Người cao tuổi cần tiêm ngay 3 loại vaccine bảo vệ sức khỏe

Trong bối cảnh dân số già hóa nhanh chóng, việc bảo vệ sức khỏe cho người cao tuổi trở thành ưu tiên của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Một trong những biện pháp quan trọng, an toàn và hiệu quả nhất để giảm gánh nặng bệnh tật chính là tiêm chủng. Các loại vaccine phòng cúm, phế cầu và zona thần kinh đang được khuyến nghị rộng rãi cho người trên 50 tuổi, đặc biệt là những người có bệnh nền mãn tính.

Người cao tuổi là nhóm dễ tổn thương trước bệnh truyền nhiễm

Tuổi tác đi kèm với sự suy giảm miễn dịch tự nhiên. Khi đó, cơ thể khó chống lại các tác nhân gây bệnh, nhất là virus và vi khuẩn. Thêm vào đó, đa phần người cao tuổi còn có các bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hay tim mạch, khiến nguy cơ biến chứng càng nghiêm trọng hơn.

Người cao tuổi được tiêm vaccine phòng ngừa cúm tại cơ sở y tế. Hình minh họa.

Thực tế ghi nhận, cúm mùa có thể gây suy hô hấp, viêm phổi nặng, thậm chí tử vong ở người cao tuổi. Viêm phổi do phế cầu khuẩn cũng là nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện ở nhóm trên 65 tuổi. Trong khi đó, bệnh zona thần kinh – hậu quả tái hoạt động của virus thủy đậu tiềm ẩn – gây đau đớn dai dẳng và có thể để lại biến chứng đau thần kinh mạn tính, làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống.

Chính vì vậy, tiêm chủng không chỉ giúp phòng bệnh mà còn giảm gánh nặng điều trị, giảm tỷ lệ nhập viện và tử vong, đồng thời nâng cao tuổi thọ khỏe mạnh.

Vaccine cúm và phế cầu: Giảm nguy cơ nhập viện và tử vong

Theo thống kê quốc tế mới nhất, khoảng 63% người từ 65 tuổi trở lên đã tiêm vaccine cúm trong năm qua, trong khi hơn 83% đã tiêm vaccine phế cầu PPSV23 trong vòng 5 năm. Những con số này cho thấy nhận thức về tiêm chủng ở người cao tuổi ngày càng tăng.

Tại Việt Nam, nhiều cơ sở y tế đã triển khai tiêm phòng cúm và phế cầu cho hàng ngàn người cao tuổi. Chẳng hạn, tại các viện dưỡng lão ở TP.HCM, hơn 1.000 người đã được tiêm ngay tại chỗ để giảm thiểu rủi ro lây nhiễm. Đây là tín hiệu tích cực, song so với nhu cầu thực tế thì tỷ lệ bao phủ còn thấp.

Vaccine zona thần kinh: Giảm tới 97% nguy cơ bệnh và biến chứng

Khác với cúm hay phế cầu, bệnh zona thần kinh ít được chú ý hơn, nhưng thực tế lại phổ biến ở người cao tuổi. Nguy cơ mắc tăng nhanh sau tuổi 50, và khoảng 1/3 dân số sẽ bị zona trong đời. Đáng lo ngại hơn, nhiều trường hợp sau khi khỏi bệnh vẫn phải chịu đựng tình trạng đau dây thần kinh hậu zona kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm.

Tin vui là vaccine zona thần kinh thế hệ mới đã có mặt tại Việt Nam, với hiệu quả phòng ngừa lên đến 97% ở người từ 50 tuổi trở lên và giảm hơn 90% biến chứng đau thần kinh mạn tính. Đặc biệt, hiệu quả bảo vệ kéo dài trên 10 năm, mang lại lợi ích lâu dài cho nhóm tuổi này.

Hướng dẫn quốc gia về phòng bệnh da liễu đã khuyến nghị tiêm vaccine zona cho người trên 50 tuổi, nhất là những người có bệnh nền như tiểu đường, tim mạch, COPD, hoặc người có hệ miễn dịch suy giảm.

Bác sĩ tư vấn về tiêm chủng phế cầu và zona cho người lớn tuổi. Hình minh họa.

Tiêm kết hợp – giải pháp tối ưu cho người cao tuổi

Nhiều nghiên cứu gần đây khẳng định việc tiêm kết hợp các vaccine cúm, phế cầu và zona hoàn toàn an toàn, không làm tăng phản ứng phụ. Đây là cách tiếp cận hiện đại giúp người cao tuổi được bảo vệ toàn diện trước nhiều bệnh truyền nhiễm cùng lúc.

Việc tổ chức tiêm kết hợp cũng giúp tiết kiệm chi phí, giảm số lần đến cơ sở y tế và đặc biệt thuận tiện cho những người di chuyển khó khăn. Ở nhiều quốc gia, đây đã là giải pháp chuẩn, được áp dụng rộng rãi tại bệnh viện, phòng khám và viện dưỡng lão.

Mặc dù hiệu quả của vaccine đã được chứng minh, tỷ lệ tiêm chủng ở người lớn, đặc biệt là người cao tuổi tại Việt Nam, vẫn còn thấp. Một trong những rào cản lớn là chi phí: hiện nay, người cao tuổi chưa được hỗ trợ miễn phí hay trợ giá khi tiêm vaccine cúm, phế cầu hoặc zona.

Ngoài ra, việc nâng cao nhận thức trong cộng đồng cũng vô cùng cần thiết. Nhiều người cao tuổi và gia đình vẫn cho rằng tiêm vaccine chỉ dành cho trẻ em, trong khi thực tế nhóm tuổi này mới là đối tượng dễ bị tổn thương nhất.

Tiêm chủng phòng ngừa bằng vaccine cúm, phế cầu và zona thần kinh là biện pháp hiệu quả và bền vững để bảo vệ người cao tuổi trước nguy cơ bệnh tật. Với hiệu quả giảm tỷ lệ nhập viện, giảm tử vong và nâng cao chất lượng cuộc sống, các loại vaccine này xứng đáng trở thành "lá chắn vàng" cho tuổi già.

Trong bối cảnh dân số Việt Nam đang già hóa nhanh chóng, việc sớm xây dựng chính sách hỗ trợ tài chính, mở rộng mạng lưới tiêm chủng cho người cao tuổi, đồng thời tăng cường truyền thông để nâng cao nhận thức là những bước đi thiết thực.

Người cao tuổi xứng đáng được sống khỏe mạnh, an toàn và hạnh phúc bên gia đình – và tiêm chủng chính là nền tảng quan trọng để hiện thực hóa điều đó.

BS. Hoàng Thị Dinh