Nghị quyết 72 và kỳ vọng đổi thay toàn diện ngành y tế

Tổng Bí thư Tô Lâm vừa thay mặt Bộ Chính trị ký ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW về các giải pháp đột phá trong bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Nghị quyết đặt mục tiêu từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí ít nhất 1 lần/năm, có sổ sức khỏe điện tử để quản lý suốt vòng đời, từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế.

Đến năm 2030, người dân được miễn viện phí cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế; 100% trạm y tế xã được đầu tư đồng bộ về cơ sở vật chất, thiết bị và nhân lực. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt trên 95% dân số vào năm 2026 và tiến tới toàn dân vào năm 2030.

Tầm nhìn đến năm 2045, Việt Nam hướng tới hệ thống y tế hiện đại, công bằng, bền vững, lấy phòng bệnh làm ưu tiên, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của nhân dân.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nhấn mạnh,Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị vừa ban hành về chăm sóc sức khỏe toàn dân, từ nay đến năm 2030 và các giai đoạn tiếp theo có ý nghĩa rất lớn, thể hiện rõ nét sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với sức khỏe nhân dân. Đây cũng là Nghị quyết có ý nghĩa chiến lược trong tiến trình chuẩn bị cho Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV - đặc biệt trong việc định hình chính sách an sinh, y tế và phát triển con người như một trụ cột của phát triển bền vững.

“Con người là trên hết, sức khỏe là số một. Muốn đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trí tuệ và chất lượng nguồn nhân lực thì sức khỏe chính là nền tảng, là cốt lõi. Ngoài việc bảo đảm an sinh xã hội, Đảng và Nhà nước còn đặc biệt chú trọng chăm sóc sức khỏe nhân dân, từ y tế ban đầu, kiểm soát dịch bệnh, phòng chống bệnh tật đến khám và điều trị. Đây là sự quan tâm rất thiết thực”, ông Phạm Văn Hòa cho biết.

Ngày nay, mọi tầng lớp nhân dân - từ nghèo, trung bình, khá giả đến giàu có - đều rất quan tâm đến sức khỏe. Do đó, việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 72 là một bước tiến vượt bậc, lo cho dân. Từ chỗ phải tự chi trả chi phí y tế, từng bước chuyển sang giảm chi phí, tiến tới được khám sức khỏe định kỳ miễn phí.

“Tôi cho rằng đây là một bước “nhảy vọt”, tạo đà, tạo đòn bẩy để chuẩn bị cho Nghị quyết Đại hội XIV sắp tới, giúp toàn dân hiểu, quan tâm và đồng thuận”, đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh tầm quan trọng của Nghị quyết 72 và cho biết, bên cạnh bảo đảm an sinh xã hội, Nghị quyết còn đặt trọng tâm vào chăm sóc sức khỏe nhân dân, từ y tế ban đầu, kiểm soát dịch bệnh, phòng chống bệnh tật đến khám và điều trị.

Theo ông Hòa, Nghị quyết 72 cũng nhấn mạnh việc chăm lo chế độ, chính sách cho đội ngũ thầy thuốc, đặc biệt ở tuyến cơ sở. Đây là vấn đề rất cần thiết, vì chỉ khi chính sách phù hợp thì bác sĩ mới toàn tâm toàn ý lo cho bệnh nhân.

“Hiện nay, vẫn còn tình trạng “chân trong, chân ngoài”: bác sĩ vừa làm ở bệnh viện công, vừa mở phòng mạch tư để tăng thu nhập. Thực tế, ở miền Nam, sau 5-7 năm công tác, tôi thấy hầu như bác sĩ nào cũng có phòng mạch riêng. Đây là nhu cầu chính đáng, nhưng nếu quá phổ biến thì chất lượng khám chữa bệnh trong bệnh viện công sẽ bị ảnh hưởng. Vì vậy, cần có cơ chế chính sách thỏa đáng để đội ngũ y tế an tâm cống hiến. Do đó việc quan tâm đến đội ngũ thầy thuốc, y bác sĩ là chính sách rất nhân văn, chắc chắn sẽ được cả hệ thống y tế và nhân dân quan tâm, ủng hộ”, ông Hòa nói.

Theo Phó Giám đốc Phụ trách Sở Y tế Hà Nội Nguyễn Đình Hưng, việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 72 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thể hiện sự quan tâm sâu sắc, toàn diện và xuyên suốt của Đảng, Nhà nước đối với sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Đây là một định hướng chiến lược lớn, tạo cơ sở vững chắc để toàn ngành Y tế, trong đó có Y tế Hà Nội tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện, bắt kịp xu thế phát triển của y tế hiện đại, nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân Thủ đô và cả nước.

Trong bối cảnh hiện nay, khi ngành Y tế đang đối diện nhiều khó khăn, thách thức thì Nghị quyết số 72 như một "cú huých" quan trọng, tiếp thêm động lực để chúng ta đẩy mạnh đầu tư nguồn lực, phát triển nhân lực y tế chất lượng cao, đổi mới cơ chế tài chính, tăng cường y tế cơ sở, chuyển đổi số toàn diện, và nâng cao năng lực quản lý, điều hành hệ thống y tế.

“Đối với Hà Nội, đây là thời cơ thuận lợi để y tế Thủ đô cụ thể hóa các chủ trương, giải pháp đột phá của Nghị quyết vào thực tiễn; phát triển đồng bộ mạng lưới y tế; nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân; xây dựng hệ thống y tế Thủ đô hiện đại, nhân văn, gắn với an sinh xã hội, hội nhập quốc tế, để xứng tầm với vị thế của Thủ đô”, ông Hưng cho biết.

Theo ông Hưng, Nghị quyết 72 đặt ra nhiều mục tiêu tiến bộ, nhân văn, như: người dân được thăm khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần, có sổ sức khỏe điện tử để quản lý theo vòng đời, qua đó từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế.

Đặc biệt, đến năm 2030, người dân sẽ được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế. Đây là điểm đột phá của Nghị quyết, thể hiện tính ưu việt của Nhà nước, coi người dân là trung tâm và ưu tiên cao nhất trong xây dựng, thực hiện chính sách.

Chủ trương này mang ý nghĩa an sinh xã hội sâu sắc, giúp phát hiện sớm bệnh tật, giảm chi phí điều trị, bảo đảm mọi người dân - nhất là các đối tượng chính sách, người nghèo, người yếu thế - đều được tiếp cận dịch vụ y tế thiết yếu mà không lo gánh nặng tài chính.

Đây là chính sách an sinh lớn, đòi hỏi sự chuẩn bị đồng bộ, có lộ trình rõ ràng. Với áp lực dân số lớn, Sở Y tế Hà Nội đã và đang tham mưu UBND thành phố xây dựng kế hoạch triển khai cụ thể theo từng giai đoạn, tập trung vào các nhóm giải pháp trọng tâm để sớm đưa Nghị quyết 72 vào cuộc sống.

“Chúng tôi xác định đây là một quá trình dài hơi, cần sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành, sự ủng hộ của người dân và cộng đồng doanh nghiệp. Sở Y tế Hà Nội cam kết nỗ lực cao nhất, chủ động, sáng tạo nhanh chóng đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống, để người dân sớm được hưởng thụ các chính sách an sinh xã hội”, ông Hưng nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa, hiện nay hệ thống y tế vẫn còn nhiều bất cập, đặc biệt là trang thiết bị. Một số nơi có, một số nơi chưa có; nhiều thiết bị hiện đại chưa được vận hành hiệu quả, thậm chí có máy móc nhập về nhưng không sử dụng được. Các trạm y tế xã dù có bác sĩ nhưng đa phần chỉ là bác sĩ chuyên tu, số lượng rất ít, trong khi các xã đã sáp nhập lại khiến áp lực tăng lên. Người dân đi khám theo bảo hiểm y tế phải xếp hàng rất lâu, có người lấy số từ sáng đến chiều mới được khám. Đây là bất cập lớn cần khắc phục. Một hạn chế khác là tại các tuyến y tế Trung ương, người dân dồn về khám, điều trị rất đông, đặc biệt là điều trị nội trú, dẫn đến quá tải.

“Nghị quyết 72 hướng tới mục tiêu người dân được chăm sóc sức khỏe không mất tiền. Nhưng nếu cơ sở y tế quá tải, trang thiết bị thiếu thốn, chất lượng chưa đảm bảo thì lợi ích này cũng giảm ý nghĩa. Thực tế, nhiều người dân sẵn sàng chi trả để được chăm sóc tốt hơn, với thiết bị hiện đại, phát hiện bệnh sớm và điều trị an toàn. Do đó, ngoài việc chăm sóc sức khỏe, chúng ta phải quan tâm đến việc đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất y tế, để người dân vừa được miễn giảm chi phí vừa hài lòng, yên tâm hơn”, đại biểu Phạm Văn Hòa chia sẻ.

Hiện nay, ngành y tế đang chịu nhiều áp lực. Trong bức tranh chung ấy, Đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng yếu tố cần ưu tiên hàng đầu để Nghị quyết 72 thực sự đi vào cuộc sống là nâng cao y đức. Nếu cán bộ y tế thiếu đạo đức nghề nghiệp, thì dù cơ sở vật chất hiện đại đến đâu, hiệu quả điều trị cũng không cao, thậm chí còn gây hậu quả xấu. Đây là điều người dân luôn quan tâm, và cũng là yếu tố cốt lõi để nâng chất lượng phục vụ.

Theo ông Hòa, chế độ, chính sách đã có, ngành y tế cũng cần nhìn lại chính mình, khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong thời gian qua. Đã có cán bộ, lãnh đạo y tế bị kỷ luật, thậm chí vướng vòng lao lý - đây là điều rất đáng suy ngẫm. Mỗi người làm nghề y phải thực sự thấm nhuần lời dạy “Lương y như từ mẫu” của Bác Hồ, để soi lại bản thân: liệu chúng ta đã xứng đáng với danh xưng đó hay chưa?

Đặc biệt, đội ngũ lãnh đạo ngành y tế cần gương mẫu, đi đầu, thường xuyên quan tâm đến đời sống công chức, viên chức y tế. Đồng thời, phải tăng cường kiểm tra, thanh tra, kịp thời khắc phục những hạn chế trong công tác điều trị, phục vụ người dân. Chỉ khi đó, Nghị quyết 72 mới thực sự đi vào cuộc sống, đáp ứng niềm tin và kỳ vọng của nhân dân.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, toàn ngành sẽ đổi mới mạnh mẽ cả tư duy lẫn hành động, triển khai đồng bộ giải pháp để nhanh chóng đưa Nghị quyết 72 vào cuộc sống, giúp người dân sớm thụ hưởng chính sách an sinh xã hội.

Ngành y tế sẽ hoàn thiện thể chế, trình Quốc hội ban hành các luật quan trọng như Luật Phòng bệnh, Luật Dân số, Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi), Luật Thiết bị y tế…; đồng thời xây dựng nghị định, thông tư về đào tạo, chế độ đãi ngộ và tổ chức hệ thống y tế cơ sở.

Bộ Y tế cũng đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, triển khai bệnh án và sổ sức khỏe điện tử, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về y tế kết nối với dân cư và bảo hiểm y tế. Song song, tăng cường truyền thông để người dân hiểu, chủ động bảo vệ sức khỏe và đồng hành cùng ngành y tế. Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và địa phương, bảo đảm chính sách được thực thi đồng bộ, hiệu quả, tránh tình trạng “chính sách tốt nhưng triển khai yếu”.

Tác giả: Nguyễn Hà
Trình bày: Đồng Toàn