Nghị quyết 72-NQ/TW: mở lối phát triển bền vững cho y tế

Thưa Bộ trưởng, Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển của ngành y tế và sức khỏe người dân Việt Nam?

- Sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi con người và của toàn xã hội. Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tiếp tục thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng đối với sức khỏe của mỗi người dân để hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh. Mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh, nâng cao thể chất, ý thức bảo vệ sức khỏe và chủ động phòng ngừa bệnh tật trong toàn xã hội, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển đất nước giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan

Đây là Nghị quyếtcó ý nghĩa chiến lược, toàn diện và lâu dài, mang tính chất hành động, là “Nghị quyết để thực hiện Nghị quyết” với nhiều chính sách bổ sung, tăng cường, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối trước đây, đưa ra những nhiệm vụ và giải pháp “đột phá”. Nghị quyết được ban hành nhằm tháo gỡ, khơi thông các “điểm nghẽn”, “nút thắt”, khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước và kỳ vọng của Nhân dân, hướng đến hai mục tiêu chiến lược 100 năm thành lập Đảng vào năm 2030 và 100 năm giành độc lập đất nước vào năm 2045.

Đây là Nghị quyết của đổi mới và hành động. Xin Bộ trưởng cho biết, những nội dung cốt lõi của Nghị quyết, đặc biệt đâu là các nhiệm vụ, giải pháp mang tính “đột phá” trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân?

- Nghị quyết xác định 5 quan điểm, 5 nhóm mục tiêu cụ thể đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp đột phá và trách nhiệm trong tổ chức thực hiện. Trong đó, nghị quyết tập trung vào các quan điểm, mục tiêu cốt lõi, những nhiệm vụ, giải pháp mang tính “đổi mới”, “đột phá”. Cụ thể:

Thứ nhất, nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân là mục tiêu, động lực, nhiệm vụ chính trị hàng đầu giữ vị trí ưu tiên trong các chiến lược, chính sách phát triển, là vấn đề lớn, bao trùm nhiều lĩnh vực, thuộc trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và mọi người dân.

Thứ hai, nhấn mạnh vai trò của y tế dự phòng, y tế cơ sở.

Thứ ba, nâng cao y đức, phát triển nhân lực y tế chất lượng, đồng bộ, đáp ứng sự hài lòng của người bệnh và hội nhập quốc tế.

Thứ tư, đẩy mạnh cải cách tài chính y tế và phát triển hiệu quả, bền vững chính sách bảo hiểm y tế để làm nền tảng hướng đến “miễn viện phí” cho người dân.

Thứ năm, đột phá về phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện trong chăm sóc sức khỏe.

Thứ sáu, đột phá về phát triển y tế tư nhân, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển y tế.

Một trong những điểm nhấn quan trọng của Nghị quyết số 72-NQ/TW là chuyển trọng tâm từ “chữa bệnh” sang “phòng bệnh”, lấy y tế dự phòng và y tế cơ sở làm nền tảng và người dân sẽ được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng, quản lý sức khỏe toàn diện ngay tại Trạm Y tế xã. Vậy làm thế nào để y tế dự phòng, y tế cơ sở có thể đảm đương được trọng trách này này, thưa Bộ trưởng?

- Để hiện thực hóa chủ trương này, Bộ Y tế tập trung triển khai một số nhóm giải pháp đột phá. Chất lượng dịch vụ và hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế phụ thuộc vào 3 yếu tố quan trọng là nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị và cơ chế tài chính.

Về nhân lực, y tế cơ sở, y tế dự phòng sẽ ưu tiên bố trí, huy động nguồn lực, có cơ chế, chính sách vượt trội để phát triển nhân lực bảo đảm đồng bộ về số lượng, chất lượng, cơ cấu, nhất là nhân lực ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trao đổi về công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân cùng các thầy thuốc, y bác sĩ.

Trạm Y tế xã sẽ được củng cố, bảo đảm cơ cấu nhân lực, đủ số lượng bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ; duy trì đội ngũ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố, cô đỡ thôn bản, cộng tác viên dân số theo chức năng, nhiệm vụ. Trong giai đoạn 2025-2030, mỗi năm các địa phương luân phiên, luân chuyển, điều động ít nhất 1.000 bác sĩ về làm việc có thời hạn tại trạm y tế cấp xã; bổ sung bác sĩ cơ hữu tại trạm y tế cấp xã, đến năm 2027 có ít nhất từ 4-5 bác sĩ, đến năm 2030 có đủ bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ.

Công tác đào tạo sẽ được đặc biệt quan tâm, Bộ Y tế sẽ triển khai quyết liệt, hiệu quả Đề án đào tạo, bồi dưỡng bác sĩ tạo nguồn cho trạm y tế cấp xã, đặc biệt cho các xã vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo; tập trung đầu tư phát triển một số cơ sở đào tạo lĩnh vực sức khỏe chất lượng cao ngang tầm khu vực. Bộ Y tế sẽ thực hiện đào tạo chuyên sâu đặc thù trình độ sau đại học thuộc hệ thống giáo dục quốc dân trong lĩnh vực sức khỏe do Bộ Y tế quản lý.

Về cơ sở vật chất, thuốc, thiết bị y tế cơ bản sẽ được bảo đảm cung ứng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo. 100% Trạm Y tế xã được đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị y tế cơ bản theo chức năng, nhiệm vụ.

Về cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Trạm Y tế xã được tổ chức theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập, bảo đảm cung ứng dịch vụ cơ bản, thiết yếu về phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám bệnh, chữa bệnh và các dịch vụ chăm sóc xã hội. Ngân sách nhà nước bảo đảm kinh phí chi thường xuyên và đầu tư cho y tế cơ sở, y tế dự phòng. Có cơ chế tài chính phù hợp để huy động mọi nguồn lực xã hội đầu tư cho lĩnh vực dịch vụ sự nghiệp y tế công. Ngân sách nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong bảo đảm tài chính, đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị y tế cho y tế cơ sở, y tế dự phòng, chăm sóc sức khỏe cho người thuộc đối tượng chính sách xã hội, một số đối tượng đặc thù và ở khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo, lĩnh vực tâm thần, pháp y, pháp y tâm thần, hồi sức cấp cứu, giải phẫu bệnh và một số đối tượng đặc thù.

Có thể nói, những giải pháp này đều nhằm hiện thực hóa tinh thần “đổi mới, sáng tạo, tăng tốc, bứt phá” mà Nghị quyết đã đặt ra, để mỗi người dân Việt Nam được chăm sóc, bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện, từ dự phòng đến điều trị. Trạm y tế xã sẽ có điều kiện để nâng cao năng lực chuyên môn và chất lượng cung ứng dịch vụ, thu hút và tạo niềm tin đối với người dân.

Nhân lực y tế, y đức và chính sách đãi ngộ đặc biệt cho đội ngũ thầy thuốc là nội dung được Nghị quyết số 72-NQ/TW nhấn mạnh. Bộ trưởng có thể cho biết những giải pháp cụ thể để vừa thu hút, vừa giữ chân và phát huy năng lực của đội ngũ cán bộ y tế trong giai đoạn tới?

- Thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tập trung vào 3 nhóm giải pháp lớn.

Về đào tạo và phát triển nhân lực, Bộ Y tế sẽ tập trung đầu tư phát triển một số cơ sở đào tạo sức khỏe chất lượng cao ngang tầm khu vực, đồng thời mở rộng chính sách hỗ trợ học phí, học bổng cho sinh viên y khoa, nhất là những người cam kết phục vụ ở tuyến cơ sở, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo.

Việc tạo chính sách thu hút để cán bộ y tế yên tâm gắn bó lâu lâu, toàn tâm toàn ý với công việc là hết sức quan trọng, vì vậy cần có chính sách đãi ngộ, hỗ trợ đủ mạnh, thiết thực cho đội ngũ làm công tác dự phòng và y tế cơ sở. Do đó, Nghị quyết đã xác định các chính sách ưu đãi tương xứng với quan điểm nghề y là nghề đặc biệt, phải được đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt.

Bác sĩ, bác sĩ y học dự phòng, dược sĩ được xếp lương từ bậc 2 của chức danh nghề nghiệp được tuyển dụng; thực hiện chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội cho đội ngũ nhân viên y tế trực tiếp làm chuyên môn tại Trạm Y tế xã, cơ sở y tế dự phòng; nâng mức phụ cấp ưu đãi nghề lên mức tối thiểu 70% cho người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại Trạm Y tế xã, cơ sở y tế dự phòng. 100% cho người thường xuyên và trực tiếp làm chuyên môn y tế tại Trạm Y tế xã, cơ sở y tế dự phòng ở khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khan. Đây thực sự là cú hích, tạo động lực cho nhân viên y tế tuyến đầu.

Bộ Y tế sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để thể chế hóa các giải pháp này nhằm sớm được triển khai thực hiện. Các chính sách ưu đãi vượt trội trong đào tạo và sử dụng cũng sẽ giúp thu hút mạnh mẽ và nâng cao chất lượng nhân lực y tế ở cơ sở, tạo điều kiện để đội ngũ cán bộ y tế yên tâm công tác, phục vụ Nhân dân.

Về môi trường hành nghề và y đức cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định về tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp của cán bộ y tế; đổi mới và tăng cường giáo dục y đức, kiến thức pháp luật trong đào tạo khối ngành sức khỏe; cải thiện môi trường làm việc, bảo đảm an toàn, giảm áp lực cho nhân viên y tế; đổi mới cách thức quản lý cung ứng dịch vụ y tế theo chất lượng đầu ra, đáp ứng sự hài lòng của cả người bệnh và nhân viên y tế. Ngành y tế tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng để phòng chống bạo hành y tế.

Xin cảm ơn Bộ trưởng!

Hà Linh