Nghị quyết 72-NQ/TW: Xây dựng nền y tế nhân văn, hiện đại, lấy người dân làm trung tâm

Tại tọa đàm “Triển khai thực hiện Nghị quyết số 72-NQ/TW điều trị, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân” do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp với Bệnh viện Từ Dũ TP Hồ Chí Minh tổ chức ngày 30/10, các đại biểu nhận định: Nghị quyết số 72-NQ/TW đã trở thành kim chỉ nam cho đổi mới toàn diện hệ thống y tế, khẳng định bước chuyển quan trọng từ tư duy “chữa bệnh” sang “chủ động phòng bệnh”, lấy người dân làm trung tâm của mọi chính sách và hoạt động y tế.

Củng cố “người gác cổng” sức khỏe cộng đồng

Theo TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị đặt ra mục tiêu rõ ràng: Từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ và sàng lọc miễn phí ít nhất một lần mỗi năm; đến năm 2030, được hưởng các dịch vụ y tế cơ bản miễn phí trong phạm vi bảo hiểm y tế. Đây là bước tiến lớn về an sinh y tế, thể hiện quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc chăm lo sức khỏe nhân dân.

Ông Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì buổi tọa đàm.

Sau đại dịch COVID-19, TP Hồ Chí Minh rút ra bài học sâu sắc rằng chỉ khi y tế cơ sở đủ mạnh, hệ thống y tế mới có thể trụ vững trước khủng hoảng. Từ đó, Thành phố kiên định triển khai mô hình 3 trụ cột: y tế cơ sở là “người gác cổng”, y tế dự phòng là “lá chắn đầu tiên” và y tế chuyên sâu là “bệ đỡ kỹ thuật”, làm nền tảng cho hệ thống y tế đô thị hiện đại, hiệu quả và bền vững.

Theo đó, Thành phố đã triển khai đồng bộ nhiều đề án trọng điểm như: phát triển y tế cộng đồng; củng cố Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Hồ Chí Minh; xây dựng mạng lưới cộng tác viên sức khỏe cộng đồng; phát triển y tế thông minh và hồ sơ sức khỏe điện tử toàn dân. Kết quả bước đầu cho thấy hiệu quả rõ rệt, tỷ lệ bác sĩ mới tốt nghiệp chọn công tác tại tuyến y tế cơ sở tăng từ 9% (năm 2023) lên 37% (năm 2025); lượt khám bảo hiểm y tế tại tuyến cơ sở trong 6 tháng đầu năm 2025 tăng 30% so với cùng kỳ năm trước.

TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu cho rằng, những kết quả này khẳng định nỗ lực không ngừng của TP Hồ Chí Minh trong việc đổi mới và phát triển y tế cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng dân số, sức khỏe và đời sống người dân. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, hệ thống y tế cơ sở của Thành phố vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.

TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh thông tin về thực trạng và giải pháp phát triển mạng lưới y tế cơ sở tại Thành phố.

Cụ thể, tỷ lệ bác sĩ tại trạm y tế chỉ đạt khoảng 25% so với định mức, trong khi nhiều trạm có cơ sở vật chất xuống cấp, khoảng 40% chưa đạt chuẩn quốc gia; cơ chế tài chính còn phụ thuộc lớn vào ngân sách, chưa có tư cách pháp nhân và tài khoản riêng, làm hạn chế tính chủ động trong hoạt động; tỷ lệ người dân lựa chọn khám bệnh ban đầu tại trạm y tế còn thấp, chỉ đạt 15 - 20%, nguyên nhân chủ yếu do thiếu nhân lực, cơ sở vật chất hạn chế và thể chế chưa linh hoạt.

Vận dụng tinh thần Nghị quyết số 72-NQ/TW, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đã kiến nghị 5 nhóm giải pháp trọng tâm nhằm khắc phục những tồn tại, hướng tới xây dựng hệ thống y tế cơ sở hiện đại, công bằng, hiệu quả và gần dân. Trong đó, đáng chú ý là đề xuất “nghĩa vụ y tế cơ sở”: mỗi bác sĩ trong 10 năm đầu hành nghề có ít nhất một năm công tác tại tuyến y tế cơ sở.

Tỷ lệ người dân lựa chọn khám bệnh ban đầu tại trạm y tế vẫn thấp.

Bên cạnh đó, Thành phố đề xuất trao quyền tự chủ tài chính từng phần cho trạm y tế, thống nhất mức giá dịch vụ giữa các tuyến và ban hành quy chế hỗ trợ chuyên môn bắt buộc. Theo đó, mỗi bệnh viện tuyến trên sẽ hỗ trợ từ ba đến năm trạm y tế, góp phần nâng cao chất lượng chuyên môn và hiệu quả hoạt động của tuyến y tế cơ sở.

“Tinh thần Nghị quyết 72 đang được cụ thể hóa bằng những chương trình hành động thực chất, hướng đến nền y tế nhân văn, hiện đại, lấy người dân làm trung tâm. Với quyết tâm chính trị cao và sự chỉ đạo sâu sát của Thành ủy, UBND Thành phố, ngành y tế TP Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục đi đầu, trở thành mô hình điểm trong thực hiện Nghị quyết 72, góp phần bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân”, TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu khẳng định.

Tại tọa đàm, ông Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, nhấn mạnh Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị được ban hành trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, với yêu cầu ngày càng cao về chất lượng cuộc sống, phúc lợi xã hội và sức khỏe con người là nguồn lực quý giá nhất của quốc gia. Theo đó, ông khẳng định: “Y tế cơ sở phải là nền tảng, là ‘người gác cổng’ của hệ thống y tế quốc gia. Khi y tế cơ sở mạnh, người dân được chăm sóc tốt hơn, bệnh viện tuyến trên giảm tải và chi phí xã hội được tiết kiệm đáng kể”.

Tự chủ tài chính là "chìa khóa" phát triển y tế bền vững

Cùng với y tế cơ sở, cơ chế tự chủ tài chính được xem là động lực then chốt để hệ thống y tế phát triển đồng bộ, hiện đại và hội nhập quốc tế. Ông Trần Ngọc Hải, Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ cho biết, Bệnh viện Từ Dũ là đơn vị sự nghiệp công lập tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư, bắt đầu thực hiện tự chủ tài chính từ Nghị định 43 năm 2007 và sau đó là các nghị định, quyết định kế thừa. Thành công về tài chính đã tạo nền tảng vững chắc để bệnh viện phát triển các kỹ thuật phức tạp, tiệm cận trình độ quốc tế.

Ngày 30/10, Bệnh viện Từ Dũ TP Hồ Chí Minh khánh thành 3 công trình trọng điểm với gần 2.000m² hạ tầng kỹ thuật cao, đầu tư từ Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp của bệnh viện.

Mức thặng dư luôn duy trì ổn định, cho phép bệnh viện trích quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp hơn 300 tỷ đồng (năm 2024) và dự kiến 360 tỷ đồng (năm 2025), từ đó thu nhập của nhân viên cũng tăng đáng kể, như năm 2024 tăng 30% so với 2023. Nguồn lực này được tái đầu tư mạnh mẽ vào trang thiết bị hiện đại như máy MRI 3.0 và hệ thống siêu âm Voluson Expert, giúp chẩn đoán chính xác các dị tật từ trong bào thai.

Nổi bật nhất là việc phối hợp với Bệnh viện Nhi đồng 1 triển khai thành công kỹ thuật thông tim can thiệp bào thai, cứu sống các trẻ bị dị tật tim bẩm sinh nặng. Nhờ đầu tư đồng bộ, Bệnh viện Từ Dũ đạt được những con số ấn tượng như: phẫu thuật an toàn tuyệt đối cho trên 200.000 ca mổ trong 5 năm qua và giữ tỷ lệ tử vong mẹ ở mức 4 ca/100.000 ca sinh, thấp hơn đáng kể so với các nước phát triển (7 - 9 ca/100.000 ca sinh).

Êkip bác sĩ thực hiện ca can thiệp tim bào thai. Ảnh: BV

Bác sĩ chuyên khoa II Mai Đức Huy, Phó Giám đốc phụ trách Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn cũng cho rằng, Nghị quyết 72 đã vạch ra tầm nhìn chiến lược cho y tế Việt Nam trong giai đoạn mới, hướng đến hệ thống vừa hiện đại, vừa công bằng, bảo đảm mọi người dân được tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản miễn phí hoặc với chi phí hợp lý. Theo bác sĩ Mai Đức Huy, tự chủ tài chính bệnh viện công lập là xu thế tất yếu, nhưng không thể vận hành tách rời mà phải đặt trong tổng thể chính sách bảo hiểm y tế, an sinh xã hội và quản trị minh bạch.

Thực tiễn tại Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn cho thấy, nếu triển khai đồng bộ các giải pháp từ đa dạng hóa nguồn thu, cải cách BHYT, thiết lập quỹ hỗ trợ bệnh nhân nghèo, tối ưu hóa quản lý tài chính đến gắn kết với y tế cơ sở thì tự chủ tài chính không chỉ là động lực phát triển bệnh viện, mà còn là phương thức hiện thực hóa sứ mệnh nhân văn của ngành y tế: bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Còn tại Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TP Hồ Chí Minh, theo TS Lê Thị Thanh Nguyện, Phó Giám đốc Bệnh viện, việc thực hiện cơ chế tự chủ tài chính từ năm 2007 đến nay đã mang lại kết quả tích cực, tăng hiệu quả hoạt động và tính chủ động trong quản trị tài chính.

“Tự chủ giúp bệnh viện từng bước gia tăng nguồn thu từ dịch vụ sự nghiệp, mở rộng liên doanh - liên kết đầu tư trang thiết bị hiện đại, nâng cao năng lực chẩn đoán và điều trị; đồng thời đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ y tế được cải thiện rõ rệt. Bệnh viện cũng chủ động cơ cấu lại bộ máy, tuyển dụng nhân sự linh hoạt, gắn phát triển chuyên môn với đào tạo, bồi dưỡng nhân lực, tạo tâm lý ổn định và gắn bó lâu dài của đội ngũ y, bác sĩ", TS Lê Thị Thanh Nguyện cho biết.

Theo Thiếu tướng, PGS.TS, Thầy thuốc nhân dân Nguyễn Hồng Sơn, Phó Chủ tịch Hội đồng chuyên môn bảo vệ sức khỏe cán bộ Trung ương miền Nam, nguyên Giám đốc Bệnh viện Quân y 175,TP Hồ Chí Minh luôn giữ vị trí hàng đầu cả nước về hạ tầng, trang thiết bị, nhân lực và năng lực chuyên môn. "Để thực hiện hiệu quả Nghị quyết 72 trong bối cảnh đổi mới hành chính hiện nay, TP Hồ Chí Minh cần đẩy nhanh tiến độ, hành động quyết liệt, song song với xây dựng quy hoạch tổng thể hệ thống y tế làm rõ vai trò, chức năng, nhiệm vụ giữa các tuyến, giữa y tế công lập - ngoài công lập, giữa y học dự phòng, điều trị và phục hồi chức năng" ông nhấn mạnh.

Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn cũng đề xuất, cần có những đột phá biến TP Hồ Chí Minh trở thành trung tâm đào tạo nguồn nhân lực y tế chất lượng cao của khu vực và quốc tế, đồng thời mở rộng hợp tác, thu hút đầu tư trong lĩnh vực đào tạo, nghiên cứu, ứng dụng y khoa hiện đại.

Bài và ảnh: Đan Phương/Báo Tin tức và Dân tộc