Nghiên cứu kỹ về việc trích dẫn văn bản hợp nhất

Theo báo cáo đề xuất của Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính, dự kiến sẽ sửa đổi, bổ sung theo hướng mở rộng phạm vi văn bản hợp nhất, bao gồm văn bản QPPL của Trung ương và địa phương; văn bản sửa đổi, bổ sung; văn bản có nội dung được đính chính, văn bản có nội dung được bãi bỏ một phần hoặc hết hiệu lực một phần theo quy định của Luật Ban hành văn bản QPPL. Bên cạnh đó, dự kiến sẽ quy định rõ hơn về giá trị sử dụng chính thức và viện dẫn trực tiếp trong quá trình cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân áp dụng và thi hành pháp luật. Đồng thời, cũng sẽ sửa quy định về thẩm quyền ký xác văn bản hợp nhất, về thời điểm ký xác thực văn bản hợp nhất; bổ sung quy định về thời điểm trình văn bản hợp nhất, về ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong công tác hợp nhất văn bản, văn bản hợp nhất trên môi trường điện tử.

Qua lắng nghe báo cáo và các ý kiến tại cuộc họp, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu nhấn mạnh, tương tự với kinh nghiệm các nước, Việt Nam đã phân biệt rất rõ quy trình lập pháp với quy trình hợp nhất văn bản quy phạm. Trong đó, quy trình hợp nhất thực chất chỉ mang tính kỹ thuật. Tuy nhiên, cần phải làm rõ được đặc thù của nước ta so với nước ngoài, nhất là các văn bản của nước ta thường sửa nhiều lần và mỗi lần sửa nhiều điều, khiến việc hợp nhất khó hơn nước ngoài.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng đề nghị Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính nghiên cứu thêm kinh nghiệm nước ngoài về sử dụng văn bản hợp nhất, nhất là việc viện dẫn. Theo Thứ trưởng, nhiều nước không có khái niệm văn bản hợp nhất tồn tại song song với văn bản gốc hay là văn bản luật sửa đổi bổ sung bởi sau khi hợp nhất là họ dùng luôn luật gốc, đã tích hợp các nội dung sửa đổi bổ sung vào luật gốc và trích dẫn cũng sẽ là trích dẫn luôn luật gốc.

Nhấn mạnh lại các mục tiêu nhất quán trong sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh lần này, Thứ trưởng nêu rõ là xử lý ngay các bất cập trong thực tiễn, nhất là việc chưa quy định thẩm quyền hợp nhất của địa phương; góp phần nâng cao trách nhiệm thực hiện công tác hợp nhất văn bản của các cơ quan, đơn vị, đảm bảo tính chính xác, tính kịp thời của công việc hợp nhất; tiếp tục khẳng định giá trị của văn bản hợp nhất, đảm bảo việc sử dụng áp dụng pháp luật đơn giản, thuận tiện, từ khâu tiếp cận để nghiên cứu đến khâu viện dẫn trong các văn bản chính thức. Lưu ý phải bảo đảm thống nhất với Luật Ban hành văn bản QPPL, Thứ trưởng cũng đề nghị phải đảm bảo tính khả thi, tính ổn định trong sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh, tạo giá trị gia tăng trong lần sửa đổi này, đặc biệt phải quy định để tránh sai sót khi thực hiện hợp nhất văn bản.

Cho ý kiến về một số vấn đề cụ thể, Thứ trưởng đồng ý với đề xuất của Cục về thời điểm trình văn bản hợp nhất là trình ở thời điểm trước khi thông qua. Tuy nhiên, cần phải lý giải rõ hơn mục tiêu hướng tới của quy định này. Thứ trưởng gợi ý, đó là để góp phần nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật; góp phần nâng cao chất lượng hợp nhất, đảm bảo tính kịp thời của việc làm hợp nhất.

Về thời điểm thông qua văn bản hợp nhất, theo Thứ trưởng, nên thiết kế hai phương án (thông qua đồng thời với văn bản sửa đổi, bổ sung hoặc giữ nguyên như hiện nay), phân tích những ưu điểm, hạn chế trong từng phương án và chủ động đề xuất lựa chọn phương án phù hợp, khả thi, đảm bảo sự chính xác. Kinh nghiệm của nhiều nước là chỉ sau khi luật sửa đổi, bổ sung có hiệu lực hay sớm nhất là công bố luật sửa đổi, bổ sung thì mới hợp nhất.

Nhấn mạnh nguyên tắc cơ quan nào trình văn bản sửa đổi, bổ sung thì cơ quan đó làm hợp nhất văn bản, Thứ trưởng yêu cầu nghiên cứu, tính toán thêm về thẩm quyền xác thực. Đặc biệt, cần nghiên cứu kỹ về việc trích dẫn văn bản hợp nhất. Thứ trưởng cho rằng, nên coi văn bản hợp nhất là một công cụ để chuyển hóa nội dung sửa đổi bổ sung vào luật gốc và tăng cường ứng dụng công nghệ, sao cho người dân có nhu cầu sẽ tiếp cận được “bản sạch”, còn những người có nhu cầu tìm hiểu sâu sẽ ấn vào bản điện tử để xem văn bản được sửa đổi, bổ sung ra sao…

T. Uyên