Người dân khu định cư Bàu Hạ: Hơn 30 năm vẫn chưa có 'sổ đỏ' - Kỳ 2: Cần giải quyết dứt điểm

Trong quá trình đưa người dân lên định cư tại khu định cư xứ đồng Bàu Hạ trước đây, xã Hương Phong đã thực hiện việc giao đất cho các hộ không đúng quy định của Luật Đất đai. Cụ thể, xã không tham mưu huyện Hương Trà lúc bấy giờ ra quyết định thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất và thủ tục giao đất. Sự việc này sau đó UBND xã Hương Phong đã kiểm điểm để xử lý trách nhiệm những sai phạm trong việc giao đất trái thẩm quyền trên địa bàn.

Trong biên bản ngày 2/1/2014 của UBND xã Hương Phong về việc xác minh các hộ gia đình, cá nhân thuộc diện tái định cư thủy diện, đã thể hiện nội dung: “Vào năm 1994, để đảm bảo cuộc sống lâu dài và ổn định cho các hộ dân sống trên sông nước, UBND xã Hương Phong đã phối hợp với Phòng Nông nghiệp huyện Hương Trà (sau là Phòng Kinh tế thị xã Hương Trà) tiến hành di chuyển 40 hộ gia đình sống trên sông nước đến điểm tái định cư xóm Bàu Hạ, thôn Thuận Hòa, xã Hương Phong. Quá trình định cư tất cả các hộ thực hiện đúng tiến độ, xây dựng nhà ở ổn định từ năm 1994 đến nay. Tuy nhiên, hiện nay hồ sơ liên quan đến tái định cư đối với các hộ đã thất lạc không tìm thấy…”.

Cũng tại biên bản này, địa phương đã thống nhất nội dung 40 hộ nói trên trước đây UBND xã Hương Phong có giao đất ngoài thực địa để các hộ xây dựng nhà ở thuộc diện tái định cư thủy diện năm 1994, nhưng chưa được cấp GCNQSDĐ. Đề nghị UBND thị xã Hương Trà công nhận quyền sử dụng đất và miễn tiền sử dụng đất đối với các hộ để cấp GCNQSDĐ theo quy định pháp luật.

Có thể thấy, trong khoảng thời gian dài, chính quyền xã Hương Phong và các ngành chức năng huyện Hương Trà trước đây chưa làm tròn trách nhiệm trong việc xác lập thủ tục cấp quyền sử dụng đất cho người dân nơi đây. Trong khi, theo Quyết định 190/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chính sách di dân, các hộ thuộc diện nghèo khi được bố trí định cư tại các khu vực quy hoạch sẽ được giao đất không thu tiền sử dụng đất. Điều này nhằm hỗ trợ các hộ nghèo ổn định cuộc sống và sản xuất tại nơi ở mới. Tuy nhiên, các chính sách này vẫn chưa đến đầy đủ với người dân ở Bàu Hạ.

Đến thời điểm huyện Hương Trà cũ trở thành thị xã, UBND thị xã Hương Trà đã thành lập đoàn thanh tra công tác quản lý đất đai và việc giao đất tại xã Hương Phong, trong đó có 36 hộ ở khu định cư Bàu Hạ. Tại văn bản Kết luận số 2309/KL-UBND, ngày 25/6/2021 của UBND thị xã Hương Trà về kiểm tra việc giao đất trái thẩm quyền trên địa bàn xã Hương Phong, đã khẳng định: “Trường hợp UBND xã Hương Phong giao đất ở do di dời các hộ nhà chồ dọc tuyến sông đoạn qua thôn Thuận Hòa để giãn dân tái định cư tại vùng Bàu Hạ vào năm 1994, các chủ trương di dời, hồ sơ lưu trữ liên quan việc di dời và bố trí tái định cư cho các hộ hiện UBND xã không còn lưu trữ sau khi bố trí tại định cư. UBND xã cũng như các cơ quan liên quan không tham mưu đầy đủ các thủ tục theo quy định để giao đất và cấp GCNQSDĐ cho các hộ. Mặc dù các trường hợp này không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc giao đất, nhưng UBND xã Hương Phong đã kiểm tra, rà soát và xác định có nguồn gốc sử dụng đất rõ ràng. Việc không lập đầy đủ các thủ tục để giao đất cho các hộ gia đình là lỗi của cơ quan nhà nước. Do vậy, đối với các trường hợp này, trên cơ sở đề nghị của UBND xã Hương Phong để xem xét cấp GCNQSDĐ cho các hộ theo quy định pháp luật…”.

Kết luận của UBND thị xã Hương Trà ngày 25/6/2021 đã đồng ý cho làm thủ tục cấp giấy CNQSDĐ cho các hộ ở Bàu Hạ. Tuy nhiên, đến ngày 1/7/2021, theo Nghị quyết 1264 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (khóa 14), xã Hương Phong sáp nhập vào TP. Huế cũ (trực thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế trước đây), do đó hồ sơ được thị xã Hương Trà chuyển lại cho xã Hương Phong để chính quyền thành phố tiếp tục thụ lý.

Vấn đề nan giải tiếp theo là do tình hình tồn tại, vướng mắc về đất đai tại 13 xã, phường mới sáp nhập vào thành phố buộc lãnh đạo TP. Huế cũ phải tiến hành kiểm tra, rà soát lại để có hướng xử lý dứt điểm, trong đó có khu định cư Bàu Hạ.

Ông Nguyễn Văn Bổn, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND phường Hóa Châu cho biết: Khi Hương Phong được sáp nhập vào TP. Huế cũ, ông được điều chuyển làm Chủ tịch UBND phường. Qua nắm bắt khó khăn về việc cấp đất của người dân ở Bàu Hạ kéo dài qua nhiều thời kỳ, ông đã họp các ban, ngành xã để ban hành tờ trình gửi Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố cũ về tồn đọng đất đai trên địa bàn, trong đó có các hộ ở Bàu Hạ để ngành chức năng hướng dẫn quy trình thực hiện cấp GCNQSDĐ cho bà con.

Cũng theo ông Nguyễn Văn Bổn, cuối năm 2024, đầu năm 2025, Hội đồng giao đất của phường Hương Phong tổ chức họp xét duyệt và công khai lại toàn bộ hồ sơ xin cấp GCNQSDĐ của các hộ ở Bàu Hạ, đồng thời hướng dẫn người dân nộp hồ sơ lên Văn phòng đăng ký đất đai quận Thuận Hóa cũ để thụ lý.

Ông Nguyễn Ngọc Thắng, đại diện cho người dân Bàu Hạ cho biết, cơ quan chức năng quận Thuận Hóa cũ nhanh chóng vào cuộc tiến hành đo đạc lại toàn bộ hiện trạng sử dụng đất cho bà con, đồng thời hướng dẫn người dân kê khai lại tài sản trên đất, nguồn gốc đất và gửi đơn đăng ký quyền sử dụng đất lên quận kèm theo kinh phí mỗi hồ sơ 1,27 triệu đồng. Hầu hết bà con ở đây đều thực hiện nộp hồ sơ lên cơ quan chức năng theo sự hướng dẫn và chờ đợi kết quả.

Bà con đặt hết hy vọng vào các ban ngành quận Thuận Hóa khi đó, với niềm tin sẽ có được GCNQSDĐ trong nay mai. Bởi hệ lụy của việc chậm trễ cấp quyền sử dụng đất cho bà con đã làm cho cuộc sống vốn đã khó khăn của người dân ở đây càng thêm khó khăn. Những tưởng rằng sự vào cuộc quyết liệt của lãnh đạo quận Thuận Hóa, vấn đề đất ở của bà con sẽ sớm được giải quyết, nhưng đến ngày 1/7/2025, khi toàn quốc thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, quận Thuận Hóa chấm dứt hoạt động, toàn bộ hồ sơ của bà con lại được chuyển về cho phường Hóa Châu hiện nay tiếp tục giải quyết, bà con lại quay về với “điểm xuất phát”…

Trao đổi về hướng giải quyết dứt điểm vấn đề đất ở cho bà con ở Bàu Hạ khi mà thủ tục cấp đất đã được phân cấp về cho xã, phường, ông Nguyễn Văn Bổn khẳng định: Trên cơ sở hồ sơ của bà con được cơ quan chức năng quận Thuận Hóa trước đây chuyển về, chính quyền địa phương sẽ sớm tiếp tục thụ lý để tiến hành thủ tục cấp GCNQSDĐ cho người dân theo quy định pháp luật.