền địa phương không còn là “người đại diện hành chính”, mà trở thành “người bạn đồng hành” của người dân, kiến tạo phát triển, chứ không đơn thuần chỉ điều hành. Và khi đó, hiệu quả phục vụ nhân dân sẽ trở thành thước đo chân thực nhất cho sự thành công của mô hình này.

Vượt lên khỏi lối tư duy nhiệm kỳ, cục bộ địa phương

Ngày 30/6, các địa phương sẽ công bố nhân sự chủ chốt được chỉ định sau sắp xếp cấp tỉnh, xã. Làđại biểu dân cử, ông kỳ vọng gì vào đội ngũ lãnh đạo mới tại các tỉnh, thành phố, xã, phường sau hợp nhất? Theo ông, họ cần mang theo tinh thần, tư duy như thế nào?

Việc công bố đội ngũ nhân sự chủ chốt ở địa phương sau sắp xếp vào ngày 30/6 không chỉ là một bước đi mang tính thủ tục hành chính, mà còn là thời điểm gửi gắm niềm tin rất lớn của Đảng, Nhà nước và nhân dân vào những người sẽ đảm nhiệm vai trò “đầu tàu” tại các địa phương trong giai đoạn hoàn toàn mới.

Với vai trò là đại biểu dân cử, tôi kỳ vọng sâu sắc rằng, đội ngũ lãnh đạo được lựa chọn lần này không chỉ hội đủ phẩm chất, năng lực mà quan trọng hơn, phải mang trong mình một tinh thần cải cách thực chất, một tư duy phục vụ đầy trách nhiệm và khát vọng kiến tạo.

Sau hợp nhất, địa bàn rộng hơn, dân số đông hơn, phức tạp hơn, đòi hỏi người đứng đầu phải không ngừng nâng cao năng lực quản trị điều hành, bản lĩnh chính trị và sự nhạy bén trước những thay đổi của thời cuộc. Họ cần vượt lên khỏi lối tư duy nhiệm kỳ, cục bộ địa phương, để nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện hơn, như những “kiến trúc sư trưởng” của một giai đoạn phát triển mới.

Điều tôi mong mỏi nhất là họ giữ được sự gần dân, trọng dân, hiểu dân. Vì chính trong giai đoạn chuyển giao này, nếu không làm tốt công tác dân vận, dễ dẫn đến khoảng cách, thậm chí là xáo trộn tâm lý người dân.

Tư duy mà đội ngũ lãnh đạo mới cần mang theo, theo tôi, đó là tư duy hội nhập, tư duy đổi mới, tư duy hành động. Không làm theo lối cũ trong “vỏ mới”, mà phải thực sự đổi mới cả cách tiếp cận, cách tổ chức và cách truyền cảm hứng.

Trong lòng mỗi người dân, mỗi xã phường sau sáp nhập là cả một bề dày văn hóa, lịch sử, truyền thống, nên càng phải ứng xử một cách tinh tế, linh hoạt, đầy trách nhiệm. Bởi lẽ, nhiệm vụ quan trọng nhất lúc này là kết nối con người, hòa hợp vùng đất, khơi dậy niềm tin và khát vọng cùng nhau kiến thiết một tương lai mới – vững vàng, đoàn kết và phát triển.

Cần thiết thí điểm bí thư kiêm chủ tịch xã, phường

Trong phiên thảo luận ở tổ tại kỳ họp thứ 9 vừa qua, ông từng đề xuất thí điểm mô hình bí thư kiêm chủ tịch xã, phường. Đến giờ,ông có tiếp tục bảo lưu quan điểm này không?

Vâng, đến thời điểm hiện tại, tôi vẫn bảo lưu và càng thêm tin tưởng vào tính cần thiết của việc thí điểm mô hình bí thư kiêm chủ tịch xã, phường, đặc biệt trong bối cảnh chúng ta đang tổ chức lại chính quyền địa phương theo hướng tinh gọn, hiệu lực và hiệu quả hơn.

Đây không phải là sự chồng chéo quyền lực như nhiều người từng lo ngại, mà nếu được thiết kế thể chế hợp lý, đây sẽ là một bước tiến nhằm thống nhất đầu mối lãnh đạo, tăng cường trách nhiệm cá nhân, giảm trung gian trong chỉ đạo, điều hành.

Thời khắc ngày 1/7/2025 đánh dấu một cột mốc lịch sử trọng đại trong tiến trình cải cách tổ chức bộ máy nhà nước (Ảnh minh họa)

Thực tiễn ở một số nơi đã cho thấy, khi người đứng đầu cấp xã đồng thời đảm nhiệm vai trò lãnh đạo Đảng và chính quyền, nếu có năng lực và đạo đức tốt, sẽ tạo nên sự nhất quán trong triển khai nhiệm vụ, tiết kiệm thời gian xử lý công việc, tránh tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giữa hai vai trò.

Tuy nhiên, mô hình này chỉ phát huy hiệu quả khi đi kèm với những điều kiện bảo đảm như cơ chế giám sát quyền lực chặt chẽ, quy trình bổ nhiệm minh bạch, đánh giá năng lực định kỳ, và đặc biệt phải chọn được đúng người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

"Tổ phản ứng nhanh" ở từng cấp

Khi một bộ máy mới bắt đầu vận hành, thường sẽ khó tránh khỏi những trục trặc ban đầu. Theo ông, cần chuẩn bị những gì để xử lý linh hoạt, kịp thời các tình huống phát sinh, đảm bảo vận hành thông suốt và ổn định?

Khi một bộ máy mới bắt đầu vận hành, việc xuất hiện những trục trặc ban đầu là điều khó tránh khỏi. Đó là quy luật của mọi sự đổi mới, đặc biệt là đổi mới có tính chất căn cơ và toàn diện như tổ chức lại chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp.

Vấn đề không nằm ở chỗ có xảy ra trục trặc hay không, mà ở chỗ chúng ta chủ động dự liệu, phản ứng linh hoạt và giải quyết kịp thời như thế nào. Một cải cách thành công không phải là không có vấn đề, mà là biết “giải bài toán mới” bằng tư duy mới, cách làm mới.

Theo tôi, điều đầu tiên cần chuẩn bị là một kịch bản điều hành chủ động và có phương án ứng phó theo từng tình huống cụ thể. Đó có thể là sự quá tải công việc ở cấp xã khi sáp nhập, là sự xáo trộn trong tâm lý cán bộ, là những khoảng trống trong phối hợp liên cấp, hay đơn giản là người dân chưa kịp làm quen với địa chỉ hành chính mới. Tất cả cần được lường trước và có “tổ phản ứng nhanh” ở từng cấp, đặc biệt với cấp tỉnh, để kịp thời tháo gỡ, không để “vết nứt nhỏ” trở thành “vấn đề lớn”.

Đồng thời, cần đảm bảo vận hành thông tin minh bạch, nhất quán và gần dân. Mỗi sự thay đổi đều cần được giải thích rõ ràng, dễ hiểu, gần gũi và có lộ trình thông tin cụ thể tới người dân. Sự đồng thuận của người dân chính là nguồn lực lớn nhất để bộ máy mới hoạt động trơn tru. Đừng để những hiểu lầm nhỏ làm chệch hướng những quyết tâm lớn.

Bên cạnh đó, phải chăm lo đến yếu tố con người. Cán bộ, công chức chính là “bộ vi xử lý” của bộ máy. Chính phủ cần chỉ đạo sát sao công tác rà soát, bố trí, sắp xếp lại cán bộ một cách công tâm, minh bạch, lấy năng lực và tín nhiệm làm thước đo. Đồng thời, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng quản lý theo mô hình mới, đặc biệt là kỹ năng ứng xử với tình huống phát sinh tại cơ sở.

Và cuối cùng, nhưng không kém phần quan trọng, là tinh thần dám làm, dám chịu trách nhiệm. Chúng ta không thể có một bộ máy mới vận hành suôn sẻ bằng tâm lý rụt rè, cầu toàn. Cần khuyến khích cán bộ các cấp mạnh dạn thử nghiệm, đề xuất sáng kiến, và sẵn sàng rút kinh nghiệm từ thực tiễn. Đó cũng là cách để cải cách không chỉ “sống trên giấy”, mà đi vào đời sống bằng sự mềm mại, nhân văn và gần gũi.

Bộ máy mới có thể khởi đầu bằng những bước đi chậm rãi, nhưng nếu được chuẩn bị tốt, chắc chắn sẽ tạo nên những bước chuyển mình dài hơi, mạnh mẽ – vì mục tiêu cuối cùng vẫn là phục vụ nhân dân một cách hiệu quả hơn, gần gũi hơn và đáng tin cậy hơn.

Trân trọng cảm ơn ông !

Luân Dũng