'Ngộp thở' ở làng mộc Tràng Đình

Làng mộc Tràng Đình hình thành từ năm 1950, tập trung chủ yếu tại 2 thôn Đình Sơn và Tràng Sơn. Đến nay, nghề mộc đã thu hút gần 400 hộ dân sản xuất với trên 700 lao động thường xuyên. Tuy nhiên, việc biến nhà thành xưởng sản xuất mộc đang gây nên nhiều hệ lụy về môi trường, sức khỏe.

Làm mộc tại nhà luôn đối diện với ô nhiễm bụi.

Tại nhà của anh Dương Trí Bình (thôn Đình Sơn, xã Gia Hanh) dù là thời điểm nào thì nhà trên, nhà dưới cũng luôn trong tình trạng cửa đóng, then cài, nhiều tấm bạt được giăng trước cửa nhà mà bụi vẫn phủ kín khắp nơi. Không chỉ vậy, tiếng đục, đẽo, cưa, bào liên hồi rất ồn ào.

“Làm ở nhà thì bụi bặm, không được sạch sẽ nhưng tiện lợi hơn nhiều vì tận dụng được thời gian nhàn rỗi. Còn ồn thì hầu như cả thôn ồn. Ồn chung từ lâu rồi”, anh Bình chia sẻ.

Để thuận tiện cho việc sản xuất, anh Cao Văn Hạnh (thôn Tràng Sơn, xã Gia Hanh) cũng đã tận dụng một phần diện tích đất ngay sát nhà ở của gia đình để dựng xưởng mộc nhỏ. Bên trong xưởng, máy cưa, máy bào, máy phay… đều được bố trí đầy đủ. Tuy nhiên, do diện tích chật hẹp, thiếu hệ thống thông gió nên mỗi khi máy hoạt động, tiếng ồn vang lên chát chúa, bụi gỗ phủ kín.

Anh Cao Văn Hạnh chia sẻ: “Sản xuất tại nhà thì tranh thủ được tối đa thời gian nhưng làm ở nhà thế này ồn lắm, lại bụi nữa. Vì nghề đặc trưng nên cũng đành chấp nhận”.

Bụi phủ kín khi làm mộc tại nhà anh Cao Văn Hạnh.

Liên quan đến việc ô nhiễm môi trường do sản xuất mộc tại nhà, ông Cao Tín - Trưởng thôn Tràng Sơn cho biết: “Thôn chúng tôi có trên 200 hộ làm nghề mộc, mới chỉ có hơn chục hộ ra sản xuất tập trung tại cụm công nghiệp. Sản xuất tại nhà thì ô nhiễm môi trường, đáng chú ý nhất là bụi, tiếng ồn và nguy cơ cháy nổ rất cao nhưng hiện chưa thể ra cụm sản xuất tập trung vì các hộ dân hầu hết đang sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, thiếu vốn đầu tư. Mặt khác, nhiều hộ dân lao động làm nghề mộc là những người tuổi đã cao nên tranh thủ làm ở nhà để kiếm thêm thu nhập, không muốn ra nơi sản xuất tập trung”.

Làm mộc tại nhà mất an toàn lao động và ô nhiễm.

Sản phẩm của làng mộc Tràng Đình được làm từ gỗ và phải trải qua các công đoạn xẻ gỗ, bào, phay, đục, phun sơn... Quá trình làm, các công đoạn này đều tạo ra lượng bụi, tiếng ồn và hóa chất lớn, trực tiếp đe dọa sức khỏe người lao động cũng như cộng đồng dân cư.

Điều đáng nói hơn, trên địa bàn xã Gia Hanh có Cụm Công nghiệp Yên Huy diện tích 12ha, đi vào vận hành từ đầu năm 2021 nhưng đến nay mới có 25 hộ dân ra sản xuất tập trung. Thẳng thắn thừa nhận những tồn tại về môi trường, mất an toàn lao động do sản xuất mộc tại nhà, ông Nguyễn Văn Đại - Phó Trưởng phòng Kinh tế (UBND xã Gia Hanh) cho rằng: “Sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, không có kinh phí để đầu tư mở rộng sản xuất đang là những rào cản lớn trong việc thu hút người dân làm nghề mộc ở xã Gia Hanh vào cụm công nghiệp. Nếu không có những chính sách hỗ trợ mạnh mẽ về tài chính, mục tiêu đưa sản xuất ra khỏi khu dân cư sẽ rất khó thành hiện thực.”

Nguyên liệu gỗ ngổn ngang tại các lối đi và diện tích quanh nhà ở làng mộc Tràng Đình.

Giữ nghề nhưng phải giữ được môi trường sống – đó chính là bài toán khó mà làng mộc Tràng Đình đang đối diện. Đã đến lúc những phải có những giải pháp đồng bộ và quyết liệt để người dân vừa phát triển kinh tế, vừa bảo đảm sức khỏe và môi trường sống của chính mình.

Video: Ô nhiễm bụi gỗ tại làng mộc Tràng Đình.

Nguyễn Tâm