Nghệ sỹ thị giác Đỗ Hiệp: Hồn bướm mơ Tiên

Đỗ Hiệp trả lời phỏng vấn giữa khuôn viên Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Flamingo. (Ảnh: Flamingo)

Sinh năm 1984, Đỗ Hiệp là một nghệ sỹ thị giác hoạt động năng nổ, làm việc với nhiều chất liệu khác nhau để phục vụ ý tưởng sáng tạo.

Tác phẩm của anh thường đậm chất cá tính, màu sắc rực rỡ, tươi vui, trông vừa hồn nhiên mà cũng rất đương đại.

Tháng 11 này, anh giới thiệu tác phẩm mới nhất tại triển lãm Art In The Forest (AIF) nhân dịp kỷ niệm 10 năm hành trình nghệ thuật giữa rừng thông.

Một kẻ rong chơi giữa cõi trần

Đỗ Hiệp là kiểu người gặp một lần rất khó để quên, vì anh… chói quá. Tôi nhớ mãi lần đầu tiên gặp anh, Hiệp đeo một chiếc kính phản quang màu xanh, mặc quần xanh lá, đi đôi giày xanh rực, áo họa tiết đủ màu.

Đến chiếc xe anh đi cũng màu cam chói lọi, giống như một lon Fanta di động. Hiệp để đầu nấm, hai tay đút túi quần, nụ cười thường trực trên môi, lúc nào cũng thong dong, nhàn nhã.

Đến cả giọng nói của anh cũng uể oải, êm ái với cách nhả từ chậm rãi như thể trên đời chẳng có gì phải vội. Trong lúc chờ đợi tác phẩm lắp đặt, Hiệp thản nhiên nằm duỗi mình dưới tán thông xanh và ngủ say như một đứa trẻ.

Giống như chính tác giả, tác phẩm anh mang đến triển lãm Art In The Forest lần này nổi bần bật giữa màu nâu gỗ của rừng thông.

Đó là một bức tượng cao một mét ba, ngang ba mét sáu, mông cong, ngực nở, đôi cánh trải dài, sặc sỡ như sắc cầu vồng. Bức tượng trông vừa có chút gì đó…khêu gợi, vừa thật hài hước, tinh nghịch, y như tính cách của người sáng tạo.

Hiệp chia sẻ tác phẩm nằm trong mạch sáng tác của anh gắn liền với hình ảnh Tiên nữ - một ám ảnh đẹp đẽ từ thuở ấu thơ. Cơ duyên bắt đầu từ nhiều năm trước, khi Hiệp còn là một cậu bé, được bố dắt vào Bảo tàng Mỹ thuật trên đường Nguyễn Thái Học.

Ông bố, vốn cũng là một họa sỹ, mải mê ngắm nhìn các tác phẩm nghệ thuật, để mặc cậu con trai lang thang một mình trong ngôi nhà Pháp cổ.

Không gian vắng lặng, tiếng cầu thang gỗ cọt kẹt, những bức tượng đồ sộ ẩn hiện trong cảnh tranh tối tranh sáng, tất thảy đều khiến Hiệp hoảng sợ.

Cho đến khi bước chân của Hiệp đưa anh đến một bức tượng tiên nữ với đôi cánh bay, Hiệp mới thoát khỏi nỗi sợ hãi, chỉ còn lại cảm giác trầm trồ kinh ngạc: Sao Tiên đẹp thế, nhẹ nhàng thế!

Lớn lên, Hiệp lại bắt gặp hình ảnh Tiên nữ trên những cột, kèo, vì, xà ở khắp những ngôi đình mà anh có dịp ghé thăm. “Các cụ đục đẽo hết ở trên ấy, đó là đời sống, đó là hoan ca, đó là âm nhạc, là tình yêu, là xã hội. Hình ảnh Tiên nữ là một thứ luôn thoát ra khỏi tất cả những câu chuyện ở đấy. Kể cả trần tục hay vui buồn, hỉ nộ, ái ố, đều có những hình ảnh Tiên nữ bay lên, Tiên nữ hái hoa,…rất là đẹp,” Đỗ Hiệp nhớ lại.

Hiệp nhận xét hình ảnh tiên nữ của Việt Nam là một thứ văn hóa không hề bị lai tạp, hay nhuốm màu thần bí giống Tiên nữ trong văn hóa Trung Hoa. Tiên ở Việt Nam vẫn rất là đời, vẫn áo mớ ba mớ bảy, quàng khăn nhiều màu, tay múa những điệu múa cổ, đôi cánh dang rộng nhiều màu sắc. “Ở đình, những người chạm khắc đều là những người thợ của làng, họ đục đẽo một cách đầy ngẫu hứng, vì thế mọi thứ đều rất dung dị, đời thường.”

Đình là một không gian linh thiêng, nhưng hình ảnh Tiên nữ ở đấy rất phóng khoáng, tự do, vượt thoát khỏi vòng lễ giáo thông thường. Chính điều này đã truyền cảm hứng để Hiệp sáng tác một loạt tác phẩm về những người có cánh.

“Cánh là tượng trưng cho những gì bay bổng, nhẹ nhàng, những thứ khao khát, ước ao. Những lúc vui, lúc buồn thì những đôi cánh ấy có thể giúp mình thoát ra khỏi chỗ này, chỗ kia. Tác phẩm này được tôi nhấn mạnh với đôi cánh rộng, giống như một đường chân trời mới. Người ta có thể tương tác với nó, ngồi lên nó, có thể dang tay ra và thử ướm mình vào đường chân trời ấy xem những cảm xúc của mình ở một nơi khác, một vị trí khác sẽ như thế nào,” Đỗ Hiệp chia sẻ.

Tác phẩm được tạo tác bằng inox mạ bảy màu, bóng bẩy với sắc hồng tím chủ đạo, trở thành một điểm nhấn tươi vui trong khuôn viên Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Flamingo (FCAM).

Khi tâm hồn được nghệ thuật chắp cánh

Được góp mặt trong Art In The Forest năm nay khiến Hiệp hào hứng: “Số 10 là con số rất đẹp. Tôi cảm thấy hân hoan vì được đồng hành cùng các thầy cô và các bậc tiền bối trong triển lãm lần này. Đây cũng là cơ hội để tôi đưa tác phẩm ra một không gian mới hơn, cũng là một thử thách đem đến nhiều cảm xúc mới lạ.”

Tác phẩm của Đỗ Hiệp được trưng bày giữa rừng thông. (Ảnh: Flamingo)

“Ở một nơi khác” được đặt giữa rừng thông Đại Lải, cách đó không xa là các tác phẩm của các nhà điêu khắc Lê Thị Hiền, Hoàng Mai Thiệp, Phạm Đình Tiến... Mỗi người một phong cách, một màu sắc riêng biệt, đem đến nhiều bất ngờ thú vị cho những vị khách vãng lai, dạo bước dưới tán thông xanh.

Đỗ Hiệp đánh giá cao vai trò của Art In The Forest và Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Flamingo đối với mỹ thuật Việt Nam: “Art In The Forest ra đời tạo ra một sự thay đổi rất lớn. Mọi người nhìn vào Art In The Forest và cũng mong muốn có được những không gian như thế. Ở đây có một sự tâm huyết, một sự đầu tư và một ý thức rất lớn về nghệ thuật cộng đồng. Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Flamingo là điểm đến rất hấp dẫn ở thời điểm hiện tại và tôi hy vọng trong tương lai sẽ có nhiều hơn nữa những mô hình như Art In The Forest.”

Hiệp chia sẻ thêm, Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Flamingo vẫn là lựa chọn đầu tiên của anh khi cần giới thiệu với bạn bè quốc tế về điêu khắc Việt Nam. Giờ đây, tác phẩm của anh góp phần khiến bộ sưu tập của FCAM ngày càng thêm giàu có và đa dạng.

Trong không gian mở giữa rừng thông, “Ở một nơi khác” không chỉ là một điểm dừng thị giác, mà còn là lời mời gọi bước vào thế giới tưởng tượng của chính người xem. Ở đó, đôi cánh rực rỡ như đưa ta về một miền ký ức trong trẻo, đồng thời đặt ra một khả thể mới cho nghệ thuật: nghệ thuật có thể vừa chơi đùa, vừa sâu sắc; vừa mang hơi thở dân gian, vừa hòa vào nhịp đập đương đại.

Trong hành trình kỷ niệm 10 năm của Art In The Forest, sự hiện diện của Đỗ Hiệp, với năng lượng trẻ trung, tinh thần tự do và một cái nhìn khác biệt, như một mảnh ghép màu sắc bổ sung cho bức tranh chung. Và biết đâu, cũng từ đôi cánh ấy, mỗi vị khách khi rời rừng thông sẽ mang theo cho mình một chút nhẹ bẫng, một chút vui tươi, một chút khao khát được “ở một nơi khác” - nơi tâm hồn được vượt thoát, bay cao.

(Vietnam+)