Nghị định mới về khuyến công:Bước hoàn thiện chính sách trong bối cảnh phát triển mới

Yêu cầu thực tiễn phải sửa đổi

Sau 10 năm ban hành Nghị định số 45/2012/NĐ-CP, có thể thấy công tác chỉ đạo, quán triệt, triển khai các hoạt động khuyến công được quan tâm thực hiện ở cả Trung ương và địa phương và nhanh chóng phát huy hiệu quả.

Việc ban hành Nghị định mới về khuyến công được xem là bước điều chỉnh kịp thời, bảo đảm chính sách bắt nhịp với yêu cầu phát triển. Ảnh: Hoàng Dương

Công tác khuyến công ngày càng được chuẩn hóa, đi vào nền nếp. Các hoạt động triển khai được thực hiện hiệu quả hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho địa phương và đơn vị thực hiện các đề án, qua đó hỗ trợ và khuyến khích cơ sở công nghiệp nông thôn đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh. Các mô hình trình diễn kỹ thuật, hoạt động đào tạo nghề, ứng dụng máy móc tiên tiến hay khuyến khích sản xuất sạch hơn đã mang lại nhiều hiệu quả rõ rệt, tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, đóng góp vào xây dựng nông thôn mới.

Tuy vậy, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, những quy định trong Nghị định 45 dần bộc lộ hạn chế; nhất là hiện nay, cơ cấu tổ chức chính quyền địa phương đã thay đổi với sự rút gọn và phân định rõ ràng giữa cấp tỉnh, cấp xã. Các chủ trương, định hướng về phát triển công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp của Đảng và Nhà nước đã có sự điều chỉnh đáng kể, dịch chuyển mạnh sang kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số. Trong khi đó, một số khái niệm, nguyên tắc và cơ chế hỗ trợ tại Nghị định 45 không còn phù hợp.

Tại Hội nghị tổng kết 10 năm thi hành Nghị định số 45, lãnh đạo Bộ Công thương cũng đã nêu rõ, khung pháp lý của hoạt động khuyến công cần được tiếp tục hoàn thiện, phải đủ mạnh và khả thi để tạo động lực phát triển bền vững công nghiệp nông thôn trong giai đoạn mới. Đồng thời đề nghị nghiên cứu, sửa đổi toàn diện nghị định, khắc phục các vướng mắc trong cơ chế phối hợp, phân cấp, cũng như tăng cường yếu tố đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong hoạt động khuyến công.

Trước yêu cầu thực tiễn phải thay đổi, các đơn vị chức năng thuộc Bộ đã nghiên cứu, sửa đổi trình Bộ để Bộ trình và được Chính phủ phê duyệt, ban hành Nghị định số 235/2025/NĐ-CP ngày 27/8/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 45 (Nghị định 235). Đây là bước điều chỉnh kịp thời, bảo đảm chính sách khuyến công bắt nhịp với yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.

Ưu tiên cho cơ sở do phụ nữ, người dân tộc thiểu số làm chủ

Nghị định số 235 có hiệu lực từ ngày 15/10/2025 với nhiều điểm mới phù hợp hơn, thực chất hơn trong bối cảnh hiện nay.

Theo đó, Nghị định đã mở rộng và cụ thể hóa cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ kinh doanh trực tiếp đầu tư sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp; bổ sung cơ sở áp dụng sản xuất sạch hơn, tiêu dùng bền vững, hay doanh nghiệp đầu tư hạ tầng cụm công nghiệp. Nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú cũng được ghi nhận là đối tượng thụ hưởng chính sách.

Ngoài những ngành truyền thống như chế biến nông - lâm - thủy sản, cơ khí, dệt may, da giày, Nghị định cũng đã bổ sung các ngành công nghệ cao, công nghiệp sạch, tiết kiệm năng lượng, công nghiệp môi trường, năng lượng thân thiện môi trường được hưởng chính sách khuyến công.

Áp dụng sản xuất sạch hơn, sản xuất và tiêu dùng bền vững; xử lý môi trường tại các cụm công nghiệp, cơ sở công nghiệp nông thôn; ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số.

Bên cạnh đó, Nghị định 235 mở rộng, đa dạng hơn nội dung hoạt động như hỗ trợ đào tạo nghề gắn với nhu cầu thực tế; xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật, ứng dụng công nghệ mới; phát triển sản phẩm công nghiệp nông thôn qua hội chợ, triển lãm, bình chọn sản phẩm tiêu biểu; hỗ trợ nghệ nhân bảo tồn và phát triển nghề thủ công mỹ nghệ; xúc tiến đầu tư phát triển cụm công nghiệp gắn với xử lý môi trường…

Về cơ chế tài chính và tổ chức thực hiện, Nghị định làm rõ hơn trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước từ trung ương đến địa phương; thay thế, bãi bỏ những quy định đã lỗi thời, không còn phù hợp. Các đề án khuyến công đã được phê duyệt trước thời điểm Nghị định có hiệu lực vẫn tiếp tục triển khai, bảo đảm tính ổn định và không gây gián đoạn cho hoạt động tại địa phương.

Nghị định 235 quy định về ngành nghề ưu tiên trong hoạt động khuyến công, bao gồm các lĩnh vực như: công nghiệp cơ khí, hóa chất phục vụ nông nghiệp; chế biến nông - lâm - thủy sản; công nghiệp hỗ trợ; sản xuất sạch hơn và tiêu dùng bền vững. Đồng thời, ưu tiên các chương trình chuyển đổi số, phát triển sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, sản phẩm công nghiệp chủ lực, mũi nhọn, trọng điểm và sản phẩm sử dụng nguyên liệu tại chỗ, có tiềm năng xuất khẩu. Ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, thủ công mỹ nghệ truyền thống có nguy cơ mai một cũng được quan tâm.

Đặc biệt, quy định mới bổ sung ưu tiên hỗ trợ cơ sở do phụ nữ làm chủ, sử dụng nhiều lao động nữ, lao động yếu thế và người dân tộc thiểu số khi nhiều cơ sở cùng đáp ứng điều kiện; điều này sẽ tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng hơn, đồng thời khuyến khích phát triển bao trùm.

Doanh nghiệp cũng sẽ được hưởng lợi từ cơ chế phân cấp mới khi Bộ Công thương trực tiếp phê duyệt chương trình khuyến công quốc gia, giảm thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian tiếp cận chính sách.

Trúc Oanh